Материалдары

 
 
337 
 
 
TÜRKÇE VE KAZAKÇANIN YABANCI DİL OlARAK ÖĞRETİMİNİN  
TARİHSEL GELİŞİMİ 
 
Ahmet Gaziçolak, SDU Yüksek Lisans Öğrencisi 
 
Түйін 
Тілді оқыту әдістерінің тарихы көне дәуірлерге кетеді. Адамдар экономикалық, саяси және 
діни себептермен басқа тілдерді үйренуге талпынған және де өз тілдерін жаюға тырысқан.  Шетел 
тілі  ретінде  Түрік  тілін  оқыту  тарихына  көз  жүгіртсек  11­ші  ғасырдағы  Махмут  Қашқаридің 
«Диуаны  Лүғатит  Түрік»  шығармасын  көреміз.  Қазақ  тілін  шетел  тілі  ретінде  оқыту    түрік  тілін 
оқыту  әдісімен  тарихи  даму  жағынан  өзгеше  болып  келеді.  Бұл  мақалада  осы  екі  тілдің  тарихи 
даму сатысына қатысты мәліметтер берілген.  
 
Түйін сөздер: шетел тілін оқыту, Түрік тілін оқыту, Қазақ тілін оқыту, тіл оқыту тарихы 
 
Abstract 
Language teaching goes back to a very old dates. People tried to learn foreign languages or spread 
their own one in economic, political, and religious reasons. If we look at the history of teaching Turkish as 
a foreign language, we can see 11
th
  Centurie’s  Divan­i Lugati't­Turks written by Mahmud of Kashgar. 
Teaching Kazakh as a foreign language differs from Turkish in terms of the historical background of the 
teaching. In this paper, it has been discussed the historical development of the resources related to each of 
the two languages. 
Keywords:  Teaching  foreign  languages,teaching  Turkish,  teaching  Kazakh,  history  educating  of 
language 
 
Özet 
Dil öğretimi çok eski tarihlere dayanmaktadır. İnsanlar ekonomik, siyasi ve dini nedenlerle başka 
dillleri öğrenme çabasına girişmişler veya kendi dillerini yayma gayreti taşımışlardır. Yabancı dil olarak 
Türkçe öğretiminin tarihçesine baktığımızda 11.yüzyıldaki Kaşgarlı Mahmud’un Divan­ı Lügati’t­Türk’ü 
ile karşılaşırız. Kazakçanın yabancı dil olarak öğretimi Türkçe (Türkiye Türkçesi)’nin öğretimiyle tarihsel 
geçmişi bakımından farklı özelliklere sahiptir.  
Bu bildiride, her iki dilin tarihsel gelişmesiyle ilgili kaynaklar ele alınmıştır. 
Anahtar Kelime: yabancı dil öğretimi, Türkçe öğretimi, Kazakça öğretimi, dil öğretim tarihi 
 
 
 
