Лобзин с. А. Электр машиналар
жүктеу/скачать 8,41 Mb.
|
электр машиналары (1)
1123.10.-сурет. Коммутатордың тәуелді басқаруымен шұралы қозғал- тқышының сұлбасы. діргіш түзеткіш функциясын орындайды, ал шұралы қозғалтқышы- ның сұлбасында коммутатор статор орамасының бөліктері арқылы әр мезгілде ток ағымын қамтамасыз ететінде айырмашылығы бола- ды. Бірінші аталған сұлбаның кіріс қысқыштары шығатын екінші қысқыштар болады және керісінше. Тиристор шұралы болады, яғни тек бір бағытта ток өткізетін эле- мент (яғни, осы түрдегі қозғалтқыштардың атауы осыдан шыққан) болып табылады. Бірақ, алдын 3.6-бөлімдерде айтып келгендей, ти- ристор басқаратын кернеу импульсінің ішкі - бақылау - электродына қолданылған кезде ғана ток өтеді. Басқаратын импульстер тиристорларға ауыспалы түрде кезекпен қолданылады, осылайша ток А, В және С зәкір орамаларының бөлік- тері арқылы кезекпен өтеді (басқару импульстерінің көзі кейінірек талқыланады). Нәтижесінде ағымдағы жүйе IA, IB, IC үш фазалық жүйеге ұқсас болып қалады. Статор орамаларының бөліктері бойынша токтардың кезекпен өтуіне байланысты, жылжымайтын статордың магнит өрісі айнал- малы болады; ол роторды айналатын магнит өрісіне ұқсас болады (ол туралы толық анықтама 8.1-бөлімде берілген). Ротор, сондай-ақ электромагнитті ұсынады және статор өрісінің әсерінен ротор- дың солтүстік полюсі, үнемі статордың оңтүстік полюс (оның тар- тылуына байланысты) өрісіне қарай және кері бағытталады. Егер, ротордың бұрыштық жағдайына қарамастан, басқару сигналдары тиристорлардың коммутаторларына келіп түссе, шұралы козғал- тқышының қасиеттері синхронды қозғалтқыштың қасиеттерінен іс жүзінде ерекшеленбейді (13.1 бөлімін қараңыз) және тұрақты ток 113машинасының артықшылықтары болмайды. Егер тиристорларды жабық күйден ашық күйге ауысуы ротор- дың орналасуына байланысты болса, осы артықшылықтарды іске асыруға мүмкіндік болады. Коммутатор жұмысының тәуелділігін қамтамасыз ету үшін, ротордың орналасу датчиктері (РОД) қол- данылады. Ротордың орналасу датчиктері - тұрақты ток өткізетін орамасы бар ротордан және магниттік өріске сезімтал элементтерден тұра- тын құрылғы. РОД ротор шұралы қозғалтқышының роторымен бір- дей білікке орнатылған және соңғысының қозғалысын қайталайды. Сезімтал элементтер түрлі қағидаларға негізделуі мүмкін. Холл әсерін қолданылатын элементтер қолданылады. Мұндай элемент шетінде электродтары бар жартылай өткізгіш тілімшені ұсынады. Ұзындық бағытта тілімше арқылы тұрақты ток өткізіледі. РОД роторы өзінің полюсімен тілімшеге бағытталған, оның магнит өрісі тілімшенің жазықтығын оған перпендикулярлы өтеді. Тілімше тогын тудыратын бос қуат тасымалдаушылар ротор- дың өрісінен электрмагниттік күш әсер етеді, оның бағыты сол қол ережесімен реттеледі. Осы күштің әрекетінен қуат магнит өрісінің күш сызықтары- на да, осы қуаттарды жасайтын ток бағытына да перпендикулярлы жылжиды. Демек, ток бағытына параллельді тілімшелер шеттерінің арасында потенциалдар айырмашылығы жасалады. Басқару сигна- лын қалыптастыру үшін басқарушы блокқа (ББ) жіберіледі, оның әрекетінен коммутатор тиристорларының бірі ашылады. Ротордың орналасу датчигінің сезімтал элементтер саны коммутатордың тири- сторлар санына сәйкес келеді. РОД жұмысының нәтижесінде шұралы қозғалтқышының ора- масының бөліктерінде токтардың дұрыс таратылуы қамтамасыз етіледі. Тиристорлы коммутаторлар жоғары қуатты шұралы қозғал- тқыштарында қолданылады, себебі қуатты тиристорлардың үлкен токты (мыңдаған ампер) өткізуге шамасы бар. Орташа электр қозғал- тқыштарында транзисторлардағы коммутаторлар қолданылады. Шұралы қозғалтқыштарының айналу жиілігі, коллекторлы қозғалтқыштар әдісімен реттеуге болады. Бұл, атап айтқанда, тири- стор коммутаторының қуат кернеуін реттеу арқылы жасалады. Тұрақты ток қозғалтқыштарының арнайы түрлеріне, тұрақты магниттерден қоздыру қозғалтқыштарды қосуға болады. жүктеу/скачать 8,41 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|