Лекция Такырыбы: Пәнге кіріспе Жоспары
Өкпенің тіршілік сыйымдылығы
жүктеу/скачать 1,47 Mb. Pdf көрінісі
|
| Өкпенің тіршілік сыйымдылығы
Адам жай тыныс алғанда кіретін 500 мл ауа көлемін тыныс алу ауасы деп атайды. Тыныс алу ауасына қосымша терең дем алғандағы кірген 1500 мл ауаны қосымша ауа деп атайды. Тыныс алу ауасынан кейін 1500 мл. ауа көлемі шығады. Осы үш ауа көлемін өкпенің тіршілік сыйымдылығы деп атайды. Өкпенің тіршілік сыйымдылығы жас ерекшеліктеріне, жынысқа, жұмысқа, психико-эмоциялық жағдайларға, тыныс алуды шынықтыруға т. б. байланысты өзгеріп тұрады. Мысалы ол әйелдерге 3—3,5, ерлерде 3,5—4 литр. Өте терең дем шығарғаннан кейін де екпедегі 1000—1500 мл ауа толық шықпай қалады, оны қалдық ауа деп айтады. Қалдық ауа организм өлгеннен кейін де екпеде қалады. Өкпеде газ алмасу көлемі көп, диффузия коэффициенті жоғары және альвеола мембранасындағы сұйықтықта газдардың ерігіштігі неғұрлым өсе түссе соғұрлым екпенің диффузия қабілеті жоғары болады. Мембрана қалыңдағай сайын диффузия қабілеті нашарлайды. Белгілі бір уақытта өкпенің альвеола қабырғасынан қанға өткен газдардың саны диффузия жылдамдығын керсетеді. Қанға өткен газдардың саны организмнің жұмыс істеу дәрежесіне және қандағы гемоглобиннің санына байланысты. Өкпеден өтетін қан көлемі көбейіп, ағысы жылдамдаса, қан мен ауаның жанасу уақыты азаяды. Бұл кезде оттегінің қанға өтуі артады, бірақ өкпенің диффузия қабілеті өзгермейді. Оның себебі оттегінің альвеола капиллярлары градиентінің жоғарылауына байланысты. Ауа мен қанның жанасу мерзімінің аздығының есесін қанға өтуінің кебеюі қайырады. Альвеола ауа құрамы: 0 2 (13,5—15), 5—6 (С0 2 ) және N 80%-ке жуық. 0 2 меншікті қысымы альвеола ауасында 13—15 кПа, өкпеге келетін вена қанында 8—10 кПа. Осы меншікті қысым айырымы 1 минутта 5—6 дм 3 , оттегінің диффузия арқылы өкпе қан капиллярларына өтуін қамтамасыз етеді. Ал өкпе вена капиллярында С0 жүктеу/скачать 1,47 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|