 
Dil öğretimi çok eski tarihlere dayanmaktadır. İnsanlar ekonomik, siyasi ve dini nedenlerle başka 
dillleri  öğrenme  çabasına  girişmişler  veya  kendi  dillerini  yayma  gayreti  taşımışlardır.  Türkçe  dünyanın 
birçok  yerinde  anadil ve  resmi  dil  olma  özelliği  taşımasına  rağmen, başka  bir  deyişle  en  çok  konuşulan 
beşinci dil olmasına   rağmen eğitimi ve öğretimi, diğer diller kadar yaygınlaşmamıştır [1]. 
Türkçe  (Türkiye  Türkçesi),  günümüzde  pek  çok  ülkede  ve  bölgede  konuşulan  bir  dildir.  Başta 
Türkiye Cumhuriyetinin resmi dili olarak Türkiye’de, KKTC’de, Balkan ülkelerinde  ve dünyanın değişik 
bölgelerinde  kullanılan,  son  yıllarda  dünyanın  değişik  bölgelerinde  öğretilen  ve  öğrenilen  bir  dildir. 
Avrupa’nın ve dünyanın birçok bölgesinde konuşulan Türkçenin yabancılar tarafından öğrenilmesi doğal 
bır  durumdur.  Türkçeyi  öğrenmek  isteyen  yabancıların  bunu  öğrenmekteki  amaçları  çeşitlilik  gösterir. 
Akademik çalışmalar, ekonomik ve ticari ilişkiler, diplomatik temaslar, Türklere olan sevgi, aile kurma ve 
Avrupa  Birliği’ne  üyelik  aşamasındaki  bir  Türkiye’yi  tanıma  vb.  amaçlarla  Türkçe  öğrenilmek 
istenmektedir.  Yabancıların  Türkçeyi  öğrenme  istekleri,  çok  eski  yıllara  dayanmaktadır.  Bu  istek, 
Türklerin  köklü  bir  millet    olarak  yüzyıllardır    bağımsız  ülkeler  kurarak  yaşaması,  köklü  bir  uygarlığı  
oluşturmada etkin rol almalarının da etkisi olduğu yadsınamaz.  Ayrıca Türkçenin yalnızca bir konuşma 
ve  sözlü  edebiyatla  yaşayan  geleneksel  kültürün  taşıyıcısı  sıfatı  olan  bir  dil  değil,  aynı  zamanda  bilim, 
eğitim ve edebiyat  dili olduğunu  kanıtlamanın gerekli olduğu dönemler olmuştur.  

 
 
338 
 
 
Yabancı  dil  olarak  Türkçe  öğretiminin  tarihçesine  baktığımızda  11.yüzyıldaki  Kaşgarlı 
Mahmud’un  Divan­ı  Lügati’t­Türk’ü  ile  karşılaşırız.  1250­1517  yılları  arasında  hüküm  süren  Memluk 
Devleti’nde  Türk  sultanlarının  devleti  yönetmesi  nedeniyle  Türk  diline  karşı  ilginin  arttığı  Kıpçak 
Türkçesi,  Türkçenin  yabancılara  öğretiminin  en  fazla  önem  kazandığı  dönemdir.  Bu  ilgi  Araplara 
Türkçeyi öğretmeyi amaçlayan kitapların yazılmasına neden olmuştur.   
Günümüzde modern dil öğretimini gerçekleştirmeye yardımcı olan ilkelerin bazılarının, 11. yüzyılda 
Araplara  Türkçe  öğretmek  amacıyla  kaleme  alınmış  bir  eserde  uygulanmış  olması  dikkat  çekici  ve 
heyecan  vericidir.  Birçok  konuda  çağından  ileri  olan  Kaşgarlı,  bu  eseriyle  birçok  bilim  alanında 
günümüze dahi ışık tutmaktadır. “Kaşgarlı Mahmut, Türk dilinin incelikleri konusunda olduğu gibi Türk 
tarihi ve coğrafyası ile ilgili olarak da çok önemli ve değerli bilgiler vermektedir”[2]. 
Bu  alandaki  diğer  bir  eser  ise  Kitabü’l-İdrak  Li  Lisanü’l  Etrak  (Türklerin  Dilini  Anlama 
Kitabı)’tır.  Nasirrü’ddin  Ebu  Hayan  tarafından  1312  yılında  Kahire’de  yazılmıştır.  Eser  iki  bölümden 
oluşmaktadır. Bunlar dil bilgisi ile alfabetik sıraya göre düzenlenmiş sözlük bölümüdür. Memlukların dili 
karışık  bir dildir.  Eserde  verilen  kelimeler Kıpçakçadır. Bu  nedenle Kıpçak  sahası eserleri içerisinde ele 
alınır. Buna rağmen Oğuzca ögelere de rastlanmaktadır [3].  
Bir  diğer  eser  de  El-Kavanenü’l-  Külliye  Li-Zabti’l  Lügati’t-  Türkiye  (Türk  Dilinin  Öğrenilmesi 
İçin  Bütün  Kurallar)’dir.  Mısır’da  yazılmış  eserin  yazarı  bilinmemektedir.  Eserin  15.  yüzyıl  başlarında 
yazıldığı düşünülmektedir. Araplara Türkçe öğretmek amacıyla yazılmış bir dil bilgisi kitabıdır. Yazarın 
Türk olmamasına rağmen Türkçeyi iyi bildiği, eserden belli olmaktadır. Yazar, eserinde yalnız Kıpçakçayı 
esas  alır;  Türkmence  sözlüklere  yer  vermez.  Bu  özelliği  ile  diğer  Kıpçakça  ürünlerden  farklılık 
göstermektedir [4]. 
Bir  başka  eser  de  Kitabü  Bulgati’t-  Müştak  -Fi  Lügati’t  Türk  ve’l  Kıpçak  (Türk  ve  Kıpçak 
Sözcüklerinin  Çeşitlerinin  Kitabı)’tır.  Celaleddin  Ebu  Muhammed  Abdullah  Türkî  tarafından  yazılan 
eserin yazılış yılı ve nerede yazıldığı net olarak bilinmemektedir.   
Bir  diğer  önemli  eser  de  Muhakemetü’l  Lügateyn’dir.  Ali  Şir  Nevai’nin  15.  yüzyılda  yazdığı 
Türkçe sözlüktür. Nevai, bu eserinde Türkçe ile Farsçayı karşılaştırır. Türkçenin, Farsçadan üstün bir dil 
olduğunu kanıtlamak ister.  
Codex Cumanicus ise, Kuman diyalekti ile yazılmış tek eserdir. Eser içerik olarak Latince­Farsça­
Kumanca  sözlük  niteliğindedir.  Kumanlara,  Hristiyanlığı  benimsetmek  amacıyla  kaleme  alınmıştır. 
Eserde  birtakım  dil  bilgisi  kuralları,  İncil’den  çeviriler,  birtakım  Katolik  ilahilerin  çevirileri  ve  bazı 
atasözlerinden  örnekler  yer  almaktadır.  Eser  2500  kelimeyi  içermektedir    Yer  yer  Kıpçakça  dil  bilgisi 
kurallarına değinilir [5]. 
14. yüzyılın ilk yarısında yazıldığı tahmin edilen Kitab-ı Mecmû-i Tercüman-ı Türkî ve Acemî ve 
Mongolî (Türkçe, Farsça ve Moğolcanın Bütün Çevirmenlerinin Kitabı) ise, ilki Arapça­Türkçe, ikincisi 
Moğolca­Farsça olmak üzere iki bölümden oluşur.  
15.  yüzyıl  başlarında  yazıldığı  düşünülen  El-Kavanenü’l-  Külliye  Li-Zabti’l  Lügati’t-  Türkiye, 
Mısır’da yazılmıştır ve eserin yazarı bilinmemektedir. Eser, Araplara Türkçe öğretmek amacıyla yazılmış 
bir dil bilgisi kitabıdır. Yazarın Türk olmamasına rağmen Türkçeyi iyi bildiği eserinde geçen “… çünkü 
ben  ne  Türk’üm  ne  de  Türk  oğullarındanım,  onların  ülkelerine  de  gitmedim.  Benim  bilgim,  onlarla  çok 
düşüp  kalkmam  ve  birlikte  olmam  sebebiyle  kendilerinden  duyduklarıma  dayanmaktadır.”  ifadesinden 
anlaşılmaktadır [6].  
  7  Mart  1984  ‘te  kurulan  ve  kurumsal  nitelikte  yabancılara  Türkçe  öğretimi  adı  TÖMER  olan 
Ankara  Üniversitesi  Türkçe  Öğretim  Merkezi,  Türkiye’de  ilk  kez  yabancılara  Türkçe’yi  öğreten,  bu 
alanda başka durumlara da önderlik eden Ankara Üniversitesi TÖMER olmuştur.  
 
 Ankara Üniversitesi TÖMER, dunyanın tüm bögelerinden gelen öğrenci, işadamı, turist, diplomat 
ya  da  diğer  isteklileri    modern  yöntemlerle  Türkçe  öğreten  ilk  kurum  olması  bakımından  Türkçenin 
öğretim tarihinde önemli bir yer tutmaktadır. 
1991  yılında  Sovyetler  Birliği’nin  dağılmasının  ardından  iki  kutuplu  dünyadan  tek  kutuplu  bir 
siyasal  yapıya  kavuştu  dünya.  Bu  durum  Türkçe  ve  Türkoloji  çalışmaları  bakımından  da  önemli  bir 
sürecin başlaması anlamına geliyordu.  

