«Мәдени мұра» Мемлекеттік бағдарламасының кітап сериялары



Pdf көрінісі
бет154/161
Дата19.05.2023
өлшемі1,69 Mb.
#95066
түріБағдарламасы
1   ...   150   151   152   153   154   155   156   157   ...   161
Байланысты:
5 том Құтадғу білік толық түсіндірме

бозмағның чұрнысы — жүрек қысылғанда, тұншыққанда (ішетін) дəрі;
4. 
Ас қорытатын; іш жүргізетін қоспа дəрі.
1114. Иүлүш  — үлес (қаз-қалпында); Бұл жерде «пара» деген мағынада. Əлбетте, ол кезде
«пара» деген жоқ ұғым. Сондай-ақ «елдің басы» дегенді «ел жуаны» деп контекске 
жақындата аудардық.
1388. Мүсəпір — жолаушы ; байырғы мəні контекске қарағанда «қонақ». («Үйден қырық 
қадам шыққан адам мүсəпір».) Əсте де қазіргі «мүсəпір» емес.
1473. Жан алғыш — Əзірейілді меңзеп отыр.
1519. Шаһадат — иман сөзі: «Алладан басқа тəңір жоқ» (Лə-илəһə іллə Алла!).
1623. Ұрықлығ кісі өлсе ұрғы қалар — Ұрықты кісі өлсе, ұрқы қалар. (Жолма-жол, тура 
мағынасы). Біз осы мағынаны ұстанып, көркемдік, қазіргі түсінік-таным талаптарын 
ескеріп аудардық.


 524
525
1697. Адаш-қолдаш — дос-жолдас, құрбы-құрдас;
Ердəш — таныс, дос-жаран.
1699. Арқа — арқа, тірек, таяныш.
1704. Көгүт тег  — басқа аудармашыларда бірде «бос ат тектес», бірде « көш секілді» деп 
түсіндіреді. Біз мағынасына қарай «Күрүт» (Марс) жұлдызы болар деп топшылаймыз.
1758. Йағма — түркі руларының бірі.
1765. Мұның барлығы асыл текті ( жоғары мəртебелі) бектікті білдіретін белгілер ретінде 
айтылып отыр. (Ат, қару, таңба т.с.с.).
1868. Өгə иа тегіт — орта дəулеттілерден шыққан ақсақалдарды, қағанның кіші 
балаларын солай атаған. (М. Қашқари.) ; «Өгə» жеке тұрғанда ойшыл, ақылды дегенді 
де білдіреді.
1907. Сəбəп — себеп; Бұл жерде дəлелі, себебі деген мағынада.
1953. Білік лəмі кетсе, бек аты қалар — бұл жерде «Білік» сөзінің араб əліпбиімен 
жазылуын мегзеп айтқан. «Лəм», яғни «л» əрпін алып тастаса, құр «бек» деген сөз ғана 
қалады демекші... 
1962. Өтүкен — Жер аты (М. Қашқари).
2032. Ниьмəт (Ниғмəт) — нəсіп; Тіршілік ризығы.
2104. Фəсад (араб) — бейбастақтық, зинақорлық.
2107. Қара — қара халық.
2129. Құжжат (араб) — дəлел; куəдүрлік.
2132. Көк иылдыз — қосарланып келгенде «тұғыр, негіз» дегенді білдіреді. Көк пен 
жұлдыздың мəңгілігіне қарай бейнелеп айтылған сияқты.
2227. Төрүтмəзда ашнұ байат бұ ғəлам,


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   150   151   152   153   154   155   156   157   ...   161




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет