Материалтану



бет1/37
Дата10.12.2023
өлшемі5,17 Mb.
#136556
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   37

Совет А., Төлендіұлы С., Алипбаев Қ.


ҒАРЫШТЫҚ МАТЕРИАЛТАНУ
Оқу құралы

Алматы 2021


ӘОЖ 620.18(075.8)


ББК 30.3 я73

Ғ 20


Пікір беруші:


PhD, ҚР БжҒМ ҚРМК «Жану проблемалары институты»

М.М. Тельбаев


АЭжБУ КИ кафедрасының профессоры

С.Б. Косболов,


әл-Фараби атындағы ҚазҰУ механика кафедрасының аға оқытушысы

Н. Досжан


ҚҰРАСТЫРУШЫЛАР: Совет А., Төлендіұлы С., Алипбаев Қ..
Ғ20 Ғарыштық материалтану: оқу құралы «Ғарыштық техника және технологиялар» мамандығының студенттеріне, магистранттарына арналған/ А.Совет, С. Төлендіұлы, Қ.Алипбаев. - Алматы: АЭжБУ, 2021.- 207 б.


ISBN 978-601-7776-49-7


«Ғарыштық материалтану» оқу құралы ғарыштық техника және технологиялар мамандықтары студенттеріне, магистранттарына үшін дәрістердің қысқаша мазмұны берілген.
«Ғарыштық материалтану» оқу құралы оқу үдерісін әдістемелік қамтамасыз ету жүйесінің бір элементі болып табылады және дәрістік сабақтарда, сондай-ақ студенттердің өзіндік жұмыстарында теориялық мәліметтермен жұмыс істеуде, машықтандыру, зертханалық сабақтарына және емтиханға дайындық кезінде қолдануға болады.
ӘОЖ 620.18(075.8)
ББК 30.3 я73


ISBN 978-601-7776-49-7 © Г. Даукеев атындағы «Алматы энергетика және байланыс университеті» КЕАҚ, 2021 ж.
МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ 5
ҒАРЫШТЫҚ ОРТА ЖӘНЕ ОНЫҢ МАТЕРИАЛДАРҒА ӘСЕРІ 10
ҒА жер маңы және планетааралық кеңістікте жұмыс істеу шарттары 10

    1. ҒА материалдары мен жабдықтарына ғарыштық ортаның әсері 12

      1. Ғарыш кеңістігі факторларын және олардың әсер ету әсерлерін жіктеу 12

      2. ЖЖҒК әртүрлі салаларындағы сыртқы факторлардың кешенді әсері 16

Қазіргі және перспективалық зерттеулердің маңызды міндеттері 19

  1. ҒАРЫШТЫҚ ТЕХНИКА МАТЕРИАЛДАРЫ 23

    1. ҒА материалдарының негізгі түрлері 23

    2. ҒА конструкциялары 24

      1. ҒА құрастыру схемалары 24

      2. Шағын ҒА 26

    1. Материалдарды вакуумда буландыру және МІА-ны қалыптастыру 29

    2. Материалдарды ионосфералық плазма бөлшектерімен тозаңдату 32

      1. Атомдар мен молекулалардың бетімен әрекеттесу процестері 32

      2. Атомдық оттегінің әсерінен материалдар бетінің эрозиясы 37

      3. Материалдарды атомдық оттегінің бұзылуынан қорғау әдістері 39

    3. Күн ультракүлгін сәулесінің материалдарға әсері 42

    4. ҒА ішкі қоршаған ортамен газ алмасуы 43

    5. Газ ағындарының материалдарға әсерін зерттеу әдістері 48

      1. Бейтарап және зарядталған бөлшектердің жоғары жылдамдықты ағындарын құрудың жалпы принциптері 48

      2. Жоғары жылдамдықты молекулалық сәулелердің газдинамикалық көздері 50

      3. Электрофизикалық әдістермен жылдам атомдар мен иондардың шоғырын құру 52

      4. Магнитоплазмодинамикалық үдеткіш ҒЗИЯФ ММУ 53

  1. ҒАРЫШ АППАРАТТАРЫНЫҢ МАТЕРИАЛДАРЫНА РАДИАЦИЯЛЫНЫҢ ӘСЕР ЕТУІ 58

    1. Ғарыштық сәулелену модельдері 58

      1. Ғарыштық сәулеленуді зерттеудің бастапқы кезеңдері 58

      2. ЖРБ модельдері 61

      3. ҒКС модельдері 65

      4. ГҒС модельдері 68

    2. Сәулеленудің затпен әрекеттесуі 69

      1. Негізгі терминдер мен анықтамалар 69

      2. Иондаушы сәулеленудің зат арқылы өтуі 71

    3. Сіңірілген дозаларды есептеу 81

      1. Қарапайым конфигурациядағы қорғаныс экрандарының дозаларын есептеудің жалпы принциптері 81

      2. Жер төңірегіндегі орбиталардағы дозалар 85

      3. ҒА радиациялық жүктемелерді есептеуге арналған сәулелік модельдер 89

      4. Монте–Карло әдісімен ҒА элементтерінде сіңірілген дозалардың таралуын есептеу 92

    4. ҒА материалдарына иондаушы сәулеленудің әсері 96

      1. Радиациялық әсер ету тетіктерінің ерекшелігі 96

    5. Материалдарға радиациялық әсерді зерттеу әдістері 132

      1. Зерттеулерді ұйымдастырудың жалпы схемасы 132

      2. Радиациялық сынақтарды жүргізуге арналған зертханалық жабдық 135

  2. ҒАРЫШТЫҚ ТЕХНИКАДАҒЫ НАНОМАТЕРИАЛДАР ЖӘНЕ НАНОТЕХНОЛОГИЯЛАР 146

    1. Нанотехнологияның физикалық негіздері және наноматериалдардың қасиеттері 146

      1. Өлшемді әсерлер 146

      2. Наноматериалдар мен наноөлшемді құрылымдардың қасиеттеріне өлшемді әсерлердің әсері 152

      3. Көміртекті наноқұрылымдар 162

    2. Ғарыштық техникаға арналған наноматериалдар мен наноқұрылғылар 170

      1. Нанокомпозиттер және биотектес наноматериалдар 171

      2. ҒА борттық жабдықтарының элементтері 174

    3. Ғарыштық ортаның наноқұрылымдарға әсерін эксперименттік және математикалық модельдеудің ерекшеліктері 183

      1. Модельдеудің жалпы принциптері 183

      2. Ғарыштық сәулеленудің наноқұрылымдар мен нанокомпозиттерге әсерін зерттеу нәтижелерінің мысалдары 188

    4. Ғарышта наноматериалдар мен нанотехнологияларды қолдану болашағы 195

      1. Ғарыш техникасына арналған нанотехнологияларды әзірлеу бағдарламалары 196

      2. Болашақ ғарыш жобаларында наноматериалдарды қолдану 198

ҚЫСҚАРТУЛАР ТІЗІМІ 205
ҰСЫНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 206


Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   37




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет