Лекциялар жиынтығЫ 6В08601- «Су ресурстары және оны пайдалану»
Тақырыбы: Қазақстанның су ресурстарын басқару жүйесінің құрылымы
жүктеу/скачать 4,83 Mb.
|
Су ресурстарын басқару ДӘРІСТЕР
| Тақырыбы: Қазақстанның су ресурстарын басқару жүйесінің құрылымы
Қарастырылатын сурақтар: ҚР Су ресурстарын басқару жүйесінің қалыптасу тарихы және қазіргі жағдайы Су ресурстарын басқару жүйесі (СРБЖ) белгілі бір этноәлеуметтік қауымдастық шеңберінде жұмыс істейтін әлеуметтік басқару тетігінің ажырамас бөлігі болып табылады және эволюцияның дәл сондай ерекшеліктері мен заңдылықтары бар. Қазақстан үшін ол XIV-XVI ғғ қалыптасқан түрде билікті орталықтандырудың жоғары дәрежесіне әрдайым тән болды. Осының салдарынан, Қазақстан үшін, 1980-1990 жж. оқиғаларға қарамастан. құрылымдық элементтері белгілі бір дәрежеде неғұрлым жоғары деңгейдегі элементтерді көшіретін айқын білінетін билік "тік" болуы керек болды. СРБЖ қазіргі заманғы бейнесінің негізгі белгілері соңғы 50-70 жылдары Қазақстан мен бұрынғы КСРО аумағында өткен әлеуметтік-экономикалық және саяси процестердің нәтижесінде қалыптасты. Көптеген қалаларда орталықтандырылған сумен жабдықтау және кәріз жүйелері пайда болған кезде, каналдар, су қоймалары және мелиоративтік жүйелер жеткілікті түрде белсенді салынды [Авакян және т.б., 1987; Рядин, 1999; қазіргі заманғы... бойынша анықтамалық, 2002ж]. 1988 жылға дейін елдің су ресурстарын жалпы басқаруды КСРО Министрлер Кеңесі, Одақтық және Автономиялық Республикалар Министрлер Кеңесі, халық депутаттары Кеңесінің атқарушы Комитеттері, ал арнайы басқаруды – КСРО Мелиорация және су шаруашылығы Министрлігі (Су шаруашылығы Министрлігі), одақтық республикалардың аттас Министрліктері мен басқа да органдары жүзеге асырды [Мелиорация..., 1988]. 1980 жылдың аяғына қарай Су Кодексі және су объектілерін пайдалану мен қорғауды реттейтін бірқатар нормативтік құжаттар қабылданды, қазіргі уақытта іс жүзінде барлық ірі су шаруашылығы жүйелері салынды. 1988 жылы КСРО су шаруашылығы Министрлігі КСРО су шаруашылығы құрылыс Министрлігі болып қайта құрылды, ал су объектілерін қорғау және пайдалану жөніндегі барлық іс жүзінде барлық функциялар жаңадан құрылған КСРО Табиғатты Қорғау Жөніндегі Мемлекеттік Комитетіне берілді. 1988-1989 жылдары КСРО Минводхозының қайта құрылысы жүргізілді. Соңғысының құрылымы Министрлік басқарма мен Бас басқармалардан (Мәскеу қ.), Минсушар АССР, 18 бассейндік су шаруашылығы бірлестіктерінен, өндірістік бірлестіктер мен кәсіпорындардан тұрды. 1990 жылы КСРО экология және табиғатты пайдалану жөніндегі Комитетінің жалпы бақылауымен су ресурстары жөніндегі Мемлекеттік Комитет (Мемлекеттік су ресурстары) құрылды, оның қызметі 1996 жылға дейін тұрақсыз болды. Жалпы, 1990 жылдардың бірінші жартысында су ресурстарын басқару саласындағы осы немесе басқа да функцияларды ведомстволар – жоғарыда аталған Мемлекеттік Су Ресурстары Комитеті, Геологиялық Комитет, балық шаруашылығы жөніндегі комитет, санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау қызметі, Жер Ресурстары Жөніндегі Комитет, сондай-ақ атаулары (функциялары) осы уақыт ішінде бірнеше рет өзгерген ҚР Табиғи Ресурстар Департаменттері жүзеге асырды. Бұл ретте су ресурстарын пайдаланудың көптеген түйінді мәселелері МемСуРесКом, ал су (әсіресе жер үсті) ресурстарын қорғау – МемТабКомпен шешілді. Жер асты суларын басқаруда (1992 ж. "Жер қойнауы туралы" заң қабылданғаннан кейін) геология минстрлігі маңызды рөл атқарды. 1996 жылы ҚР Ауыл шаруашылығы Министрлігінің Су ресурстары Комитеті құрылды. Осы уақытта су ресурстарын пайдалану мен қорғау саласындағы функцияларды Комитеттер мен басқармалар арасында неғұрлым нақты ажырату үрдісі күшейе түсті. Бұл шектеудің шарттары жалпы түрде 1993 жылы қабылданған ҚР Су Кодексінің жаңа редакциясында тұжырымдалған. Қазіргі уақытта Қазақстанның СРБЖ жалпы сипатында келесідей көрінеді. Су ресурстарын басқару саласындағы заңнамалық билікті Республика Парламенті жүзеге асырады. Атқарушы билікті Қазақстан Республикасының Министрліктері мен барлық деңгейдегі әкімдіктер жүзеге асырады. Су ресурстарының (жер үсті көздерінің) саны мен сапасының мониторингі Қазгидромет РМК-ға жүктелген; Су ресурстары комитетінің органдарына – су ресурстарын пайдалануды есепке алу (2ТП-сушар); Жер асты суларын пайдалану және қорғау – геология органдарына жүктелген; Экология органдарына – суды ластанудан қорғау. Қазақстан Республикасының Су Кодексіне сәйкес Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы Министрлігінің Су ресурстары Комитеті (бұдан әрі – Комитет) елдің су қорын пайдалану және қорғау саласындағы уәкілетті Мемлекеттік орган болып табылады. Комитетке су қорын, оның ішінде жаңартылатын су ресурстарын басқару, пайдалануды реттеу және қорғау жүктелген. Комитет өз функцияларын тікелей немесе Бассейндік Су Шаруашылығы Басқармалары (БСШБ) арқылы іске асырады. жүктеу/скачать 4,83 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|