 
 
339 
 
Kazakçanın yabancı dil olarak öğretimi Türkçe (Türkiye Türkçesi)’nin öğretimiyle tarihsel geçmişi 
bakımından farklı özelliklere sahiptir. Kazakça, tarih boyunca sözlü edebiyat ürünü olarak dünyada eşine 
az rastlanır bir biçimde bin yılda fazla zamandan beri yaşayan, Kazakların ulusal kimliğinin övüç kaynağı 
olarak kabul edilmektedir.   
Kazakça,  Rus  işgali  döneminde  ve  devamında  SSCB  döneminde  ülkeye  yerleşen  başta  Ruslar 
olmak  üzere  diğer  etnik  gruplara  öğretilmesi  söz  konusu  olmuştur.  Aslında  Kazakçanın  anadili    olarak 
öğretimi ile  yabancı dil olarak öğretimi aynı yılllarda başladığını ifade edebiliriz.  Çünkü, sözlü edebiyat 
dili olarak yaşayan Kazakça, o toplumun yerleşik hayata geçişi ve kentleşme süreciyle birlikte yazı diline 
dönmüştür. Bunda SSCB rejiminin de önemli etkisi olmuştur. Kimi kaynaklar, Çarlık Rusyasının sömüge 
anlayışı  ile  toplumu  geliştirmeye  yönelik  idealist  yaklaşım  içindeki  SSCB  rejiminin  farkı  eğitim 
politikasıyla  doğrudan  ilgisi  olduğu  öne  sürülmektedir.  Açılan  okulların  tamamında  Kazak  kökenli 
vatandaşlara Kazakça anadili, Rusça ikinci dil olarak öğretilirken, diğer etnik öğelere ise Kazakçanın ise 
öğretilmesi için program ve kitap çalışmaları Kazakçanın öğretim tarihinde önemli bir sürecin başlangıcı 
olmuştur.  
N.İ.İlminskiy’in 1861 yılında Kazan’da yayınlanmış olduğu“Kırgızca ve Kazakça Zarfların Öğretimi 
Materyalleri” adlı kitabı Kazak dilinin gramer sistemini tanıtan ilk eserdi. Bu çalışma Rusça yazılmıştır, 
Doğu dillerini, onun içinde diğer Türk dillerini araştıranlar için yazılmış bir eserdi. 
P.M.Melioranskiy’in  “Kazak­Kırgız  Dilinin  Kısa  Grameri”  adlı  kitabın  I.bölümü  (Fonetik  ve 
Etimoloji) 1894 yılında, II.bölümü (Sentaks) 1897 yılında yayınlanmış değerli bir çalışmaydı. Bu, Kazak 
dilinin  gramer  yapısını  ilmi  esasta  sistemli  olarak  anlatan  ilk  araştırma  idi.  Bu  da  Türk  halklarını 
araştıranlar için Rusça yazılmış bir eserdi.  
Kazan  Devrimine  kadar  Kazak  Dili  hakkında  yazılmış  eserlerden  M.A.Terentev’in  1875’te  yazdığı  
“Türk,  Fars,  Kırgız  ve  Özbek  Grameri”  kitabı,  V.V.Kataranskiy’in  1897’de  Orınbor’da  yazdığı 
“Kırgız(Kazak)  Dilinin  Grameri  (Fonetik,  Etimoloji,  Sentaks)”  kitabı,  İ.Laptev’in  1900  yılında 
Moskova’da  yazdığı  “Kazak  ve  Kırgız  Dilinde  Materyaller”  adlı  eseri  ve  N.Sozonov’un  1912’de 
Taşkent’te  yazdığı  “Kırgız(Kazak)  Dili  Grameri  Hakkında  Yazılar”  adlı  kitabı  hakkında  söylememiz 
yerinde olacaktır. Son çalışmaların fonetik ve gramer ile ilgili olan kısımlarında pek yenilik yoktur,  eski 
çalışmalarda söylenmiş yorumlar ile kurallar tekrarlanmıştır [7 ]. 
Rus  alimleriyle  birlikte  XIX.yy’ın  sonu  XX.yy’ın  başlarında  bazı  Kazak  alimleri  de  dil  meseleleri 
üzerinde araştırma yapıp, kitaplar yazmaya başlamıştır. Bununla ilgili N.S.Jetpisbayev’in, M.Bekimov’un, 
M.N.Bektemirov’un,  N.N.Baktıgereyev’in  çalışmalarını  söyleyebiliriz.  Fakat,ne  yazık  ki,    bu  yazarlar 
çalışmalarını Rusça yazmıştır. Bunun tek nedeni de Rus misyoneri N.İ.İlminskiy ilk defa Kazakça sözleri 
Rus  harfleriyle  yazdıktan  sonra,  Kazak  alfabesini  Rus  yazısı  esasına  geçirmek  gerek  gibi  teklifler 
çoğalmaya  başladı.  I.Altınsarin,  V.V.Radlof,  A.A.Vasilev,  A.Alektorov  ve  başka  da  alim  ve  eğitim 
uzmanlarının  fikirlerine  göre  Arab  yazısındaki  Tatar  etkisinden  kurtulmak  ve  Kazakça  sözleri  tam  bir 
Kazakça işaretlerle belirlemek için Rus alfabesine geçmek lazımdı.    
Bununla  birlikte,  D.Sultangazin,  A.Kurmanbayev,  R.Düysenbayev,  J.Köpeyev,  O.Aljanov  gibi 
araştırıcılar  o  dönemdeki  “Dala  Ualayatı”,  “Aykap”  gazetelerinde  alfabe  ile  imla  meselelerini  Kazak 
dilinde  söylemişler. Onlar Kazakların kullandıkları Arab  yazısına  değişiklikler yapmak  ve  Arab  yazısını 
Kazakçaya uydurmak gerektiğini söyleyerek Rus yazısına geçmeye karşı çıkmışlardır.  
  Kazak  dil  biliminin  ilim  olarak  oluşması,  gelişmesi  Ahmet  Baytursunov  ismiyle  doğrudan 
bağlantılıdır.  Onun  Kazak  dilinin  ders  kitabı  olarak  yazdığı “Til­kural”  adlı  çalışmasında,  makaleleri ile 
bildirilerinde  dil biliminin önemli meseleleri ele alınmıştır.  Kazak dil biliminin kolları: Alfabe ve İmla. 
19.yy’ın  2.yarısında  Ibıray  Altınsarin  Kazak  yazısını  Rus  grafiği  esasında  yapmaya  çalışsa, 
A.Baytursunov  20.yy’ın  başlarında  kullanılmakta  olan  Arab  grafiğini  geliştirerek  Kazak  yazısına 
uydurmaya  çalıştı.  Bu  bakımdan  alim,  Kazak  dilindeki  ünlü  ve  ünsüz  seslerin  sayısını  belirleyerek,  ses 
uyumunu, dilin fonolojik özelliklerini açıklamış oldu.   
Kazak Dili öğretim metotları bir ilim dalı olarak birden oluşmadı. Onun kendisine göre tarihi gelişme 
yolları vardır. Kazak halkının tarihinde, çocuğa ana dilinde öğretme ve öğretme metotlarını  ilk olarak  ele 
alan    ünlü  eğitimci  Ibıray  Altınsarin  olmuştur.  Kazak  çocuklarına,  ana  dilini  öğretme  yollarını, 
prinsiflerini, kurallarını, önemini ilk o öğretmiştir.  

