М. Х. Дулати атындағы Тарму-дің Ғылыми кеңесінің шешімімен баспаға ұсынылған



Pdf көрінісі
бет23/110
Дата18.01.2017
өлшемі15,4 Mb.
#2185
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   110

САРЫСУ АУДАНЫ

САРЫСУ АУДАНЫ

234

235

Қоңырбай


Конырбай 

құдық 


к. 

Сарысу ауд. 

Сатыбалды

Сатыбалды 

құдық 

к. 


Сарысу ауд. 

Шағыртай


Шагыртай 

құдық 


к. 

Сарысу ауд. 

Шұнабай

Шурнабай 



құдық 

к. 


Сарысу ауд. 

Жарқұдық


Жаркудык 

құдық 


к. 

Сарысу ауд. 

Көлқұдық

Колькудык 

құдық 

к. 


Сарысу ауд. 

Қосқызыл


Коскызыл 

құдық 


к. 

Сарысу ауд. 

Шабданқұдық

Шабданкудык 

құдық 

к. 


Сарысу ауд. 

Төртқұдық

Торткудык 

құдық 


к. 

Сарысу ауд. 

Ащықұдық

Ащыкудык 

құдық 

к. 


Сарысу ауд. 

Қарағайқұдық

Карагайкудык 

құдық 


к. 

Сарысу ауд. 

Тасқұдық

Таскудык 

құдық 

к. 


Сарысу ауд. 

Тамшықұдық

Тамшыкудык 

құдық 


к. 

Сарысу ауд. 

Белжақсышен

Бельжаксышен 

құдық 

к. 


Сарысу ауд. 

Төбеқұдық

Тобекудык 

құдық 


к. 

Сарысу ауд. 

Балақандым

Балакандым 

құдық 

к. 


Сарысу ауд. 

Торыатсойған

Торыатсойган 

құдық 


к. 

Сарысу ауд. 

Шiрiк

Ширик 


құдық 

к. 


Сарысу ауд. 

Көкиiрiм


Кокиирим 

құдық 


к. 

Сарысу ауд. 

№2 Жыңғылды

Жынгылды №2 

құдық 

к. 


Сарысу ауд. 

Қылышқыр 

Клычкыр

құдық 


к. 

Сарысу ауд. 

Түңлікті

Тунликти


құдық 

к. 


Сарысу ауд. 

Бозарық


Бозарык

арық 


ар. 

Сарысу ауд. 

Шоқап

Шокап 


арық 

ар. 


Сарысу ауд. 

Сарыкемпiр 

Сарыкемпир 

арық 


ар. 

Сарысу ауд. 

Тасарық

Тасарык 


арық 

ар. 


Сарысу ауд. 

Арысбек


Арысбек 

арық 


ар. 

Сарысу ауд. 

Қандымсай

Кандымсай 

өзек 

лощ. 


Сарысу ауд. 

Кiрпiшешенсай

Кирпишешенсай 

өзек 


лощ. 

Сарысу ауд. 

Ақшешексай

Акшешексай 

өзек 

лощ. 


Сарысу ауд. 

Бозайғырсай

Бозайгырсай 

өзек 


лощ. 

Сарысу ауд. 

Ынталы

Ынталы 


бөген 

вдхр. 


Сарысу ауд. 

Бүркітті


Буркитти

бөген 


вдхр. 

Сарысу ауд. 

Сор

Сор 


тұзды 

көл 


сол. оз. 

Сарысу ауд. 

Шортанкөл

Шортанколь 

тұзды 

көл 


сол. оз. 

Сарысу ауд. 

Ащыкөл

Ащыколь 


тұзды 

көл 


сол. оз. 

Сарысу ауд. 

Сорбұлақ

Сорбулак 

тұзды 

бұлақ 


сол. 

род. 


Сарысу ауд. 

Соркөл


Сорколь 

ащы – 


тұзды 

көл


г. -сол. 

оз. 


Сарысу ауд. 

Қарағанды

Караганды 

ащы-


тұзды 

құдық 


г. -сол. 

к. 


Сарысу ауд. 

Қызылқұдық

Кызылкудык 

тұзды 


құдық 

сол. к. 


Сарысу ауд. 

Көкшетау


Кокшетау 

тұзды 


құдық 

сол. к. 


Сарысу ауд. 

Ұялы


Уялы 

тұзды 


құдық 

сол. к. 


Сарысу ауд. 

Төртқұдық

Торткудык 

тұзды 


құдық 

сол. к. 


