М. К. Ахметова Мәтін лингвистикасы


Қызшлттанып көрінеді, кулдей боп кетіпті, жылтырынан айрылган, мелшие



Pdf көрінісі
бет98/133
Дата15.11.2023
өлшемі4,98 Mb.
#123413
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   133
Қызшлттанып
көрінеді, кулдей боп кетіпті, жылтырынан айрылган, мелшие
қалыпты ...
т.б. бір нәрсенің (адамның, құбылыстың) жай-күйіне, 
қалпына қатысты мағыналарды иеленген етісгікгер. Суреттеуде 
көріпіп
тур, бопып тур
етістіктері де процесс мағынасын білдірмей, тек оны 
атап қана көрсетеді. Оқиғаны атай отырып, оны тоқтап калганд^й 
тынышгық күйде бейнелейді, сапалық маіъшаны иеленеді. Сондыкган 
мұндай суреттеу мзтіндеріне тұрақгы ремалық басымдылық тэн.
Адамдардьщ, қоршаған ортаның, табиғатгың, өмірдің бір қаяьпггы
тұрақты суреті үнемі сол қалпынша қала бермейді. Әрине, бәрі Де
108


взгермелі дүниелер. Бір күйден екінші күйге өтіп үнемі түрленіп 
отырады. Бүл да көркем шыгарма шеберлерінің назарынан еш уакьпта 
тыс қалмаған. Суреттеу мәтіндерінде осындай құбылыстар асқан
нәзшікпең беріледі.
Тұрақты, бір қалыптағы күй қимыл-козғалысты 
статтауга
ауысады да, тұрақты-козғалыстык ремалық басымдылық танытады.
Мысалы: 
Ж(щ, Көксұр Елеместің сол сүп-сүр қшіпы. Жүп-жүт
еріндеріне күлкі ж үгірер түріж оқ, жымқырылып кетіпті Сүлыц.
түрган Епемес бір уақы т т а т іпт і шайқалақтап кеткендей
болды. Мөлиіп қызына қарады
(Ә.Кекілбаев).
Батыс жагын қапталдай өскен цалың жал, кокжиекті көміп,
кең ж азылган кереге т әрізденіп иіліп келіп екі көлге тіреле
тоқтаган. «Қос іиалқар» қос босагага орнатқан күміс багана
тэрізді е к і көл. Кешкі тымыцца тынып, жадырап жатцан су
Щырын га н а ж а га с ы н а согы п дірілдейді. Ы шцынбайды,
тітіркенбейді
Ақырын соққан самал шалқир көлдің ақша бетін аймалап


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   133




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет