Мəдениет жəне өнер факультеті «Театрлік – хореографиялық өнер жəне кітапханатану» кафедрасы
жүктеу/скачать 0,77 Mb. Pdf көрінісі
|
Кітапханалық каталог (1)
- Бұл бет үшін навигация:
- Өзін – өзі тексеретін сұрақтар: ЖК-тың тарихы мен қазіргі жағдайы, олардың түрлері. Əдебиеттер тізімін қара
- Дəріс№19 Тақырып: Пəндік каталог , ұйымдастыру жəне жүргізу. Дəрістің мақсаты: ПК ұйымдастырудың теоретикалық негізін үйрену.
- Дəріс мазмұны: Құжаттың қаралу жəне оның қаралу аспектілері мен байланыстарын анықтап, мазмұнын сөз түрінде тұжырымдау процесін пəндеу
| .Каталогты редакциялау.(сараптау)
Кітапхананың дұрыс қызмет етуі үшін керек. Каталогты міндетті жəне жоспарлы түрде сараптап отыруы керек, күнделікті тексеру каталогқа күнделікті картотекаларды орналастыру процестері де жүргізіледі. Каталогты алдын-ала сараптау жасалған жоспар бойынша ЖК түгелдей тексеріп шығуды немесе белгілі бір бөлімін тексеру боп табылады. Тексеру кезінде каталогтың орналастыру тəртібі, бөлгіштердегі жазулардың дұрыстығы, карточкадағы каталогтың сілтеме аппаратының толықтығы т.б тексеріледі. Мысалы: 1986 ж. шыққан КБЖ кестесінің 1-ші марксизм-ленинизм бөлімінің əдебиеттерін қайтадан нұсқа таңбалау жүргізіп 63-87 бөлімдерге бөлгенде ЖК сараптау жұмысы сөредегі əдебиет тердің нұсқа таңбаларын өзгерту процесімен қатар жүргізіледі. Өзін – өзі тексеретін сұрақтар: ЖК-тың тарихы мен қазіргі жағдайы, олардың түрлері. Əдебиеттер тізімін қара Дəріс№19 Тақырып: Пəндік каталог , ұйымдастыру жəне жүргізу. Дəрістің мақсаты: ПК ұйымдастырудың теоретикалық негізін үйрену. Дəріс мазмұны: Құжаттың қаралу жəне оның қаралу аспектілері мен байланыстарын анықтап, мазмұнын сөз түрінде тұжырымдау процесін пəндеу деп атайды. Құжат пəні əр турлі обьектіні көрсетуі мүмкін. Мысалы: үй, станок, автомобиль, олардың бөліктерін, материалдық-пəндік қатынастары мен қасиеттерін, жеке оқиғаларды, құбылысты тарихи факторларды т.б көрсетуі мүмкін. ПК құжаттар оның қай құжаттар тобына жататынына қарамастан пəндер туралы əдебиеттер комплексін құрастырып пəндік айдардың алфавиттік рет бойынша топтастырады. Мысалы:Авия моделизм, автобаза, автобусы, автомобиль. ПК жасауда оған барлық пəндер мен фактілер, құбылыстар түгелдей емес, олардың мазмұндылығы кітаптың пішіні мен пайдалану сұраныстары, ескеріліп, іріктелініп алынады. ПК кітапханада ақпараттық жəне іздестіру қызметін атқарады. Ол бойынша жеке пəн ретінде шектес пəндер бойынша əдебиеттер іздестіріп тез арада тауып алуға болады. Оның көмегі бойынша пайдаланушының сала аралық комплекстік сұраныстары қанағаттандырылады. Пəндік айдардың алфавит бойынша орналасуы оған, жаңа пəндер мен түсініктерді, жаңа ғылымдар етуге мүмкіндік береді. Ғылыми əдебиеттерді жəне оқырмандар сұранысын мамандықтар бойынша бөлуді талап ететін ғылым да саралап көрсетуді ПК-да тез бейнеленуі ПК-ң толығып отыруы, пəндік айдардың тұжырымдалуы, əдебиеттің комплестенуі ролін арттырады. Сондықтан ПК ғылыми жəне арнаулы кітапханаларда жасалады. ЖК қарағанда ПК бойынша əдебиеттер іздестіру жеңілдеу. Бірақ кез-келген оқырман өзіне керек пəн тұжырымын тез таба алмайды. Кейбір ғылыми кітапханалар монографиялық əдебиеттерді, ЖОО-ң оқу программалары мен оқу құралдары, арнаулы əдебиеттер мен сөздіктерді пайдаланып жəне мамандармен кеңесе отырып, пəндік айдарлар тізімін өздері де əзірлейді. Бұл арада кітапханаға баспа карточкаларында берілген құжаттардың пəндік айдарлары да көмектеседі. ПК тарихы пəндік əдісі 15ғ. кітап басу əдісі пайда болғаннан бастап пайда болды. Ол кездегі Кітапта титул беті болған жоқ, кейде авторы көрсетілмей, кейде кітаптың аты жазылмаған. Ал кітапханада кітаптыың тізімі жасалғанда, олардың сипаттамаларында тестің алғашқы сөзі жазылады. Мысалы: 15ғ. Ресейде Кирилл монастірінің кітап тізімінде шығарма аттары əрқайсысы жаңа жалдан бастап, алғашқы сөздері сиямен жазылған кітаптың тақырыбын анықтауға талпынумен 16-18ғ. Сипаттаманың басында атының алғашқы сөзі емес, мағынасын көрсетіп, түйінді зат есім көрсетілген. Мысалы 18ғ. Ресейде шыққан «Оглавление книг кто их сложил» деген еңбегінде осы əдіс қолданылған. Бұл басылымға орыс библиографының тарихында алғаш рет есімдер мен пəндер көрсеткішін Мысалы: пресса-печать. Аноним сөздердің бір түрі алынады. Мысалы: Ткани (биол), ткани (текстильная) т.б. Пайдаланылып жазылғанда сөздері қысқартылмай, толық жазылады. Бас тақырыптар мен тақырыптар арасы бөлінеді.ПК үшін құжаттарға библиографиялық сипаттама ережеге сай жазылады. Сипаттама басында 1-ші жолға 2-ші тік сызықтан бастап пəндік айдар көрсетіледі. Одан əрі ережеге сай библиографиялық сипаттама жазылады. жүктеу/скачать 0,77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|