Сарысу ауд. 

Шеңгелдiқұдық Шенгельдыкудык 

тұзды 

құдық 


сол. к. 

Сарысу ауд. 

Сарықамыс

Сарыкамыс 

тұзды 

құдық 


сол. к. 

Сарысу ауд. 

Белқұдық

Белькудык 

тұзды 

құдық 


сол. к. 

Сарысу ауд. 

Бұлдырық

Булдырык 

тұзды 

құдық 


сол. к. 

Сарысу ауд. 

Ортатоғыз

Ортатогыз 

тұзды 

құдық 


сол. к. 

Сарысу ауд. 

Үшқұдық

Ушкудык 


тұзды 

құдық 


сол. к. 

Сарысу ауд. 

Тоқымтыққан

Токымтыккан 

тұзды 

құдық 


сол. к. 

Сарысу ауд. 

Шеткi Шу

Шетки Шу 

тармақ 

прот. 


Сарысу (Жамб. 

обл.) Созақ (Оңт. 

Қаз. обл.) ауд. 

Орта


Орта 

тармақ 


прот. 

Сарысу ауд. 

Мұсабайқұдық

Мусабайкудык 

құрғақ 

құдық 


сух. к. 

Сарысу ауд. 

Кiшiқыр

Кишикыр 


құрғақ 

құдық 


сух. к. 

Сарысу ауд. 

Қалмақан

Калмакан


құрғақ 

құдық 


сух. к. 

Сарысу ауд. 



САРЫСУ АУДАНЫ

САРЫСУ АУДАНЫ

236

237

Iргежал


Иргежал 

құрғақ 


құдық 

сух. к. 


Сарысу ауд. 

Бөрiтүскен

Боритускен 

құрғақ 


құдық 

сух. к. 


Сарысу ауд. 

Бiрқонақ


Бирконак 

құрғақ 


құдық 

сух. к. 


Сарысу ауд. 

Шұбырған


Шубырган 

құрғақ 


арна 

сух. р. 


Сарысу ауд. 

Терiсаққан

Терисаккан 

құрғақ 


арна 

сух. р. 


Сарысу ауд. 

Шұрнабай


Шурнабай 

құрғақ 


арна 

сух. р. 


Сарысу ауд. 

Құмөзек


Кумозек 

құрғақ 


арна 

сух. р. 


Сарысу ауд. 

Кiшкентайөзек

Кишкентайозек 

құрғақ 


арна 

сух. р.  

Сарысу, Талас ауд. 

Жаманжарма

Жаманжарма 

құрғақ 


арна 

сух. р.  

Сарысу, Талас ауд. 

Ызалысай


Ызалысай 

құрғақ 


арна 

сух. р. 


Сарысу ауд. 

Төлегенсай 

Толенгенсай

құрғақ 


арна 

сух. р. 


Сарысу ауд. 

Аңғар


Ангар 

құрғақ 


арна 

сух. р. 


Сарысу ауд. 

Айнасай


Айнасай 

құрғақ 


арна 

сух. р. 


Сарысу ауд. 

Қызылсары

Кызылсары 

құрғақ 


арна 

сух. р. 


Сарысу ауд. 

Бүртiбай


Буртыбай 

құрғақ 


арна 

сух. р. 


Сарысу ауд. 

Шөлсай


Шольсай 

құрғақ 


арна 

сух. р. 


Сарысу ауд. 

Ортабұлақ

Ортабулак 

құрғақ 


арна 

сух. р. 


Сарысу (Жамб. 

обл.) Созақ (Оңт. 

Қаз. обл.) ауд. 

Батырбайсай

Батырбайсай 

құрғақ 


арна 

сух. р. 


Сарысу ауд. 

Үкiлiсай


Укилисай 

құрғақ 


арна 

сух. р. 


Сарысу ауд. 

Шопансай


Шопансай 

құрғақ 


арна 

сух. р. 


Сарысу (Жамб. 

обл.) Бəйдібек(Оңт. 

Қаз. 

обл.) ауд-ы. 



Оронимдер

дің

 

қазақша

 ат

ау

ы

Оронимдер

дің

 

орысша

 ат

ау

ы

Ороним

 түр

лері

 

(қаз



Ороним

 түр

лері

 

(орысша



Аудан

Ұзынтау


Узынтау 

тау 


г. 

Сарысу ауд. 

Үшбас

Ушбас 


тау 

г. 


Сарысу ауд. 

