М е к т е п баспасы 1965 I. У ш Х кластарда эдебиет тарихын


.  Бул жерде келемд1 шыгармалар (роман, поэма, драма  сиякты) табигатына лайык уш турл! сабак улпсш кел-  Т1рд1к



Pdf көрінісі
бет79/116
Дата17.12.2022
өлшемі4,22 Mb.
#57753
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   116
Байланысты:
konyratbaev libek debietti okytu metodikasy

13

Бул жерде келемд1 шыгармалар (роман, поэма, драма 
сиякты) табигатына лайык уш турл! сабак улпсш кел- 
Т1рд1к. 
Муны жанрлар методикасы деуге де болады.
« А л ь б а т р о с » п о э м а с ы (4 сарат)
Такырыбы мэнд!, идеясы терец, б
1
рак елецдш куры­
лысы ауыр, тосын, сондыктан оны мектеп окушыларына 
жетк1зу, талдау оцай емес. Муны тэж1рибе керсетш жур. 
Поэманыц бас кейшкер1 — Ленин, партия десек, такы­
рыбы — октябрь революциясы, азамат 
со ры сы

социалис­
ток курылыстыц алгашкы б1р кезещ, Ленин ю н щ халык 
тэж1рибесше кешу1. Сол ленининлдер катарында акын­
ныц ез
1
де жур. Поэма революцияльщ рухты, ленинизмд! 
улкен пафоспен жырлайды. 
1
шшде шартты образ да бар 
(Альбатрос). Бул — эр1 Ленин, эр1 лениншшдер образын 
жинактайды, Лениннщ идеясымен к ш е берш болудыц, 
кырагылык пен жауынгерлштщ символы ретшде алын- 
ран образ. Альбатрос — латынша ак, деген сез, ол —
дауылпаз сиякты улкен тещз кусы. Сиракты, канаты 
салакулаш, тумсыры тым узын да пышактай етюр, жер­
де, кекте, тещзде б1рдей бшк ушып, езшщ жауын тани 
бшедь Шыгыста мундай кустарды Самырык (зымырык) 
деп, оран 
Ш
ы р ы с
жэне казак ертегшер1 жаксы сипаттар 
берген. Альбатрос — ол типтеп кустан емес, бар кустан 
бшк ушатын, жацаны жасаушы, сак, жауынгер кус. 
Ол — дауылпаз, акын ойында революция символы бол- 
ран кус.
85


Мундай поэманыц эсер1 тек образ бен тшде рана емес, 
алдымен мазмунында, окигаларында, идеясында. Оны 
дурыс, оцай жетк1зу, талдау ушш эрб!р бел
1
мшц окига- 
сын есте калдыру, даралай отырып ок,ыту, ол жешнде 
эцпме ж урпзу, сол туста образы мен курылысын да 
жол-женекей таныта беру кажет болады. ЕНркатар та- 
раулар класта, уйде мэнерленш окылады. Поэманыц 
мазмуны мен елещц'к курылысына лайык, формасын тап- 
пай, оны окушылар оцай игерш, б1рден эсер ала алмай- 
ды. вйткеш шумактары окура ауыр, тосын.
«Альбатрос» поэмасын окытып, талдаудыц ек1 турл1 
жолы болуы мумкш. Б 1рI — талдауды бутшнен, екшпп- 
с1 — белшектен бастау. Бутшнен бастаранда, окушылар 
текст1 уйде тугел окып келш, композициялык жоспарын 
класта жасаймыз. Сол оку нэтижесш багдарлаушы эцг1- 
ме аркылы бекггш, б!рден образдарына, одан соц тш1 
мен елецд1к курылысына — автор стшй мен идеясына —
токталамыз. Б ул — нег1зг1 эд1с. Б
1
рак талдауды бут1ннен 
бастау уш1н, багдарлаушы эцпмеден бурын поэманыц 
камтитын окигасы 
(октябрь 
кундер1, 
интервенция, 
Ленинн1ц кайтыс болуы, социалист!к курылыстыц ал­
рашкы кезещ) туралы шагын лекция беруге тура келедь 
Бул — текстен алыстау, ез1 киын поэманы одан да киын- 
дату болар ед1. Маяковскийд
1
ц «Ленинш1лдер1н» (ол —
б!р кезде программада болган), Сэкенн1ц «Альбатросын» 
калай етем1з деп журген мугал!мдер аз емес. Ж еке текст 
тусында лекциядан аулак болу кажет. Осыны ескерш, 
бул поэманы еткенде 613 оны текске жакындатып, бвл- 
шек бойынша талдауды макул дейм^з. Бул уш1н алгаш- 
кы ек1 сагатты окып, мазмунын игеруге арнау кажет. 
Жол-женекей эр бел1мге ат койылады (жоспарланады). 
Бул жел1 бойынша алгашкы сег1з тарау б1ршш1 сабакта 
мазмуны жагынан эцпмеленед!, ек1нш1 сабакта окушы­
лар калганын уйде окып кел1п, жоспарын тугелдейд!, 
суреттер1н игеред1, мэнерлеп окиды. К,алган ек


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   116




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет