14
5-сурет. Клетканың ішкі мембраналарының үлгісі:
1 — ядро қабықшасы, 2 — ядро қабықшасындағы
торлар, 3 — полисомалар, 4 - кедір-бұдырлы эндоплазмалық
тор, 5 — жазық эндоплазмалық тор , 6- ауыспалы
көпіршіктер, 7 — вакуоль, 8 — диктиосома, 9 —
плазматикалық мембрана, 10— цитоплазмалық көпіршік.
Плазмалемманың
бір
ерекшелігі
оның
сыртында
көмірсулардан тұратын гликокаликс қабаты орналасады. Бүл
қабаттың қалындығы 3—4 нм-дей болады. Плазмалемма негізгі
атқаратын қызметі: қорғаныштық, өткізгіштік жəне
тасымалдаушы. Тасымалдаушы плазмалемма сулардың,
иондардың жəне молекулалардың сыртқы ортадан клеткаға
өтуін жəне кері өтуін реттеп отырады. Зат алмасу процесінде
клеткада пайда болған қорытылған заттар да осы плазмалемма
арқылы сыртқа шығарылып отырады. Плазмалемманың сыртқы
бетіне рецепторлық ферменттер орналасады, олар клетканың
күйін басқа көрші клеткаларға жеткізіп тұрады. Плазмалемма
клетканың бөліну процесінде маңызды рөл атқарады. Оның
сыртында микротүтікшелер, талшықтар сияқты əр түрлі
өсінділер болады.
Достарыңызбен бөлісу: