М. Ж. КӨпеевтің 155 жылдығына арналады
М.Ж. КӨПЕЕВТІҢ 155 ЖЫЛДЫҒЫНА АРНАЛАДЫ
жүктеу/скачать 1,82 Mb. Pdf көрінісі
|
М. Ж. К пеевті 155 жылды ына арналады
| М.Ж. КӨПЕЕВТІҢ 155 ЖЫЛДЫҒЫНА АРНАЛАДЫ
Kazakistan devleti bağımsız bir cumhuriyet olduktan sonra bir yandan dünyaya kendini tanıtmaya ve saygınlık kazanmaya başlarken bir yandan da Kazak dilinin alanı ve yaygınlığını giderek genişletmeye başlamıştır. Kazakistan’ın son derece özel bir toplumsal yapısı ve demografik özellikleri bulunmaktadır ve sosyolojik açıdan da son derece ilginç özellikler göstermektedir. Kazak toplumu çok milletli bir toplum olma özelliği taşımaktadır. Bağımsızlığın ilan edildiği dönemde Kazakistan toplumunda Kazaklar’ın oranı yüzde 50’nin altındadır. Yani o dönemde Kazakistan’da Kazaklar çoğunluk değildir. Toplumsal yapıdaki Kazak olmayan unsurlar ise 130 civarında farklı etnik unsurdan oluşmaktadır. Böylesine etnik çeşitlilik gösteren toplumda birleştiri unsur Rus dili olmuştur. Rus dili ve yaşam tarzı şemsiyesi altında çok çeşitli etnik unsurlar kaynaştırılmak ve tek bir toplum birliği yaratılmak istenmiştir. Bunun sonucunda da hemen her etnik unsurda olduğu gibi Kazaklarda da “ana dil problemi” ortaya çıkmış ve Kazakça bilmeyen Kazaklar bulunduğu gibi toplumsal sistem içinde Rusça’nın ağırlığı, toplumda iyi bir pozisyon elde edebilmek için Rusça eğitim alma zorunluluğu ve Rusça’nın kullanım alanının genişliği Kazak dilini de köreltmiştir. İşte bu yüzden Kazak dilini geliştirmek ve toplum içinde yaygınlaştırmak günümüz modern Kazak toplumunun belki de en önemli sorunudur. Ünlü Kazak edebiyatçısı Maşhur Jusip Kopeev Kazakça’nın gelişmesine büyük katkılarda bulunmuş bir isimdir. Kopaev çok yönlü bir kişiliktir. Sadece dil ve edebiyat anında değil felsefe ve tarih alanında büyük bir iz bırakmıştır. (X) İstanbul Üniversitesi Bunun yanında arkeoloji, kültüroloji, hatta tıp alanında da çalışmaları bulunmaktadır. Özellikle geliştirdiği edebi dil, günümüz Kazakçası için önemlidir. Kopaev yaşadığı dönemdeki temel toplumsal sorunları ele alarak Kazak toplumunun geliştirmesi gereken çözümleri de gündeme getirmiştir. Koaev’in çalışmalarında Kazak toplumunun sosyolojik sorunlarını bulmak mümkündür. M.J.Kopeev (1858-1931), ‘Sarıarkanın Kimliği’ adlı çalışmasında, Kazakistan’ın toprak meselesinden Kazakların gördüğü baskıya kadar pek çok konu açıkça dile getirilmektedir. Çalışmalarında, Çarlık döneminden başlayarak bağımsızlık mücadeleleri, göçebelikten yerleşik yaşama geçiş ve kent hayatına entegre olmaya kadar pek çok önemli konuya değinilmektedir. Kopaev’in yazılarında o dönemdeki halkın yaşam mücadelesi olduğu kadar, etnografik bilgilere ve yer adlarına kadar önemli konulara temas edildiğini görüyoruz. Bu şirlerine de yansımaktadır: Dinimizi yasaklayıp tehdit etmesin, Gözümüzün önünde hırsızlık yapmasın, Çocuklarımız kendisi yönetsin bizi, Rusça okuyun diye zorlamasın.- Kopaev, bir yandan bedeli ne olursa olsun halkını baskı ve zulme karşı mücadeleye çağırırken bir yandan da Kazakların geleceğe hazırlanmalarını, bilimde, sanatta, kültürde kendilerini geliştirmeleri gerektiğini söylemektedir. Adam İki Türlü şiirinden: Bir adam var, erik, üzüm ağacı gibi, Tüm dünya görür faydaların. Bir adam var huş ağacı gibi, Ateş için odun olmaktan başka görmez kimse faydaların. Günümüz Kazak toplumsal sorunlarının kökeni Kopaev’in ederlerinde mevcuttur. Çözüm önerileri de. Bunun için günümüzde Kopaevi yeniden okumak gerekmektedir. UDC 882.151.212.2 жүктеу/скачать 1,82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|