Байбасы


Байбасы 

тау 


г. 

Сарысу ауд. 

Аралтөбе

Аралтобе 

тау 

г. 


Сарысу ауд. 

Дегерес


Дегерес

тау 


г. 

Сарысу ауд. 

Бала Дегерес

Бала Дегерес

тау 

г. 


Сарысу ауд. 

Тасоба 


Тасоба 

тау 


г. 

Сарысу ауд. 

Айуантөбе

Айуантобе 

тау 

г. 


Сарысу ауд. 

Көкшетау


Кокшетау

тау 


г. 

Сарысу ауд. (Жамб. обл.), 

Созақ ауд. (Оңт. Қаз. обл.) 

шекарасында

Үшқат

Ушкат


төбе

буг. 


Сарысу ауд. (Жамб. обл.), 

Созақ ауд. (Оңт. Қаз. обл.) 

шекарасында

Қарақия


Каракия 

төбешіктер 

бугры 

Сарысу ауд. 



Тантай

Тантай 


төбешіктер 

бугры 


Сарысу ауд. 

Ысмағұл 


Сортаңы

Ысмагул 


Сортаны 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. (Жамб. обл.) 

Бəйдібек ауд. (Оңт. Қаз. 

обл.) шек. 

Қазмолсай

Казмолсай 

сай 

бал. 


Сарысу, Талас ауд. 

шекарасында

Жетіқара

Жетикара


жота

хребет


Сарысу, Талас ауд. 

шекарасында

Тұз

Туз 


төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Кiлем


Килем 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Боз

Боз 


төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Бел


Бель 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Шолаққазған

Шолакказган 

төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Итмұрын


Итмурын 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Соқыртөбе

Сокыртобе 

төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Сарытөбе


Сарытобе 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Қызылтұма

Кызылтума 

төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

САРЫСУ АУДАНЫ

САРЫСУ АУДАНЫ

238

239

Суықтөбе


Суыктобе 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Құмдытөбе

Кумдытобе 

төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Қостөбе


Костобе 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Қазанғап

Казангап 

төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Терiсбұтақ

Терисбутак 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Дала

Дала 


төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Тас


Тас 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Үлкенсортаң

Улькенсортан 

төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Кетпенқазған 

Кетпенказган 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Түндiктi

Тундикты 

төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Кiшi


Киши 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Төбе

Тобе 


төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Табақ


Табак 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Қарақия

Каракия 


төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Мұрын


Мурын 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Көр

Кор 


төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Құз


Куз 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Арыс

Арыс 


төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Үңгiр


Унгир 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Өгiзтау

Огизтау 


төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Бас


Бас 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Кендiрлiк

Кендирлик 

төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Асу


Асу 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Шеткi

Шетки 


төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Ащыбұлақ


Ащыбулак 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Тəненқазған

Таненказган 

төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Мəңгi


Манги 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Жалпақ

Жалпак 


төбешiк 

буг. 


Сарысу ауд. 

Бөтеке


Ботеке 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Ескi

Ески 


төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Шұбар


Шубар 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Ұялы

Уялы 


төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Жаманжол


Жаманжол 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Сортаң

Сортан 


төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Екiтау


Екитау 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Иса

Иса 


төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Құрғақ


Кургак 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Көк

Кок 


төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Жаңа


Жана

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Домбыралытау

Домбыралытау

төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Тұмсық


Тумсык 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Кеңтөбе

Кентобе 


төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Кебiр


Кебир 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Ағаш

Агаш 


төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Тастау


Тастау 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Қараоба

Караоба 


төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Қойтас


Койтас 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Шоқы

Шокы 


төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Ала


Ала 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Тiк

Тик 


төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Андагүл


Андагул 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Үшаяқты

Ушаякты


төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Шеткiтас 

Шеткитас 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Шошақ 

Шошак 


төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Бiрмола 


Бирмола 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Төртқұдық 

Торткудык 

төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Жалаңаш 


Жаланаш 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Мойын 

Мойын 


төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Жыңғылдыөзек

Жынгылдыозек 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Артқы

Арткы 


төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Ақтөбе


Актобе 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Қасқарау

Каскарау 

төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Қаратөбе


Каратобе 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Үйiк

Уйик 


төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Бүркiттi-

Дегерес

Буркитты-



Дегерес 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Қоянбай 

Коянбай 


төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Сазтөбе


Сазтобе 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Күмiстөбе

Кумистобе 

төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

САРЫСУ АУДАНЫ

САРЫСУ АУДАНЫ

240

241

Құрсаулы


Курсаулы 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Балтабайбасы

Балтабайбасы 

төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Əйпенбет


Айпенбет 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Байқыпшақ

Байкыпшак 

төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Əдiлбекбасы

Адильбекбасы 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Мейрамтөбе

Мейрамтобе 

төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Жұрынтаев

Журынтаев 

ескерткiш 

пам. 

