Лексика: Кәсіби мәтіннің грамматикалық-стильдік ерекшелігі. Жарыссөз. Грамматика
жүктеу/скачать 43,78 Kb.
|
№15 Практикалық талдама
- Бұл бет үшін навигация:
- ,ойларын бір ортаға жинақтау мақсатында ой тастау. - Құрметті білім алушылар,біздің бүгінгі, ертеңгі және болашақтағы мақсатымыз не
| 1.топ.Кәсіби мәтін
2топ.Пікірталас. 3 топ.Жарыссөз. 3-тапсырма "Ой қозғау" Оқушыларды сабаққа психологиялық дайындау,ойларын бір ортаға жинақтау мақсатында ой тастау. - Құрметті білім алушылар,біздің бүгінгі, ертеңгі және болашақтағы мақсатымыз не? 4- тапсырма. Мәтінді оқып, мазмұнын талдаңыздар. Ауызекі сөйлеу стилі Ауызекі сөйлеу стилі : 1.Тілдің негізгі қызметі қарым-қатынас жасау қызметінің жүзеге асуына байланысты тұрмыста, отбасында, өндірістегі бейресми қатынастарда адамдардың еркін қарым-қатынас жасау саласын қамтамасыз етеді. Ауызекі сөйлеу стилі өте функционалды стильдерге, әсіресе олардың ауызекі түрлеріне ықпал жасайды: баяндама, дәріс, пікірталас т.б. 2.Жағдайға байланысты сөйлеу мәнері, эмоцияға қарай тілдік бірліктерін қолдану,бұл ерекшелігі ең алдымен, ондағы лексика-фразеология байқалады; а) диалогқа құрылады..Интонация ерекше қызмет атқарады. Сөйлеутілініңтағыбіререкшеліті монолог (бір кісінің сөзі көпшілік алдында сөйлеу, баяндама, дәріс, консультация); ә) эмоциялылығы, өйткені айтушы өз эмоциясын сол сөздің аясын асыйғызуға тырысады. Мыс., "Көбірек сөйлеп кетті" (бәсендеутүрі, бірақ эмоция сезіледі), "Мылжыңдап кеттіңғой!" (эмоцияныңқатаңтүрі); б) өзі өмір сүрген ортадағы жергілікті диалект сөздерді стильдік мақсатта әдеби қолданады; в) қыстырма, қаратпа, одағайсөздержиіқолданылады. Мыс., "Айналайын-ау, сенітүсінедідепайтыпотырмын". Сондай-ақ, сыйлау, құрметтеу, кішірейту, еркелетуамал-тәсілдерікөбірекпайдаланылады; г) тілдің көркемдегіш бейнелеуші тәсілдері де қолданылады (теңеу, эпитет, гипербола). Мыс., "Өгіздей біреу алдымнан шыға келді"; т) сұраулы, лепті сөйлемдердің катысуы, диалог. Айтылар ой көбінеавтоматтытүрде (аяқастынан) дайындықсызайтылады. Мысалы, кө з майын тамызу–көп оқу, кешке дейі нсалпақтау–жұмыс іздеу, ақтер, қаратер болу–базар адамдарының тіршілігі, барар жер, басар тауы қалмау–пәтеріздеу, итболып кету, итқылу–адамдар өмірінің әуре-сарсаңғатүсуі, қорету–қорлану прагматикалық мақсатта айтылады. Ауызекі сөйлеу стилінде жалпы халықтық тіл қолданысындағы бейнелілік сипаттан тұратын ФТ көп кездеседі: көңілінде иненің жасуындай кірбің жоқ, иненің көзінен өтетіндей сұлу, ине жұтқандай үндемеу метафоралық тіркестер көл-көсір қуаныш, телегей теңіз бақыт, аспанмен тілдескен, айға қолы жету, көкірегі ала қаптай болу, мақтамен мауыздай, айылын жимау, мұрнына су кетіп жүрт.б.Күміс көмей жез таңдай дегенде таза әсем үнді ассоциациялауАузымен орақ ору.Кірерге тесік таппадым дегенде айтушы ұят пен шарасыздықты ғана емес контексте әрі сөйлеу ситуацияларына қарай әр түрлі таңба “әрекетінің” нәтижелерін бере алады жүктеу/скачать 43,78 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|