Лобзин с. А. Электр машиналар

Тұрақты ток қозғалтқышын реверстеу мәселесін қарау кезінде қуат беру көзі полярлығының қозғалтқыштың айналу бағытын өз- герте алмайтындығы байқалды, себебі бұл жағдайда зәкір тогы мен қоздыру тогының бағыттары бір бағытта өзгереді (3.5-бөлімін қа- раңыз). Сондықтан, егер жүйелі және параллель қоздыру тұрақты ток қозғалтқышын айнымалы ток көзіне қосса, қозғалтқыш айна- лады. Тораптан келетін тұрақты және ауыспалы кернеуге арналған қозғалтқыштар әмбебап коллекторлы қозғалтқыш деп аталады және электр құралдарында, тігін машиналарында, бор машиналарда, жел- деткіштерде, шаң сорғыштарда, кофе ұнтақтағыштарда, электр ұста- раларында және басқа да тұрмыстық құралдарда және автоматика сұлбасының атқарушы қозғалтқышы ретінде пайдаланылады. Бұл қозғалтқыштардың асинхрондыларға қарағандағы артықшылығы сонда – олар айналу жиілігін үнемді және бірқалыпты реттейді және жоғарғы коэффициентті қуатпен жұмыс істей алады. Әмбебап қозғалтқыштар айнымалы ток желісінен өте жоғары 40000 а/мин ай- налу жылдамдығын жасауға мүмкіндік береді, ал мұндай мүмкіндік- ті 50 Гц кернеу жиілігінде синхронды және асинхронды машиналар көмегімен ала алмайды. Әмбебап коллекторлардың қозғалтқышта- рының айналу жиілігі қалыпты қоздыру тұрақты ток қозғалтқышы сияқты реттеледі: жеткізілген ток кернеуін өзгертеді және қоздыру орамасын тұйықтайды (3.7-бөлімін қараңыз).