М. Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан
жүктеу/скачать 0,67 Mb.
|
Адам және жануарлар физиологиясы УМКД
- Бұл бет үшін навигация:
- 1 Ас қорыту туралы түсінік Ауыздағы астың қорытылуы
Əдебиеттер:Х.Н.Сəтпаева „Адам физиологиясы 211-220беттер Дəріс №11Тақырыбы: Ас қорыту жүйесі Дəріс мазмұны:1 Ас қорыту туралы түсінік Ауыздағы астың қорытылуы 2 Қарын сөлінің қүрамы мен мəні Қарындағы сөл шығуының реттелуі Қарынның қимыл-əрекеті (моторикасы) 5 Ұйқы безі сөлінің құрамы мен қызметі 1 Ас қорыту туралы түсінік Ауыздағы астың қорытылуыАуызда шайналБІп бапталған асты адам өз еркімен жұтуға даярлайды. Қөлемі 5—15 см3-дей ас кесегі шайналып бапталған соң, тілдің жəне ұрт еттерінің итермелеуімен тілдің үстіне қарай жылжытылады. Одан əрі тілдің түбірі көтеріліп ас, кесегін таң-дайға тақап қысады да таңдай доғасына, сонсоң жұтқыншаққа қарай ысырады, сөйтіп ауыз ішін жұтқыншақтан бөліп тастайды. Жутқьшшаққа ас кесегі өткен кезде алдьшен жұмсақ таңдай мен тілшік, жұткыншаққа қарай кетеріледі де, оның мүрын белі-мін ауыз бөлімінен бөліп тастайды, сөйтіп жұтынған сəтте ас ке- сегінің мүрынға етіп кетуіне кедергі жасалады. Мұнымен қатар көмекей көтеріледі. Тіл түбірі жұтқыншаққа өткен ас кесегімен көмей қақпақшасын үстінен басады да кемейді жауып тастайды. Одан əрі ас кесегі өцешке қарай жылжиды. Дəл осы кезде жұт-кыншақ көтеріліп, өңештің кіреберісіндегі сфинктер босаіісып жазылады да өңеш ашылады. Сөйтіп ас кесегі өңешке барып тү- седі. Өңештің жиырылып, жазылу қимылымен (перистальтика) 6—8 секунд ішінде ас қарынға жетеді. Қарын кіреберісіндегі сфинктер босаңсып ашылады да ол қарынға өтеді. Қарындағы ас қорытылу Қарын дегеніміз ішек-қарын түтігінің кеңейген жері. Оның СЫЙЫМДЫЛЫРЫ 2—4 литрдей, сы,рт пішіні мүйізге ұқсайды. Қарын бірнеше бөліктен тұрады. 1, Өңешпен қарынның қосылған жері кардиа немесе кардиалық бөлік деп аталады. 2, Қарынның жоғар-ғы жағы күмбез тəрізді жоғары қарай көтеріңкі келеді, бұл — қарын күмбезі немесе царын түбі. 3, Қарын мен он екі елі ішектід қосылған жері пилорус (қақпақша) деп, ал қарынның кақпақ- шаға жалғасқан бөлігі пилорустік бөлік болып саналады. Қарын-ның алдыңғы жəне артқы беткейі, жоғарғы жəне теменгі шеттері болады. Жоғарғы шеті деңестеу, ал төменгі шеті ойыстау келген. Жоғарғы шетін қарын тұйығы, теменгі шетін қарын ойығы дейді. 4, Қарынның пилорустан басқа бөлігі қарын денесі дёп аталады. Қарын құрсақ қуысының жоғарғы жағында орналаскан. Оңың күмбезі сол жақта, қабырғалардың ішкі бетінде, пилорус оң жақта бауырдың аетында. жүктеу/скачать 0,67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|