Сарысу ауд. 



Жаман 

Дегерес


Жаман Дегерес 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Қаратас

Каратас 


төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Көктөбе


Коктобе 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. (Жамб. обл.), 

Созақ ауд. (Оңт. Қаз. обл.) 

шекарасында

Қаратөбе

Каратобе 

төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Қырат


Кырат 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Белтөбе

Бельтобе 



төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Жайылым


Жайылым 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Биiк

Биик 


төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Қаратас


Каратас 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Ұзынтөбе

Узынтобе 

төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Шұңқыр


Шункыр

сор 


сол. 

Сарысу ауд. 

Қызылтұз

Кызылтуз 

сор 

сол. 


Сарысу ауд. 

Орқазған


Орказган 

сор 


сол. 

Сарысу ауд. 

Шоқатқұм

Шокаткум 

құм 

пески 


Сарысу ауд. (Жамб. обл.) 

Созақ ауд. (Оңт. Қаз. обл.) 

шекарасында

Тұзкөл


Тузколь 

сор 


сол. 

Сарысу ауд. 

Сорми

Сорми 


сор 

сол. 


Сарысу ауд. 

Бас


Бас 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Сораша

Сораша 


сор 

сол. 


Сарысу ауд. 

Долина


Долина 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Қара

Кара 


төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Сойған


Сойган 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Тоғай

Тогай 


төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Көкашық


Кокашык 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Қызылқақ

Кызылкак 

тақыр 

такыр 


Сарысу ауд. 

Жалғыз 


Жалгыз 

тақыр 


такыр 

Сарысу ауд. 

Күншығыс

Куншыгыс 

тақыр 

такыр 


Сарысу ауд. 

Түндiк


Тундик 

тақыр 


такыр 

Сарысу ауд. 

Дорожный

Дорожный 

төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Қызылмола

Кызылмола 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Қоңыр

Коныр 


төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Қарақараған

Каракараган 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Сарыаңғар

Сарыангар 

төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Тесiкбұлақ

Тесикбулак 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Мұнартау

Мунартау 

төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Тоқымтыққан

Токымтыккан 

төбешік


буг. 

Сарысу ауд. 

Гүл

Гуль 


төбешік

буг. 


Сарысу ауд. 

Кiшi Ақтау

Киши Актау 

тау 


 

Сарысу ауд. 

Шошқабұлақтау

Шошкабулактау 

тау 

горы 


Сарысу ауд. 

Дөңгелектау

Донгелектау 

тау 


горы 

Сарысу ауд. 

Жырықауыз

Жырыкауыз 

таулар 

горы 


Сарысу ауд. 

Қантарбай

Кантарбай 

сай 


бал. 

Сарысу ауд. 

Шабақты

Шабакты 


тау 

горы 


Сарысу ауд. 

Шыбықты


Шыбыкты 

тау 


горы 

Сарысу, Талас ауд. 

шекарасында

Тайғақтас

Тайгактас 

тау 


горы 

Сарысу ауд. (Жамб. обл.), 

Бəйдібек ауд. (Оңт. Қаз. 

обл.) шек. 

Мойынқұм

Мойынкум


құм 

пески 


Сарысу, Мойынкұм, Талас, 

Жуалы, Жамбыл, . Байзақ, 

Рысқұлов, Меркі, Шу 

(Жамб. обл.) ауд. Созақ 

ауд. (ОҚ. обл.) шеек. 

Қаратау


Каратау 

жота 


хр. 

Сарысу, Талас, Жуалы 

(Жамб. обл.); Шиелі, 

Жаңақорған (Қызылорд. 

обл.) Созақ, Бəйд. ауд. 

Кентау қ. (Оңт. Каз. обл.) 

Үлкен Ақтау

Улькен Актау 

тау 

горы 


Сарысу ауд. (Жамб. обл.), 

Созақ ауд. (Оңт. Қаз. обл.) 

шек. 

