Барлық денелердің бір-бірімен тартылатын күші модулі жағынан олардың массаларының көбейтіндісіне тура пропорционал, ал ара қашықтығының квадратына кері пропорционал болады:
F G m1m2 ,
r 2
Бұл күш гравитациялық немесе бүкіләлемдік тартылыс күші деп аталады. G=6,672010–11 Нм2/кг2 - пропорционалдық коэффициенті гравитациялық тұрақтысы деп аталады.
Дененің ауырлық күшінің әсерінен қозғалуы. Ғарыштық жылдамдықтар.
Бірінші ғарыштық жылдамдық дегеніміз горизонталь лақтырылған дененің Жерді, оның бетіне жақынырақ қашықтықта шеңбер бойымен айнала қозғалатын 1 жылдамдық.
1 жылдамдық - атмосфералық кедергі жоқ кезіндегі және тек тартылыс күші әсерінен Жерді дөңгелек орбита бойымен айнала қозғалатын Жердің жасанды серігінің жылдамдығына тең.
Егер m - дене массасы, r - орбитаның радиусы болса, онда Ньютонның екінші заңы бойынша,
немесе
2
m
1 G r
Mm , бұдан
r 2
1 ,
m 2
1 mg r
1 gr
мұндағы М – Жер массасы
Бірінші ғарыштық жылдамдық, мынаған тең: 1=7,9 км/с.
Екінші ғарыштық жылдамдық деп, ол көмекші күштердің әсерінсіз Жердің тартылыс күшін жеңіп Күннің жасанды серігіне айналу үшін денеге берілетін ең аз 2 жылдамдықты айтады
Бұл жылдамдықты параболалық жылдамдық дейді, өйткені ол атмосфера кедергісі әсер етпеген кездегі дененің Жерге тартылу өрісіндегі параболалық траекториясына сәйкес келеді. Механикалық энергияның сақталу заңы бойынша 2 жылдамдықты табайық:
WК WП W const .
Жер бетінен үлкен қашықтықта потенциалдық және кинетикалық энергиялар нөлге тең, сондықтан
мұндағы r – Жер центрінен спутниктің ұшырылған орынына дейінгі арақашықтық. Бұдан, мынаны аламыз:
2 2 1 .
Достарыңызбен бөлісу: |
