«Математика» кафедрасы БӨЖ

4 
1 Ортағасырлық өнерге жалпы сипаттама жалпы сипаттама
Орта ғасыр – ерекше тарихи кезең. Әр ел үшін ол әртүрлі уақытта 
басталып, аяқталды. Мысалы, Батыс Еуропада 5-15 ғасырлар аралығы орта 
ғасырлар, Ресейде 10-17 ғасырлар, ал Шығыста 4-18 ғасырлар аралығы деп 
есептеледі. Сол дәуірді жасаушылардың бізге қандай рухани мұра қалдырғанын 
толығырақ қарастырайық. 
Жалпы сипаттамалар 
Ортағасырлық өнер қандай болды? Бір сөзбен айтқанда, сол кезде өмір 
сүрген шеберлердің рухани ізденістерін біріктірді. Олардың туындыларының 
негізгі тақырыптарын шіркеу анықтады. Ол содан кейін негізгі тұтынушы 
ретінде әрекет етті. Бұл арада ортағасырлық өнердің тарихы тек христиандық 
догмалармен байланысты емес. Сол кездегі халық жадында пұтқа 
табынушылық дүниетанымның белгілері әлі де сақталған. Мұны әдет-
ғұрыптардан, фольклордан және салт-дәстүрлерден көруге болады. 
Музыка 
Онсыз ортағасырлық өнерді қарастыруға болмайды. Музыка сол кездегі 
халық өмірінің ажырамас элементі болып саналды. Ол әрқашан мерекелерді, 
мерекелерді, туған күндерді алып жүрді. Ең танымал аспаптардың ішінде мүйіз, 
флейта,қоңыраулар, бубендер, ысқырықтар, барабандар. Шығыс елдерінен 
люта орта ғасырлардағы музыкаға келді. Сол кездегі мотивтерде ғұрыптық 
ерекшеліктер болды. Мысалы, көктемнің басында ерекше әуен шығарылып, 
оған адамдар қыстың рухын қуып, аптап ыстықты хабарлаған. Рождествода 
әрқашан қоңырау соғылады. Ол Құтқарушының келуі туралы ізгі хабарды 
жеткізді. 
Кітаптар 
Ортағасырлық әдебиет пен өнер ұрпаққа мол мұра қалдырды. Сол дәуірдің 
алғашқы кітаптарын монахтар көп қиналмай транскрипциялап, сосын 
иллюстрациялаған. Ол кезде қағаз сирек деп саналды, сондықтан оны 
пергаментпен алмастырды. Бұзау немесе қой терісінен жасалған. Олар қара 
немесе жасыл балауызбен қапталған ағаш тақтайшаларға жазуды үйренді. 
Ортағасырлық өнер туындылары негізінен ағаш тақтайшаларда бейнеленген. 
Ең құнды көлемдер үшін қарапайым былғары бедер пайдаланылды. 
Ортағасырлық мәдениет пен өнерді саяхатшы ғалымдар мен ақындар байытты. 
Олар басқа елдердің жазу формаларын зерттеу үшін жорықтарға шықты. 
Әулеттік махаббаттың пайда болуымен ортағасырлық өнер романтизмге толы 
болды. Ол ең алдымен проза мен музыкада көрінді. Соттарда Ұлы Карлдың, 
Артурдың және Роландтың эпикалық шайқастарына арналған әндер шырқалды. 
Жазу белсенді түрде дамуын жалғастырды. Орта ғасырларда кіші және бас 
әріптер пайда болды, жазу ережелері анықталды. Ол кезде кітап нағыз қазына 
саналған. Олар көпшілікке қолжетімді болмады. Әдетте, олар құлып пен кілтте 
ұсталды. Егер біреумен проблемалар болсаақшаны алсаңыз, кітапты ломбардқа 
қойып, жақсы сыйлық аласыз. 

жүктеу/скачать 0,57 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: