Мәдениет морфологиясы

Саяси мәдениет

 

Саяси мәдениет

 (

ағылш

. політіцал цұлтұре, 

ағылш

. цұлтұра - тәрбие, білім, даму) - белгілі бір қоғамға 

немесе әлеуметтік қауымдастыққа тән саяси сана 

мен іс-әрекеттердің жиынтығы. Яғни, өкімет пен 

азаматтардың өзара қатынастарына байланысты 

тарихи қалыптасқан саяси нұсқаулар, 

қазыналар

, 

адамның өзін-өзі ұстауы жөніндегі 

жарлық

, 

қаулылар

 жүйесі. Ол қоғамдағы саяси өмірдің 

барлық салаларын қамтиды. Оған ең алдымен 

саяси сананың мәдениеті, адамдардың, топтардың, 

ұлттардың өзін-өзі мәдени ұстай білуі, осы жүйенің 

шеңберінде жұмыс істейтін саяси мекемелердің 

мәдениеті кіреді.

Document shared on www.docsity.com

Downloaded by: nazgul-kabiyeva (kabiyns0825@gmail.com)

Саяси мәдениеттің жіктелуі

 

Саяси мәдениеттің жіктелуі - Г.Алмонд пен 

С.Верба

 ұсынған саяси мәдениет түрлері:



"патриархалдық" мәдениет, мұнда жалпыұлттық саясаттың мақсаттары мен құндылықтары туралы 

біліктер, сезімдер мен нормативті пайымдаулар жоқтың қасы. Қатысу мәдениетінің осы типіне 

негізделген жүріс-тұрыс үлгісі бүкіл ұлтқа қатысты саяси процеске деген немқұрайлылықпен, бұл 

саладағы еш үміттердің болмауымен және жергілікті немесе этникалық ынтымақтастыққа негізделген 

бірегей топталумен сипатталады;



"Бағыну, тәуелділік пен табыну" мәдениеті саяси басшылық қадағалауға тиісті нормалар мен 

бағынуға тиісті өкімдерді "өндіруші мен сыйлаушы" ретінде қабылданатын жүріс-тұрыс үлгісін 

анықтайды. Бұл үлгідегі негізгі 

психологиялық 

мотивтер игіліктерді күтушілік пен жазадан қорқу 

болып табылады;



"Қатысу" мәдениеті жүріс-тұрыстың біршама күрделі 

үлгісіне

 ие. Оны әлеуметтік серіктестік ретінде 

сипаттауға болады, мұнда мемлекеттік биліктің саналы сипаты мен тиімділігіне қарай бағынуды 

қажет ететін нормалар мен өкімдерді "өндіруші" ретінде де, саяси шешімдерді қабылдауға төменнен 

келетін қатысушы ретінде де қабылдана алады.

Document shared on www.docsity.com

Downloaded by: nazgul-kabiyeva (kabiyns0825@gmail.com)

Мәдениет және қарым-

қатынас

 

Бұл мәдениеттің қоғамдағы негізгі қызметтерінің 

бірі. Адамдардың қарым-қатынасы, мәдениеттер 

сұхбаттасуы — әлеуметтік шындықтың басым 

көрінісі. Адам ерекше бір өрісте — қарым-

қатынас өрісінде болады. Руханилық пен ізгілік, 

әдемілік пен жақсылық тербелісі адамды нәзік 

тормен қоршаған; қоғамдық өмірде тек зат пен 

тауар ауысуы ғана емес, ең алдымен идеялар, 

мамандық, шеберлік тәжірибелерімен, сезімдік 

үлгілерімен ауысу толастамақ емес. Мәдениет 

игіліктерін жас нәресте анасының ақ сүтін еміп, 

оның әлди жырымен сезім дариясына шомылып 

қана адамдық қасиеттерді бойына сіңіре 

бастайды.

Document shared on www.docsity.com

Downloaded by: nazgul-kabiyeva (kabiyns0825@gmail.com)

Этикет

 

«Этикет» сөзі французша «estique» сөзінен шыққан, бұл бекіту немесе жапсыру дегенді 

білдіреді. «Этикет» сөзі қоғамның конвенцияларына сәйкес мінез-құлық талаптарын 

сипаттайды. Ол әр түрлі жағдайларда, соның ішінде рәсім, сот, ресми іс-шаралар және 

күнделікті өмірде қауымдастығының тиісті әрекетін қамтиды.

 

тикет сарапшыларының көпшілігі сәйкес этикеттің басқа адамдарға құрмет көрсету, адал 

және сенімді болу , өзгелерді ыңғайсыз ету және басқа адамдарға мейірімділік пен 

сыпайылық көрсету арқылы басталады деп келіседі. Тек содан кейін нақты жағдайлар 

туралы егжей-тегжейлі назар аудару керек.

 

«Этикет - өмірдің ғылымы, ол бәрін қамтиды, бұл этика, бұл - құрмет». Эмили Пост

Document shared on www.docsity.com

Downloaded by: nazgul-kabiyeva (kabiyns0825@gmail.com)

Ұрпақтар арқылы этикет

 

Көптеген отбасылардағы өнегелі ұрпаққа 

берілмеген, бұл маңызды дағдылар балаларға 

деген әдеп пен әдепті тәрбиелейтін 

отбасыларда өсіп келе жатқан көптеген 

адамдардың көңілін қалдырады. Көптеген 

балаларға басқалардан хабардар болу, жеке 

кеңістікке жету, «Алтын ережені» сақтау, 10 

өсиетті орындауға және олардың 

ақсақалдарына құрметпен қарауға ешқашан 

үйренген емес.

Document shared on www.docsity.com

Downloaded by: nazgul-kabiyeva (kabiyns0825@gmail.com)

Іскерлік этика кодексі және 

мінез-құлық кодексі

 

Этикет мінез-құлықтың моральдық кодексі болуына 

байланысты. Кейбіреулердің айтқандарына 

қарамастан, барлық іс-әрекеттер басқаларға әсер 

етеді. Мұның бәрі - шындықты теледидардан 

көруге болады, және сіз оны көре аласыз. Егер сізге 

белгілі модельдер болуы керек 

болса, мейірімді және мейірімді адамдарға назар 

аударыңыз. Ата-аналар балаларының не нәрсені 

бақылап жатқанын қадағалап отырады, ал әйгілі 

адам жаман әдеттерге ие болған кезде оны 

адамның не істегенін үйрету мүмкіндігі ретінде 

қолдануға болады.

Document shared on www.docsity.com

Downloaded by: nazgul-kabiyeva (kabiyns0825@gmail.com)