103
яғни, аз қанығу кезінде айналмалы кезі ток шаршысына пропор- ционалды болады. Осы себепті M (I) айналмалы кезінің қисық сы- зығының бастапқы бөлігі, сондай-ақ M2 = f (I) пайдалы иінкүшінің қисық сызығы параболаның формасына ие болады. Жоғары жүкте- мелерде магниттік жүйе көп мөлшерде қанығады, ағын жүктемеге аз тәуелді болады (дерлік тұрақты шама болып қалады) және айнал- малы кезі тұтынатын токтың бірінші дәрежесіне пропорционалды болады. Сондықтан, үлкен жүктемелерде M (I) және M2 (I) қисық сызықтар тік сызықтарға жақын болады (3.8, б - суретте M2 пайдалы иінкүшінің кестесі көрсетіледі, бірақ, бос жүріс иінкүшінің шамасы- на M2 кестесінен жоғары мәнге өтетін М айналмалы кезі көрсетілме- ген, (3.15) теңдеуді қараңыз).
UI көбейтіндісіне тең P1 тұтыну қуаты, сызықты заңы бойынша тұтынатын токқа тәуелді болады, өйткені U кернеуінің қуаты сипат- тамаларды алу үдерісінде өзгермейді.
Жүктеме өзгерген кезде пайдалы әрекет η коэффициентінің өз- геруі, барлық электр машиналарының жалпы сипаттамасы болады.
Жүйелі қоздырудың тұрақты ток қозғалтқыштары, елеулі іске қосу сәттерді қажет ететін немесе жиі шамадан тыс жүктеме пайда болатын құрылғыларда қолданылады. Теңдеуге (3.28) сәйкес маг- ниттік жүйенің шағын қанықтылығымен жүйелі қоздыру қозғал-
тқышымен тұтынылатын ток айналмалы кезінің (
M ).
шаршы
түбіріне пропорционалды болатының айта кету керек. Параллель қоздыру қозғалтқышында тұтынылатын ток (3.10) теңдеуге сәйкес, айналмалы кезінің бірінші дәрежесіне пропорционалды болып ке- леді. Демек, айналмалы кезі кенет өзгерген сәтте, тұтынылатын ток, сондай-ақ тұтынылатын қуаты параллель қоздыру қозғалтқышына қарағанда, жүйелі қозғалтқышта кенет ток секіруі аз болады.
Жүйелі қоздыру қозғалтқышты кері бұру үшін, параллель қоз- дыру қозғалтқыштың кері бұру әдісі қолданылады (3.5 бөлімін қа- раңыз).
Достарыңызбен бөлісу: |