Ақтау


Актау 

тау 


горы 

Сарысу, Талас ауд. 

шекарасында

Итауыз


Итауыз 

шатқал 


ущ. 

Сарысу ауд. 



САРЫСУ АУДАНЫ

САРЫСУ АУДАНЫ

242

243

САРЫСУ АУДАНЫ

(Сарысу) – облыстың  батысында  орналасқан  əкімшілік  бөлік. 1928 ж. 

құр ылған. Аудан орталығы – Жаңатас қаласы. 

Аудан  жері,  негізінен,  жазық,  тек  оңтүстік  бөлігі  ғана  таулы.  Мұнда 

Қаратау  жотасының  орталық  бөлігіндегі  Үлкен  Ақтау  тауы  орналасқан. 

Ауданның ең биік жері де осы тұста (Айуантөбе тауы, 1024 м). Солтүстігін 

Мойынқұм  жəне  Бетпақ-даланың  оңтүстік  бөлігі  қамтыған.  Бетпақдала 

өңіріне  аласа  таулы  құрғақ  ландшафт  тəн.  Мұнда  аласа  келген  Қазанғап 

(298 м), Аңдағұл (330 м), Көкшетау (325 м), Сарытөбе (290 м) таулары жəне 

Ескібұтақ,  Сортаң,  Соркілем,  Қаттытақыр,  т.б.  қоныстар  кездеседі.  Жер 

қойнауынан фосфорит, химиялық шикізаттар, ас тұзы, т.б. кен орындары 

барланған. Оның кейбіреулері өндіріледі. 

Ауданның  климаты  континенттік,  қысы  солтүстігінде  суық,  аязды,  оң-

түс тігі жұмсақ, жазы барлық бөлігінде ыстық, қуаң, аңызақты. Ауданның 

орташа температурасы қаңтар айында 6 –12°С, шілдеде 22 –21°С. Жауын-

шашынның жылдық орташа мөлшері 150 – 250 мм. 

Аудан  жерінен  Шу,  Талас,  Бүркітті,  Шабақты,  Көктал  өзеңдері  ағып 

өтеді.  Ақжар,  Тұзкөл,  Үлкен  Қамқалы,  Соркөл  көлдері  бар.  Шабақты, 

Бүркітті  өзендеріне  Ынталы,  Бүркітті  бөгендері  салынған.  Жері  бозғылт 

қоңыр  (оңтүстігінде),  сұр,  сортаңды  сұр  (солтүстігінде)  жəне  Шу,  Талас 

өзеңдері  аңғарында,  Мойынқұмда  шалғынды-сұр,  құмайтты  топырақ 

қалыптасқан.  Жусан,  бетеге,  бұйырғын,  баялыш,  көкпек,  итсигек, 

адыраспан, сарсазан, күйреуік, т.б. шөлдің 5 сораң шөптері, Шу аңғарында 

қамыс, ши, Мойынқұмда сексеуіл, жыңғыл өсе ді. Аңдардан: қасқыр, түлкі, 

қоян, ақбөкен, арқар, таутеке, жабайы шош қа, құстардан үйрек, қаз, дала 

бүркіті, т.б. құстар кездеседі. 

Аудан халқының басым көпшілігі қазақтар (86, 8%). Одан басқа орыс, 

белорус, украин, курд, татар, т.б. ұлт өкілдері тұрады. 

Ipi  елді  мекендері:  Жаңатас  қаласы (25. 9 мың  адам),  Саудакент (5, 9) 

Жайылма (2, 8), Өндіріс (1, 4), Игілік (1, 2), Түркістан (1, 1), Ұйым (1, 1), 

Жаңаарық (1, 0) жə не Toғызкент (1, 0) ауылдары. Аудан бұрын, негізінен, 

қаракөл қойы, оған қосымша етті-сүтті мал, жылқы, түйе өсіруге, астық, 

көкөніс өндіруге ма манданған 10 кеңшардан тұратын. Қазір олар əртүрлі 

шаруашылық субъектілерін құрайды. 

Аудандағы  жол  желісінің  ұзындығы 472 км,  оның 322 км  жері  қатты 

төсенішпен  (асфальтпен)  жабылған.  Байланыс  саласында 5 ATC (3690 

нөмірлі) жəне 18 байланыс бөлімшесі бар. 

