Газдарды сұйылту
Газдарды сұйылту үшін төмендегі әдістер пайдаланылады:
1. Джоуль-Томсон эффектісі. 2. Газдың сыртқы күштерге қарсы жұмыс атқаруы. 3. Сұйықтарды буландыру
Джоуль-Томсон эффектісі арқылы газды суыту алғаш рет Линде машинасында жүзеге асырылды.
Суретте К –компрессор, Х – суытқыш, ТО – жылу алмастыратын камера, Др
– дроссель, СД – Дьюар ыдысы (термос).
11 лекция ЭЛЕКТРОСТАТИКА
11.1 Электростатика. Электостатикалық өрістің кернеулігі мен потенциалы.
Табиғатта электр зарядының екі ғана түрі бар: оң (теріге ысқыланған шыныдағы) және теріс таңбалы (жүнге ысқыланған эбониттегі). Электр заряды
дискретті, яғни кез-келген денедегі заряд
зарядының бүтін еселігі болып табылады:
e 1.6 10 19
Кл элементар электр
мұндағы
N бүтін сан.
q Ne ,
Оң және теріс элементар зарядын тасушы элементар бөлшектер – протон
( mp 1.67 1027 кг) және электрон ( me 9.111031 кг).
Әр түрлі таңбалы зарядтар бір-бірін жойады. Зарядталудың кез келген процесі зарядтың ажырауы арқылы жүзеге асады. Соның нәтижесінде
денелердің біреуінде (дененің бір бөлігінде) артық оң заряд, ал екіншісінде (дененің басқа бөлігінде) – артық теріс заряд пайда болады.
Зарядтың сақталу заңы: тұйық жүйедегі электр зарядтарының алгебралық қосындысы өзгермейді.
Электр заряды – релятивистік-инвариантты шама.
Нүктелік заряд деп әрекеттесетін басқа зарядталған денеге дейінгі ара қашықтықпен салыстырғанда өлшемдері әлде-қайда кіші болатын зарядталған денені атайды.
Кулон заңы: екі тыныштық күйдегі нүктелік зарядтың F өзара әсерлесу
күші зарядтардың q1
және q2
шамаларының көбейтіндісіне тура пропорционал
және олардың r ара қашықтығының квадратына кері пропорционал:
F k q1q2 .
r 2
Күш өзара әрекеттесетін зарядтарды жалғайтын түзудің бойымен бағытталады.
Достарыңызбен бөлісу: |
