Өзін – өзі тексеретін сұрақтар: Каталогтарды құрастыру, кітапхана
құжаттарына сипаттама жазу. Арналуына байланысты каталогтар.
Əдебиеттер тізімін қара Дəріс №4 Тақырыбы: Кітапхана каталогтарының түрлері мен оларға қойылатын талаптар. Дəрістің мақсаты: Кітапхана каталогтарының түрлері мен оларға қойылатын талаптардың жалпы əдістемесін анықтау
Дəрістің мазмұны: Каталогтың түрлері.
Аралас каталогтар. Кітапхананың қоры қаншама аз болған күнде де бір ғана каталогпен шектеліп
қоймайды. Оқырманның тілегін қанағаттандыру мақсатында жəне қордың
мазмұнын əр түрлі тұрғыдан ашып көрсету үшін каталогтар жүиелі
ұйымдастырылады. Неғұрлым кітапхана үлкен болса оның қорының құрамы
күрделі болса, соғұрлым каталогтың түрлері де көп болады.
Кейбір кітапханада номерлік каталог ұйымдастырулы мүмкін. Онда
құжаттың сипаттамалары, құжаттың өздеріне тəн берілген реттік номерлері
бойынша қойылады. Əсіресе технологиялық кітапханада стандарттар мен
жаңалықтың сипаттауын бейнелеу үшін номерлік каталог ұйымдастырылады.
Кейбір
кітапханаларда
қажет
болса
географиялық
каталогтар
ұйымдастырылуы мүмкін. Онда құжаттың сипаттамалары кітаптың
мазмұныны берілген географиялық атаулық, немесе саяси əкімшілік
бөліктердің аттары бойынша қойылады. Қажет болған күнде кітапханада
хронологиялық каталог ұйымдастырылды. Онда құжаттың сипаттары,
олардың басылып шыққан жылдары бойынша орналастырылады.
Сипаттамаларды топтастырудың əр түрлі принциптерің қамтитын аралас
каталогтар болады. Мыс: АҚШ-ң жəне Англияның көпшілік кітапханада
сөздік каталогтар кеңінен таралады. Онда алфавиттік жəне пəндік
каталогтарждың элементтері қатар беріледі. Яғни, біртұтас алфавит
тəртібімен авторлық сипаттама, аппаратының аты бойынша сипатталып
орналастырылады. Əрбір құжат бұл каталогта аз болғанда екі рет немесе одан
да көп карточкалар мен бейнелеуі мүмкін. Сөйтіп сөздік каталог
төмендегідей сұрақтарға жауап береді.
1.оқырмандарға белгілі нақты бір кітап кітапханада бар ма?
2.Тиісті автордың кітапханада қандай кітаптары бар?
3.Белгілі пəн немесе сұрақ бойынша қандай кітаптар бар?
