119
Бастапқы ораманың тогымен пайда болған магнит өрісі күш желісінің аз бөлігі магнитсіз ортада, магнит өткізгішінен тыс тұй- ықталады және екінші реттегі ораманың орамдарынан өтпейді. Бұл күш желілері бастапқы ораманың Фσ1 сейілту ағынын жасайды. Сей- ілту ағыны энергияны трансформаттауға қатыспайды.
Сонымен, бастапқы және екінші реттегі орамалардың барлық орамдары Ф0 айнымалы магнит ағынымен өтеді. Онда, электромаг- нитті индукция заңына сәйкес, екі ораманың әр орамында, уақыттың әр мезетінде магнит ағынның өзгеру жылдамдығымен анықталатын, евит ЭҚК индукциясы туындайды.
(бұл өрнектегі минус белгісі Ленц заңына сәйкес екендігін еске саламыз).
Орамалардың орамдары өзара реттеліп жалғанған, сондықтан, әр ораманың ЭҚК орамдар ЭҚК сомасына немесе бір орамның ЭҚК орамдар санының көбейтіндісіне тең (ферромагнитті магнит өткіз- гіші болған кезде, әр орам бір ағынмен өтеді деп есептеуге болады):
e w d0 ; e
w d0 ,
(4.1)
1 1 dt 2
2 dt
Бұл жердегі е1 және е2 — бастапқы және екінші реттегі орама- лардың ЭҚК лездік мәндері; тиісінше w1 және w2 — орамаларының орамдар сандары болады.
е1 ЭҚК-сы өзіндік индукцияның электр қозғаушы күші болып та- былады, себебі, ол бастапқы орамадағы токтың өзгеру себебі болады және дәл сол орамада шығады.
Мысалы, негізгі магнит ағын синусоидалды болсын:
0 0m sin t
(4.2)
бұл жерде Ф 0т — магнит ағынның амплитудалық мәні; ɷ — ток пен магнит ағынының бұрыштық жиілігі.
(4.2) ағынның шамасын (4.1) теңдіктеріне қояйық және sinɷt функциясынан уақыт бойынша ɷcosɷt туындысы тең екенін есепке ала отырып, дифференциалдауды орындайық:
e w d 0m sin t w
cos t; e
w cos t.
1 1 dt
Достарыңызбен бөлісу: |