М. Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан
Қан физиологиясы физиологиясы
жүктеу/скачать 0,67 Mb.
|
Адам және жануарлар физиологиясы УМКД
Қан физиологиясы физиологиясыжүмыс адам мен жануарлардан қан алу техникасы жəне оған қойылатын ,. негізгі талаптарқан алар алдында қолды сабындап жуу керек. қанды сол қолдың төртінші саусағынан алады. ол үшін саусақты спирт пен эфирдің тең келемді қосындысына шыланған мақтамен сүртіп, кептіреді. адам езінен өзі қан алуға болмайды, керісінше, бір студент екінші студенттен алу керек. қан беретін адам сол жақ қырымен столға жанап отырады да, алақанын жоғары қаратып сол қолын стол үстіне қояды. саусақтың үшын екі қырынан қысып үстап, қан еркін шығатындай етіп инемен тереңірек теседі. жүмысқа бірінші тамшы қанды сүртіп тастайды да екінші тамшысын алады. егер қан көп мөлшерде керек болса (2-змл.) ондай мақсат үшін көбіне жануарларды қолданады. лаборатория жағдайында қан алудың негізгі көзі - егеу қүйрық болып есептеледі. ол үшін егеу қүйрықты эфирдің көмегімен ұйықтатады да, қүйрығынан төмен қаратып үстап, басын үлкен қайшымен кесіп алады. қан үйып қалмас үшін оны 0,5 мл 5% натрий цитраты бар ыдыска ағызады. ондай канды келесі жүмыстарда да пайдалануға болады. жүмысқан плазмасы мен түйіршіктері арасындары көлемдік қатынасты анықтау кейбір жағдайларда адам мен жануарлар организмдерінде физиологиялық немесе патологиялық сусыздануы (қанның суды жоғалту нөтижесінде қоюлануы) немесе керісінше, қанның қүрамындағы судың көбейіп кетуі мүмкін. екі жағдайда да осыған сөйкес қанның белгілі бір көлемінде формалық элементтердің саны не көбейіп, не азаюы мүмкін. қанньщ қоюлану немесе сүйылу дөрежесін микроцентрифуга өдісімен анықтауға болады. жүмыстын максаты: центрифуганың қүрылысы мен оның жүмыс істеуінің негізгі принциптерімен танысу. қан түйіршіктері көлемін анықтаудың тəсілдерін үйрену. жүмысқа қажетгі күрал-жабдыктар: спирт, эфир, микроцентрифуга. жумыстың барысы: микроцентрифуга қақпағы бар корпустан іүрады (33-сурет). қақпақ астында капиллярды бекітетін қондырғы орналасқан. егер қан қолдан алынатын болса, ол үйып қалмас үшін саусақтан шыққан қан тамшысына 1-2 түйір натрий цитратын орналастырады немесе капиллярды сол түздың ерітіндісімен жуады. капиллярды қанға толтырғаннан кейін калпақ астындағы қондырғыға орналастырады. капиллярға ауа көпіршіктері кірмеу керек. центрифуганың қақпағын мықтап жабады да, қондырғы 7000 об/мин. жылдамдықпен айналатындай етіп 5 мин. бойына тұтқаны минутына 60-70 рет айналдырады. белгілі уақыт өткеннен кейін центрифуганы біртіндеп тоқтатып, қақпағын ашады да капилляр бекітілген қондырғыны алады. қан түйіршіктерінің салмағы ауыр болғандықтан олар капиллярдың екі басына ығысады да, қан плазмасы капиллярдың орта деңгейіне орналасады. капиллярдағы шкалалар арқылы плазма мен қан түйіршіктері арасындағы литрмен алынған көлемдік қатынасты анықтауға болады. қан көлемінің оның түйіршіктер аумағына қатынасын гематокрит керсеткіші деп атайды. гематокрит керсеткіші ересек адамдарда 0,40-0,45 л/л, жас нөрестелерде 0,50-0,55 л/л, бес жасар балаларда 0,35-0,40 л/л. мөлшерінде болады. жүмысжүктеу/скачать 0,67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|