Ұлттық мазмұнды есептің сырын ашу үшін оның құрылымын да білу

Жиені нағашысын бір сынамақ болып, әдейі тасбақа жамбасын табаққа қоса салып әкелді.

Тұздықты бір ұрттап нағашысы, етті турамақ болып кіріскенде мұны байқап қалып:

• 
  Жиенжан - ау асты арамдағаның не, басқа ойының жоқ па еді? - деді. Ac
  қайтарылып, әрі беріден соң, жаңа табақ тартылды. Нағашысы тұздықты
  тағы бір үрттап көрді де:
  

• 
  Жиенжен- ау мынау арам ас қой деп тыжырынды. Жұрт тынып қалды.
  

Әлімнен шыққан кырғыз Батырбек туралы Ақұйық ауылындағылар: Алысқан Абылай мен асқар таудай,

Батыр қажыдай өткен сіңгір жардай, - деп еске ала отырып, аңғал батырдың мына оқиғасымен бір халық есебін байланыстырады.

Бірде Батырбек далада келе жатса, алдынан қызыл түлкі қаша жөнеледі. Жаны кысылған түлкі інге кіріп кетеді. Іннің екі аузы бар екен. Итінің мойнына ат шылбырын сала салып, іннің бір азын түмағымен жауып, екінші аузына келе бергенде түлкі інінен шыға қашқанда түмақты кие кашады. Мұны көрген ит түлкіні қуып атты жетегіне ала кетеді. Аты мен итін жаяу іздеп келе жатқан ол, біреуге жолығып:

• 
  Ит жетелеген ат көрдің бе,
  Тұмақ киген түлкі көрдің бе? - дейді.
  Бұған аң таң болған жолаушы:
  
• 
  Жасың нешеде батыр аға? - дейді Батырбек.
  
• 
  Түйесіз тоғыз, - дейді.
  

Екі ділмардың бірі екіншісіне:

- Екі аяғымдағы саусақ он бес, бір қолымда тағы сонша екінші қолымда.
Сонда менің саусағым нешеу?

Ақыл айтсаң, батыл айт.