 
 
340 
 
Ahmet  Baytursınov,  Kazak  çocuklarının  ana  dilinde  eğitim  görmesi  için  çok  çalıştı.  1902  yılında 
açılan üç senelik ilkokullarda öğrenciler Rus dilinde eğitim görüyorlardı.  Kazakça okutulan derslerin dili 
Kazakça  olmasına  rağmen  yazısı,  yani  resmi  olarak  kullanılan  yazı  grafiği  yoktu.  Bu  yüzden,  her 
öğretmen kendi isteğine göre ya Rus ya da Arab harflerini kullanıyordu. A.Baytursunov’un öncülüğünde 
bir  grup  Kazak  aydınları  26  temmuz  1905  yılında  Rusya  İmparatorluğu  Bakanlar  Kurulu  Başkanına 
mektup yazar. Orada yazılan taleplerden en önemlisi de şunlardır: “Kazak steplerinde düzgün bir eğitim 
verilsin.  Kazak  çocukları  ana  dilinde  eğitim  görsün.  Eğitim  ana  dilinde  olsun.v.s.”  Bu  isteklerini 
gerçekleştirmek için A.Baytursunov Kazakça ders kitabı olarak 1912 yılında ilk alfabeyi yazar. Örn. 1892 
yılında  Kazan’da  yayınlanmış  “Bukvar  dlya  kirgizov”(Kırgızlar(Kazaklar)için  Alfabe)  adlı  ders  kitabı 
yedi defa yeniden yayınlanıp, 1925 yılına kadar Kazak okullarında esas ders kaynağı olarak kullanılmıştır. 
A.Baytursunov 1926 yılında Alfabenin yeni şeklini, şimdiki kullandığımız resimli Alfabe kitabını yazar. 
Bu  alfabenin  1928  yılında  Kızılorda’da  yayınlandığı  3.baskısı  Kazak  dilinde  yayınlanan  kitaplar 
göstergesinde  aşağıdaki  şekilde  değerlendirilir:  “Yeni  ders  kitabında  Kazak  yaşamına  uygun  resimler 
vardır. İmlası yeni. Ahmet’in yedi defa yayınladığı eski Alfabenin (Ders Kitabı) Kazak halkına çok yararı 
dokundu. Fakat son dönemler yeni kuralların çıkmasıyla o “Alfabe” hem yöntem hem içerik bakımından 
çok  eskidi.  Bu  yeni  Alfabe  eskisine  göre  çok  iyidir.  Bu  Alfabenin  içeriği  Kazaklara  göre  hem  Eğitim 
Kurulunun  yeni  programına  uygun  yapılmıştır.  Metinler  çocuklar  için  kolay  dille  yazılmış,  ilginçtir. 
Alfabe her bakımdan iyi yazılmıştır ”. 
1912 yılında okul çocuklarını Kazakça okutmak için ders kitabını yazar, çok geçmeden, okulda Kazak 
dilini ayrı ders olarak öğretmek için başka bir ders kitabını yazmıştır. Bu kitabın Ses Bilgisi hakkında bilgi 
verdiği 1. Bölüm “Til Kuralı” olarak 1915’te yayınlanır. Bu kitabın Şekil Bilgisine ait olan 2.bölümü ise 
1914’te,  Söz  dizimine  ait  3.Bölümü  1916’da  yayınlanmıştır.  Bu  kitaplar  1928’e  kadar  bir  kaç  defa 
yayınlanıp, kullanılmıştır.   
A.Baytursunov      Kazak  dili  öğretim  yöntemininin  temelini  atmıştır.    Kazak  dilini  seslere  bölüp 
okutarak öğretme yönteminin esasını oluşturmuştur. Bu konuda yöntemle ilgili bir çok makale yazmıştır. 
1920  yılında  Kazan’da  “Bayanşı(Beyancı)”  adlı  yöntem  kitabını  yayınlar.  Burada  yazar,  öğretmenlere 
Alfabe kitabını kullanmanın, öğretim yöntemlerinin yollarını gösterir.  
Kazakistan’da 1991’de bağımsızlığının ilan edilmesiyle yeni bir süreç başlamıştır. Bu süreç, ekonomi, 
uluslararası  ilişkiler,  eğitim  öğretim  ve  kültür  politikalarında  dikkat  çekici  nitelikte  devam  etmektedir. 
Bağımsızlık  döneminde  yabancılara  Kazakça  öğretimi  ilk  kez  gündeme  gelmiş  olduğu  görülüyor. 
Yukarıda söz edilen uzunca bir dönem Kazakçanın Kazakistan’da Rusça eğitim veren okullarda öğretimi, 
Kazakça bilmeyen tüm uluslara mensup kendi vatandaşlarına öğretimi söz konusuyken, 1991 sonrasında 
ülkeye  yüksek  öğretim  kurumlarda  okumak  amacıyla  gelen  yabancı  öğrenciler  ve  diğer  istekli  yabancı 
ülke vatandaşlarının ihtiyacını karşılamak için başta El­Farabi Üniversitesi, Abay Üniversitesi, Abılayhan  
Üniversitesi’nin ilgili bölümlerinde kurslar açılmıştır.   
Günümüzde  Yabancılara  Türkçe  ve  Kazakça  öğretimi  her  geçen  gün  daha  büyük  önem 
kazanmaktadır.  Geçmişten  günümüze  bu  konuyla  ilgili  yapılan  çalışmaların  gün  ışığına  çıkarılması  ve 
eserlerdeki ortak noktaların belirlenmesi yapılacak yeni çalışmalara da ışık tutacaktır. 
 
