М. Ж. КӨпеевтің 155 жылдығына арналады


М.Ж. КӨПЕЕВТІҢ 155 ЖЫЛДЫҒЫНА АРНАЛАДЫ



Pdf көрінісі
бет185/190
Дата27.04.2023
өлшемі1,82 Mb.
#87384
1   ...   182   183   184   185   186   187   188   189   190
Байланысты:
М. Ж. К пеевті 155 жылды ына арналады

М.Ж. КӨПЕЕВТІҢ 155 ЖЫЛДЫҒЫНА АРНАЛАДЫ
Kazakistan devleti bağımsız bir cumhuriyet 
olduktan sonra bir yandan dünyaya kendini tanıtmaya 
ve saygınlık kazanmaya başlarken bir yandan da Kazak 
dilinin alanı ve yaygınlığını giderek genişletmeye 
başlamıştır.
Kazakistan’ın son derece özel bir toplumsal yapısı 
ve demografik özellikleri bulunmaktadır ve sosyolojik 
açıdan da son derece ilginç özellikler göstermektedir. 
Kazak toplumu çok milletli bir toplum olma özelliği 
taşımaktadır.
Bağımsızlığın ilan edildiği dönemde Kazakistan 
toplumunda Kazaklar’ın oranı yüzde 50’nin altındadır. 
Yani o dönemde Kazakistan’da Kazaklar çoğunluk 
değildir. Toplumsal yapıdaki Kazak olmayan unsurlar 
ise 130 civarında farklı etnik unsurdan oluşmaktadır.
Böylesine etnik çeşitlilik gösteren toplumda 
birleştiri unsur Rus dili olmuştur. Rus dili ve yaşam 
tarzı şemsiyesi altında çok çeşitli etnik unsurlar 
kaynaştırılmak ve tek bir toplum birliği yaratılmak 
istenmiştir. 
Bunun sonucunda da hemen her etnik unsurda 
olduğu gibi Kazaklarda da “ana dil problemi” ortaya 
çıkmış ve Kazakça bilmeyen Kazaklar bulunduğu gibi 
toplumsal sistem içinde Rusça’nın ağırlığı, toplumda 
iyi bir pozisyon elde edebilmek için Rusça eğitim alma 
zorunluluğu ve Rusça’nın kullanım alanının genişliği 
Kazak dilini de köreltmiştir.
İşte bu yüzden Kazak dilini geliştirmek ve toplum 
içinde yaygınlaştırmak günümüz modern Kazak 
toplumunun belki de en önemli sorunudur.
Ünlü Kazak edebiyatçısı Maşhur Jusip Kopeev 
Kazakça’nın gelişmesine büyük katkılarda bulunmuş 
bir isimdir. Kopaev çok yönlü bir kişiliktir. Sadece 
dil ve edebiyat anında değil felsefe ve tarih alanında 
büyük bir iz bırakmıştır. 
(X) İstanbul Üniversitesi 
Bunun yanında arkeoloji, kültüroloji, hatta tıp 
alanında da çalışmaları bulunmaktadır. Özellikle 
geliştirdiği edebi dil, günümüz Kazakçası için 
önemlidir.
Kopaev yaşadığı dönemdeki temel toplumsal 
sorunları ele alarak Kazak toplumunun geliştirmesi 
gereken çözümleri de gündeme getirmiştir. Koaev’in 
çalışmalarında Kazak toplumunun sosyolojik 
sorunlarını bulmak mümkündür. 
M.J.Kopeev (1858-1931), ‘Sarıarkanın Kimliği’ 
adlı çalışmasında, Kazakistan’ın toprak meselesinden 
Kazakların gördüğü baskıya kadar pek çok konu 
açıkça dile getirilmektedir. Çalışmalarında, Çarlık 
döneminden başlayarak bağımsızlık mücadeleleri, 
göçebelikten yerleşik yaşama geçiş ve kent hayatına 
entegre olmaya kadar pek çok önemli konuya 
değinilmektedir. 
Kopaev’in yazılarında o dönemdeki halkın yaşam 
mücadelesi olduğu kadar, etnografik bilgilere ve 
yer adlarına kadar önemli konulara temas edildiğini 
görüyoruz.
Bu şirlerine de yansımaktadır:
Dinimizi yasaklayıp tehdit etmesin,
Gözümüzün önünde hırsızlık yapmasın,
Çocuklarımız kendisi yönetsin bizi,
Rusça okuyun diye zorlamasın.-
Kopaev, bir yandan bedeli ne olursa olsun halkını 
baskı ve zulme karşı mücadeleye çağırırken bir yandan 
da Kazakların geleceğe hazırlanmalarını, bilimde, 
sanatta, kültürde kendilerini geliştirmeleri gerektiğini 
söylemektedir.
Adam İki Türlü şiirinden:
Bir adam var, erik, üzüm ağacı gibi,
Tüm dünya görür faydaların.
Bir adam var huş ağacı gibi,
Ateş için odun olmaktan başka görmez kimse 
faydaların.
Günümüz Kazak toplumsal sorunlarının kökeni 
Kopaev’in ederlerinde mevcuttur. Çözüm önerileri 
de. Bunun için günümüzde Kopaevi yeniden okumak 
gerekmektedir.
UDC 882.151.212.2


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   182   183   184   185   186   187   188   189   190




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет