Лекция тезистері 5B010800 «Дене шынықтыру және спорт»
жүктеу/скачать 3 Mb.
|
4. лекция тезистері
- Бұл бет үшін навигация:
- Төзімділікке тәрбиелеу
| Шапшаңдықты тәрбиелеу - күрделі жұмыс тәртібі. Жылдамдық мүмкіндігін арттырудың барынша үтымды, пайдалы кезеңі балалық және жасөспірім шақ. Бұдан кейінгі ересек жастарда жылдамдық қабілеттерін тәрбиелеу күш және үйлесімділік сапалары арқылы мүмкін болады және егер баланың ерте жас кезінде шапшаңдықты дамытуға назар аударылмаса, көп тер төгуді талап етеді. Студенттік шақта дене тәрбиесімен шүғылданушылар үшін бұл сапаны белгілі бір деңгейде басқа дене сапаларын арттыру арқылы бірқалыпты үстап тұруға болады.
Төзімділікке тәрбиелеу "Төзімділік" деген үғым шаршау, шалдығумен тығыз байланысты. Шаршау дегеніміз денеге түскен жүктеме күштің әсерінен адамның жүмыс істеу қабілетінің уақытша төмендеуі, яғни қызметін бұрынғы бастапқы тиімділігіндей жалғастыруға мүмкіндігінің болмауы немесе орындау қиындығының артуымен көрінуі болып табылады. Әр түрлі адамдарға бірдей әр түрлі тапсырмаларды орындау кезінде олар әр түрлі уақытта шаршап, шалдығады. Мұның себебі олардың төзімділік деңгейінің әр түрлілігі болып табылады. Төзімділік дегеніміз белгілі бір қызметті (жаттығу түрін) үзақ уақыт оның әсерлілігін төмендетпей орындау қабілеті болып табылады. Барынша қарапайым анықтама: төзімділік - шаршауға, шалдығуға қарсы тұра білу қабілеті. Біздің қарап, зерттейтін дүниеміз, затымыз тікелей байланыстағы әр түрлілігі бар бұлшық ет жүмыстары, әр түрлі төзімділік түрлерімен дененің шаршауы, шалдығуы. Жұмысқа қатысатын бұлшық ет топтарының көлеміне байланысты дененің шаршап, шалдығуы бірнеше топқа бөлінеді: Локальді-жұмысқа дененің бұлшық еттерінің1,3-тен аз бөлігі қатысады; Аймақтық (региональное) - жалпы бүлшық ет көлемінің 1,3-тен 2,3 бөлігі қатысады Басты (глобольное) - дененің бұлшық еттерінің 2,3 бөлігінен артығы қатысады. Дене тәрбиесі мен спортта басты (глобольный) шаршап, шалдығумен жиі бетпе-бет кездесуге тура келеді. Жүгіру, жүзу, шаңғымен жүру, сияқты жаттығуларда дене бүлшық еттері түгелдей қатысады. Төзімділіктіц екі турі айырмаланады - жалпы және арнайы. Жалпы төзімділік бүл жүмысты бірқалыпты қарқынмен қутты қалыпта қамтамасыз ететін аэробты төзімділікқорлардың есебінен ұзақ уақыт жұмыс істей білу қабілеті. Бұл анықтамада жоғары емес қарқын барынша шартты түрде, өйткені біреулер үшін бүл берілген жүктеме жоғары болып саналмауы, ал басқа біреулер үшін ол жоғары болуы мүмкін. Жұмысты аэробты қуатпен қамтамасыз ету анықтаушы белгі болып табылады. Жалпы төзімділікті тәрбиелеуге цикл мен орывдалатын жаттығулар жәрдемдеседі. Мысалы, ұзақ жүгіру, шаңғымен қозғалу, жүзу, қайық есу, велосипед айдау және т.б. жүктеу/скачать 3 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|