 Kaynaklar 
1.  Akalın,Ş.Haluk (2005) Türkçenin Güncel Sorunları (Çevirimiçi) turkoloji.cu.edu.tr/DIL 
2.  Akyüz, Hüseyin (2001) Türk Eğitimcileri I, MEB Yayınları, İstanbul. 
3.  Bozkurt, Fuat (2005) Türklerin Dili,  Kapı Yayınları, İstanbul. 
4.  Bayraktar,  Nesrin  (2002)  Yabancılara  Türkçe  Öğretiminin  Tarihsel  Gelişimi,    I.  Uluslararası 
Çanakkale­Truva Dil Eğitimi ve Okul Gelişimi Sempozyumu 22­25 Haziran 2002. 
5.  Bozkurt, Fuat (2005) Türklerin Dili,  Kapı Yayınları, İstanbul. 
6.  Toparlı,  Recep  vd.  (1999)  El­Kavaninü’l­  Külliye  Li­  Zabti’l­Lügati’t­  Türkiye,  TDK 
Yayınları,  Ankara. 
7.  Husayın,  Köbey  (1999)  Ahmet  Baytursunulu  –  Kazak  Til  Biliminin  Negizin  Kalauşı,  Ulttık 
Ruhtın Ulı Tını, Gılım, Almatı. 
8.  http:/www.tomer.ankara.edu.tr. 

 
 
341 
 
 
 
UDC: 81-139 
 
YABANCILARA TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE KISA HİKAYELERLE OKUMA  VE ANLAMA  
BECERİLERİNİ GELİŞTİRME 
 
A.Irmak, 6M011900 – İki yabanci dil bölümünün yüksek lisans öğrencisi 
Süleyman Demirel Üniversitesi, Almatı/Kazakistan 
 
Түйін 
Бұл  мақалада  өзге  ұлт  өкілдеріне  түрік  тілін  үйрету  барысында  тек  теориялық  жағына 
қарағанда практикалық жағына баса назар аударылды, түрік тілін шет тілі ретінде үйретуде мәтін 
тәсілі  арқылы  үйрету  тәсілдері  қарастырылған  және  де  мәтін  тәсілінің  тіл  үйретудегі 
маңыздылығына нақтырақ тоқтала кеткен. 
Resume 
This  article  deals  with  the  importance  of  teaching  ‘‘meaning  and  speaking’’  abilities  by  short 
stories in the process of teaching Turkish as a Foreign Language. In addition to this,  useful suggestions 
for improving students’ reading,meaning and speaking  skills are presented. 
 
Резюме 
В  этой  статье  рассматривается  важность  обучения  чтению,  а  это  означает  и  выступая  на 
рассказы  в  процессе  преподавания  турецкого  языка  как  иностранного.  В  дополнение  к  этому, 
полезные  предложения  относительно  усовершенствования  чтения  студентов,  а  это  означает  и 
разговорные навыки представлены. 

жүктеу/скачать 11,99 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: