Сезімдік жүйелер, немесе талдағыштар, — белгілі шынайы ақпаратты қабылдауға жəне тануға арнайы құралған жүйке жүйесінің күрделі бөлігі.
Сезімдік жүйелер, немесе талдағыштар, — белгілі шынайы ақпаратты қабылдауға жəне тануға арнайы құралған жүйке жүйесінің күрделі бөлігі.
Сезім мүшелерінің қабылдағыштарында (рецепторларында) тітіркену əсерінен қозу толқындары пайда болады, ол орталық жүйке жүйесіне өтеді. Əрбір талдағыштың іс-əрекеті оның қабылдағыштарында сыртқы түрткілердің физикалық жəне химиялық əсерін түйсінуден басталады.
Олар қозу толқынына айналып, əр түрлі деңгейде орналасқан нейрондардың тізбектері арқылы миға жетеді.
Сезім сигналын өткізу бірнеше рет бұлардың өзгеруі жəне қайта түрлендіруі арқылы атқарылады. Сезім ағзалары қабылдайтын тітіркеністерге үлкен ми сыңарлары қыртысының белгілі аймақтарында талдау жасалады. Бұл жерде ең жоғары анализ жəне синтез Математиканы оқытуда танымдық өзіндік əрекетті қалыптастыру
жасалынады.
Талдағыштар туралы ілімді И.П.Павлов ашты. Ол, ең бірінші болып, талдағыштың үш бөліктен тұратынын айтты: қабылдағыштық (шеткі бөлімі), сезімдік нейрондар жəне өткізгіш жолдар (аралық бөлім), соңында сезімдік сигналды қабылдайтын үлкен ми сыңарларының қыртысы (орталық бөлімі). Бұл үш бөліктің біреуі зақымданса, белгілі бір тітіркендірісті ажырату қабілеті жойылады. И.П.Павлов арнайы зерттеулер арқылы бейнелеу үрдісінің мидағы физиологиялық тетіктерін дəлелдеді, əлемді бейнелеу жүйке жүйесінің қасиеттерімен тығыз байланысты екенін анықтады. Адамның ой өрісі мен оның тереңдігі сыртқы дүние əсерінен туатын көптеген мəліметті қабылдау жəне өңдеуден құралады.
Біртұтас бейне нəтижесі болып табылатын қабылдаудың объективті негізі объект қасиеттері мен əр түрлі жақтарының бірлігі болады. Қабылдау бұған дейін болған ақпаратқа негізделген пайымдауды қамтиды. «Қабылдау» терминінің екі мəні бар: 1) қабылдау процесінің нəтижесінде туындайтын зат бейнесі; 2) шындықтың сезімдік бейнедегі белсенді көрінісі болып табылатын сол процестің өзі