Ауданда жалпы білім беретін 28 мектеп, 1 мұражай, 2 мəдениет үйі, 9 

кітапхана, 1 спорт мектебі, 11 клуб, 2 кəсіптік мектеп бар. Денсаулық сақтау 

ме кемелерінен 2 аурухана, 1 аудандық  санэпидемстанса, 5 отбасылық – 

дəріг ерлік амбулатория, 6 фельдшер-акушерлік пункт, 7 фельдшерлік пункт 

тір келген. 

Ауданда ежелгі тарихи-архитектуралық ескерткіштер көптеп кездеседі. 

Шабақты  өзенінің  оң  жағалауындағы  Саудакент  ауылында  ортағасырлық 

(XI-XV ғ.) Саудакент қаласының орны сақталған. Осы ауылда Шоқай датқа 

мазары (XIX ғ.)  мен  оған 2001 ж.  тұрғызылған  ескерткіш  бар.  Үшбас, 

Ақтобе, Арыстанды, Досбол елді мекендерінде бекіністік қамал, Ақтоғай, 

Түркістан, Қызылдиқан ауылдары маңында тас келіншек тастағы жазулар 

сақталған.  Саудакент  ауылында 1993 ж.  Ықылас  Дүкенұлына  монумент 

тұрғызылған.  Аудан  жерімен  ортағасырда  Тараз – Қаратау – Жаңатас 

Саудакент елді мекендері арқылы Ұлы Жібек жолы жүрген. 

3  қыркүйекте  енді  Сарысу  ауданының  тарихына  тоқталсақ,  Сарысу 

ауданы 1928 жылы Қазақ АССР Халық Комиссарлар Кеңесінің «Қазақстанда 

көшпелі, жар ты лай көшпелі жəне отырықшы аудандарды белгілеу туралы» 

қаулысына сəй кес құрылған. Осы қаулыға сəйкес Сарысу ауданы Қызылқұм, 

Созақ, Шу аударымен бірге Сырдария округіне қаратылған. 

«1928 жылы Қазақстанда өткізілген байларды тəркілеу науқанының көш-

пе лі халыққа тигізген зардабы шексіз ауыр болды. 1932-1933 жыл дар дағы 

ғасырлар  бойы  көшпелі  тірлікпен  күн  кешіп,  еркін  шарушылықпен,  мал 

өсі румен  айналысқан  халықты  əсіресе  Сарысу  халқын  аяусыз  қырғынға 

ұшы ратты.  Осы  күнгі  Қарағанды  облысының  Жаңарқа  ауданында 130 

жыл дан  астам  құтты  қоныс  еткен,  сонау 1797 жылы  осы  күнгі  Атырау, 

Орал  облыстарының  бойынан  қоныс  аударған  Кіші  жүздің  Он  екі  ата 

Байұлысының  Шеркеш,  Жетірудың  Жағалбайлы,  Табын,  Тама  секілді  ірі 

тайпаларының ұрпақтарының басым көпшілігі бауыр басқан құт қонысын 

тастап, Сарысу өзенінің бойынан 6000-дай шаңырақ үдере көшіп, Қаратау 

бойына шұбырды. Солақай, ұзынсойыл ұрдажық Голощекиннің өзім білер-

мендік  саясаты  салдарынан  бір  ғана  Сарысу  ауданында  сол 6 мың  ша-

ңырақтан 2-ақ мыңдайы арып-ашып Қаратау алабына тұяқ іліктірді. 

1926 жылғы санақ бойынша Арқа төсін мекен еткен Сарысу ауданының 

халқында 1 млн-дай  қой-ешкі, 10 мыңдай  жылқы  мен  түйе  бар  болса, 

1932жылдың  аяғына  қарай  зорлық  саясат-ұжымдастыру  салдарынан  ті-

герге  тұяқ  қалмады  десе  де  болғандай.  Елдің  алды,  аз-кем  қоңы  барла-

ры,  күш-көліктері  барлары  Түркістан,  Əулиеата,  Шымкент,  т.б.  жақтарға 

қа шып  жансауға  қылды  (Үркердей  болып  көшкен  жұрт...  П.  Дүйсенбин. 

Алм., 2007). 

1933  жылы  сонау  Сарысу  өзені  бойынан  қоныс  аударып  келген 

жұртшылықтың  өтініші  бойынша  аудан  аты  Сарысу  болып  сақталып 

қалды.  Көрнекті  қоғам  қайраткерлері  Ораз  Жандосов  пен  Жанайдар 

Садуақасовтарды белсенді қолдауы Жаңаарқа жеріндегі аудан атын сақтап 

қалуға зор ықпал етті. 



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   110




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет