Карнотеоремалары:
1. Суытқыш пен қыздырғыштың берілген температурасында жұмыс істейтін жылулық машинаның ПӘК-і суытқышпен қыздырғыштың сол температурасындағы қайтымды Карно циклы бойынша жұмыс істейтін машинаның ПӘК-нен жоғары бола алмайды. Карно циклының ПӘК-і жұмыстық дененің тегіне тәуелсіз.
10 лекция НАҚТЫ ГАЗДАР Егер газ идеалдық шарттарға бағынбаса оны нақты газ деп атайды. Нақты газдың күй теңдеуін алу үшін Голландия физигі Ван-дер-Ваальс Менделеев- Клапейрон теңдеуіне молекула өлшемдері мен олардың өзара тартылу күштерін ескеретін түзетулерді еңгізді. Молекулалардың меншікті көлемін ескеру
Бір моль идеал газ үшін жазылған
pVM RT
Менделеев-Клапейрон
теңдеуіндегі – VM қозғалыстағы молекулаға берілген ыдыс көлемі. Нақты газ
үшін осы көлемнің кейбір b бөлігін молекулалардың өздері алады. Сондықтан
pVM b RT Теориялық есептеулерге сәйкес бір моль газ молекулаларының өздері алып жатқан b көлемі жуықтап алғанда сол молекулалардың төрт еселенген меншікті көлеміне тең:
b 4NA
Молекулалардың өзара тартылуын ескеру
Менделеев-Клапейрон теңдеуіндегі ыдыс қабырғаларының газға келтірілген p қысымы сыртқы қысым болып табылады. Нақты газ молекулаларының өзара тартылу күштерінің әсері газдың қосымша сығылуына әкеледі, яғни қосымша p ішкі қысымды туғызады. Сондықтан реал газдың
шын мәніндегі қысымы p –дан жоғары және p p–ға тең. Сонда
p pVM b RT
p ~ 2 , ал газдың тығыздығы V көлемге кері пропорционал, сондықтан
V p a 2
M
Олай болса бір моль газ үшін Ван-дер-Ваальс теңдеуі:
a
p VM
b RT .
VM
Газдың кез келген m массасы үшін Ван-дер-Ваальс теңдеуі:
m
2
p
M 2
a
V
2 VM
M
m b m M M
RT .
Теңдеудегі a және b - әр газ үшін тұрақты шамалар. Оларды тәжірибе жүзінде анықтауға болады.