Медиа ақпараттық сауаттылық МҰҒалімдерге арналған ресурстық кітап
жүктеу/скачать 5,8 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жасөспірімнің интернетке тәуелділігін анықтаудың бірнеше жолы бар
| 78%
85% 5% 19% Жасөспірімдердің өзін-өзі суретке түсіруге (селфи) әуестігін де айтып өткен жөн. Психологтар адамдарды, әсіресе өзін-өзі жар- намалауға құмарларды, екі топқа бөледі. Бірінші топқа бұрын айнаға сағаттап қарап, өзінің сұлулығына тамсанып тұратын өзін-өзі өте жоғары бағалайтын адамдар кіреді. Екінші топқа, керісінше, өзін-өзі бағалауы төмен адамдар жатады. Екеуі де «лайк» жи- нағысы келеді. Психология саласында «сипау» деген ұғым бар. Адам назарын жанындағы адамға бағыттайды, оған қарап тұрып, оны тұлға ретінде қабылдайтынын немесе оның бар екенін мойындайтыны туралы сигнал жібереді. Екінші адам да қандай да бір эмоцияны, сезімді бастан өткереді. «Сипағанда» физикалық түрде қол тигізу шарт емес. Күлімсіреу, жылы сөз айту, қолдау көрсе- ту, ұйып тыңдау, оның өзі үшін маңызды екенін білдіру де «сипауға» жатады. «Сипау» адамға су, тамақ, ауа, жылу секілді қажет. Егер ол жеткілікісіз болса, адамды әлсіз және манипуляцияға берілгіш етеді. Жасөспірім айналадағылардың жеке ресурстары жеткіліксіз болса да, өзін ересек адам ретінде қабылдағанын қалайды. «Сипау- ды» олар әртүрлі жолмен алады. Біреулер сабақты бар ынтасымен оқып, мектепте жауапкершілігі мол оқушы ретінде көзге түседі. Кейбіреулер төбелес арқылы алады. Тағы біреулер өзінің сыртқы келбетінің арқасында жетеді. Ал, ең оңай жолы – әлеуметтік желілерге сурет жүктеп, лайк жинау. Жасөспірімнің интернетке тәуелділігін анықтаудың бірнеше жолы бар: 1. Әлеуметтік желілерде өте жиі, өте ұзақ отырады. 2. Шынайы өмірде болып жатқан оқиғаларға көңілі толмайды. Шынайы өмір қызықсыз болып көрінеді. 3. Ұйқы бұзылады, күн тәртібі өзгереді. 4. Егер әлеуметтік желіге кіре алмаса, өзін агрессивті ұстайды. 5. Сабақ үлгерімі нашарлайды. Әлемдік стастистикаға назар аударайық. Британдық ғалымдар әлеуметтік желі қолданушылары арасында сауалнама жүргізді. 53% респонденттер әлеуметтік желілер адамның тәртібіне ықпал етеді деп жауап берген. 51% өмірлерін басқа қолданушылардың өмірімен салыстырып, көңіл-күйлері бұзылатындығын мойындаған. Әлеуметтік желілер жасөспірімдердің ішкі сезімдеріне әсер ететіні сөзсіз. Бұл кезеңде олардың өзін-өзі бағалауы тұрақсыз әрі өте құ- былмалы болып келеді. Одан бөлек, әлеуметтік желілер шынайы құндылықтар түсінігін де өзгертеді. Өмірдегі мәнсіз нәрселерге назар аудартады. Қолданушылар өздерін басқалармен салыстыра бастайды, нәтижесінде өзінің даралығын, ерекшелігін талғамын дамытудың орнына күйзеліске түседі. Интернетте шектен тыс байланысудың ақыры жақсы емес. Біріншіден, интернетте сауық-сайран құрушыларда шынайы өмірде басқа адамдармен қарым-қатынас орнату дағдылары жеткілікті дамымайды. Адамдармен бетпе-бет тілдескенде үйреншікті смайликтерсіз эмоциясын білдіруге қиналатын болады. Қарым-қатынастың дәстүрлі формалары шектеледі. Екіншіден, уақытша болғанына қарамастан, достар тізімін көбейтуге талпынады. Жасөспірімнің жүздеген «досы» болған сәтте, ол досы екеуінің арасында болған ренішке, аразда- стыққа мән бермейтін болады. Жалпы, әлеуметтік желідегі «дос» ұғымы біздің түсінігіміздегі достықтан мүлде бөлек. Тағы да бір мәселе бар. Ник және аватарлардың артына тығылып, бір уақытта бірнеше адаммен сөйлесуге дағдыланған жасөспірім өзінің ішкі «Менін» таба алмай қиналуы да мүмкін. Өзі туралы нақты емес, тұрақсыз, бұлыңғыр ойлар пайда болады. Бұл жасөспірімнің өзін-өзі тану, өзін-өзі анықтау уақытын да ұзартып жібереді. Ол – жасөспірімдік шақтан ересек өмірге өтетін кезеңде болатын дағдары- стық кезең. Лайк жағымды эмоция мен рахаттану сезімін сыйлайтын мадақтау формасы. Жасөспірім дәл осы мақсатпен сурет жүктейді. Егер күткен «лайк» жиналмаса, ашуланшақ, мазасыз болып кетеді, кейде күйзеліске түсіп кетуі де мүмкін. жүктеу/скачать 5,8 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|