Материалық нүкте деп нені айтады?
жүктеу/скачать 182,46 Kb.
|
физика
|
КИНЕМАТИКА. Материалық нүкте деп нені айтады? Материалдық нүкте-бұл физикада массасы бір нүктеде шоғырланған және өлшемдері жоқ объектіні сипаттау үшін қолданылатын идеалдандырылған модель. 2. Санақ жұйесі деп нені айтады? Санақ жүйесі, механикада — материалдық денелер мен нүктелердің қозғалысын (немесе тепе-теңдігін) салыстырып зерттеуге арналған бір не бірнеше денелерге орналасқан координаттар жүйесі мен сағаттар жиынтығы; әртүрлі уақытта қозғалыстағы денелердің (немесе механикалық жүйенің) салыстырмалы орнын анықтайтын нақты немесе шартты алынған қатты дене. Қозғалыстың траекториясы деп нені айтады? Траектория движения - это путь, который описывает движущийся объект в пространстве во время движения. Это может быть кривая, линия или любой другой путь, который показывает положение объекта в разные моменты времени. Радиус вектор деп нені айтады? Радиус векторы-координаттар жүйесіндегі координаттардың басталуын сипатталуы керек нүктемен байланыстыратын вектор. Радиус векторы әдетте "r" әрпімен белгіленеді және үшеуі бар компоненттер жазықтықтағы немесе кеңістіктегі нүктенің координаттарын анықтайтын үш өлшемді кеңістікте (x, y, z). Материалық нүкте қозғалысының жылдамдығы деп нені айтады? Егер дененің өлшемі, ара қашықтықтығына қарағанда әлдеқайда аз болса, онда мұндай денені материалдық нүкте деп атайды. Материалдық нүктенің қозғала отырып із қалдыруын траектория деп атайды Материалдық нүктенің қозғалысы уақытқа тәуелді: x=x(t), y=y(t), z=z(t) Материалық нүктенің ұдеүі деп нені айтады? Материалдық нүктенің үдеуі – нүкте жылдамдығының өзгеру тездігін сипаттайтын және жылдамдық өзгерісінің осы өзгеріс өткен уақыт аралығына қатынасына тең физикалық шама. 7. Бірқалыпты қозғалыс деп қандай қозғалысты айтады? Бірқалыпты қозғалыстын теңдеуің келтіріңіз? Дененің түзу сызық бойымен, модулі мен бағыты жағынан тұрақты жылдамдықпен қозғалысын – бірқалыпты қозғалыс деп атайды 8. Бірқалыпты қозғалыс деп қандай қозғалысты айтады? Жолдың уақытқа тәуелділігі графигінен бірқалыпты қозғалыс үшін салынған қозғалыстың жылдамдығын қалай аңықтайды? Дененің түзу сызық бойымен, модулі мен бағыты жағынан тұрақты жылдамдықпен қозғалысын – бірқалыпты қозғалыс деп атайды 9. Қандай қозғалысты бірқалыпты айнымалы қозғалыс деп атайды? Бірқалыпты айнымалы қозғалыстың теңдеуің жазыныз? Кез келген бірдей уақыт аралығында қозғалыс жылдамдығы сәйкес бірдей шамаға өзгеріп отыратын қозғалысты бір қалыпты айнымалы қозғалыс деп атайды. 10. Қандай қозғалысты бірқалыпты айнымалы қозғалыс деп атайды? Бірқалыпты айнымалы қозғалыс ұшін ұдеудің екі мәңіне байланысты жылдамдықтын уақытқа байланысты графиктерің сызыныз? Материялық нүктенің бірқалыпты айнымалы қозғалысы деп бірлік уақыт өткен сайын оның жылдамдығы бірдей шамаға өсетін немесе кемитін қозғалысты айтады a=const 11. Бұрыштық жылдамдық деп нені айтады? Бұрыштық жылдамдықтың венкторы қалай бағытталған? Бұрыштық жылдамдық мен сызықтық жылдамдық арасында қандай байланыс бар? Бұрыштық жылдамдық — қатты дененің айналу шапшаңдығын сипаттайтын векторлық шама; дененің айналмалы қозғалысының кинематикалық мөлшері, модулі өте аз уақыт ішінде айналу бұрышының сол уақытқа қатынасымен, ал бағыты айналу осінің бойымен дененің айналуы сағат тілінің бағытына қарсы бағытта көрінетін бағытымен бағыттас вектор. Модулі айналу бұрышының модулінен уақыт бойынша алынған туындыға тең Бұрыштық жылдамдық деп- дененің бұрылу бұрышының осы бұрылуға кеткен уақытқа қатынасымен өлшенетін шаманы айтады. 12. Бұрыштық ұдеу деп нені айтады? Бұрыштық ұдеудің векторы қалай бағытталған? Бұрыштық үдеу - бұрыштық жылдамдықтың өзгеру шапшаңдығын сипаттайтын векторлық шама; - бұрыштық жылдамдық өзгерісінің осы өзгеріс өткен уақыт аралығына қатынасымен анықталатын бұрыштық жылдамдықтың өзгеруінің лездігі. Бұрыштық үдеу векторы (α) айналу осінің бойымен бағытталады және ол дене үдемелі айналғанда векторымен бағыттас, ал кемімелі айналғанда векторына қарсы бағытта болады. Бұрыштық үдеудің бірліктердің халықаралық жүйесіндегі бірлігі: рад/с2 13. Нормаль ұдеу нені сипаттайды? Нормаль үдеу жылдамдықтың бағыт бойынша өзгеруін сипаттайды және n әрпімен белгіленеді. 14. Сызықтық және бұрыштық шамалардың арасында қандай байланыс бар? 15. Шенбер бойымен бірқалыпты қозғалыс жасап келе жатқан бөлшектің тангенциаль жәңе нормаль ұдеулері неге тен? Егер бөлшек шеңбер бойымен біркелкі қозғалыс жасаса, онда оның жылдамдығы тұрақты, бірақ ол әлі де шеңбердің ортасына бағытталған және центрге тартқыш үдеу деп аталатын үдеуге ие. Центрге тартқыш үдеудің мәнін формула бойынша есептеуге болады: a_c = v^2 / R, мұндағы a_c-центрге тартқыш үдеу, v-бөлшектің жылдамдығы, R - шеңбердің радиусы. Тангенциалды үдеу тангенс бойымен шеңберге бағытталған және шеңбер бойымен қозғалу кезінде жылдамдық Модулінің өзгеруінен туындайды. Тангенциалды үдеудің мәнін уақыт бойынша жылдамдықтың туындысы ретінде есептеуге болады: a_t = dv / dt = 0, мұндағы a_t-тангенциалды үдеу, V-бөлшектің жылдамдығы, t-уақыт. Осылайша, тангенциалды үдеу шеңбер бойымен біркелкі қозғалыс жасайтын бөлшек үшін нөлге тең Қалыпты үдеу тангенске перпендикуляр бағытталған және шеңбер бойымен қозғалу кезінде жылдамдық бағытының өзгеруінен туындайды. Қалыпты үдеудің мәнін уақыт бойынша жылдамдықтың туындысы ретінде де есептеуге болады: a_n = v^2 / R, мұндағы a_n-қалыпты үдеу, V-бөлшектің жылдамдығы, R - шеңбердің радиусы. Осылайша, шеңбер бойымен біркелкі қозғалыс жасайтын бөлшек үшін тангенциалды үдеу нөлге тең, ал центрге тартқыш және қалыпты үдеу модульге тең және шеңбердің ортасына бағытталған. жүктеу/скачать 182,46 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|