Медициналык, микробиология



Pdf көрінісі
бет68/209
Дата03.12.2023
өлшемі47,48 Mb.
#133078
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   209
радикалдар транслокациясы
деп атайды, бул кезде кейб1р канттар 
(мысалы, глюкоза, фруктоза) жасушага тасымалдануы кез!нде фосфорилденедк ягни химиялык озгерютерге 
ушырайды. Бул процестерд! жузеге асыру уш1н бактерия жасушасыныц ¡нннде фосфотрансферл1 жуйе 
болады,оныц курамдык бол
1
г
1
белсенд
1
фосфорлирленген турдеп тасымалдаушы-акуыз болып табылады.
3.1.4. Конструктив™ метаболизм
Бактерия жасушасыныц нег!зг1 компоненттер! курлымдык акуыздардан, аминкышкылдарынан, кант 
фосфаттарынан, пуриндж жэне пиримидинд!к непздер мен органикалык кышкылдардан полимеризация 
реакциясы нэтижесшде синтезделед1. Бул курылыстык акуыздардыц коз1 энергетикалык метаболизмн!ц 
н е п з п жолдарындагы аралык он!мдер болып табылады. Бактериялардыц ¡шшде 
прототрофтар
тобы 
тек кана ком!ртег! мен энергия кезш ен барлык жасуша компоненттерш синтездеуге кабше™ бар. Егер 
бактерия биосинтетикалык процестерге катысатын кез-келген ферменты синтездеу кабшетш жогалтса, 
оныц осу! жэне кобею! унин жетюпейтш зат - 
всу факторы
кажет, бундай бактериялар 
ауксотрофтар
деп 
аталады. 
Осу факторларына
пуринд!к жэне пиримидиндж нег!здер, коферменттерд!ц простетикалык 
топтарына юретш витаминдер жатады.
Аминцыищылдарыныц б и о си н т ез
Бактериялардыц копш!л!г! акуызды курайтын 20 аминкышкыл- 
дарыныц барлыгын да синтездейтш кабшетке ие. Бактерия жасушасыныц акуыздары ферментт!к кызмет 
аткарады жэне косалкы курылымдар: ЦПМ мен оньщ туындылары, жасуш а кабыргасы, талшыктар, 
сонымен катар кейб!р бактериялардыц капсулалары мен спораларыныц курамына юредг
Аминкышкылдарыныц кем!ртект1к кацкалары зат алмасудыц аралык он!мдер1нен куралады. Бастапкы 
заты ретш де фруктозодифосфат (ФДФ), пентозофосфат (ПФ) жэне ушкарбонды кышкылдар циклы 
жолдарыныц ок!лдер!: пируват, кетоглутар кьшщылы, оксалоацетат, фумарат, эритрозо-4-фосфат, рибозо- 
4-фосфат пайдаланылады. Аминотоптар т!келей аминдеу немесе кайта амминдеу нэтижес!нде енпзш едг 
Бейорганикалык азотты органикалык турше етюзу барлык уакытта аммиак аркылы ж урпзш едг Нитраттар, 
нитриттер мен молекулалык азот алдын-ала аммиак калпына келпрш геннен кешн гана органикалык 
косылыстардыц курамына ен пзш едг
Тжелей амминдеу нэтижесшде тек кана Ь-аланин, Ь-аспартат, Ь-глутамат, Ь-глутамин куралады. 
Калган аминкышкылдары оз аминтоптарын «б1ршшшж» аминкышкылдарыныц б!реу!н кайта аминдеу 
аркылы алады. Копш ш ж жагдайда аминотоп тузшудщ соцгы кезец!нде кайта аминдеу жолымен енпзш едг
Нуклеотидтер биосинтези
Нуклеин кышкылдары пуриндж жэне пиримидинд1к нуклеотидтерден 
тузш едг Сонымен катар, пуриндж жэне пиримидиндж нуклеотидтер коптеген коферменттер курамына 
енш , полимеризациялау реакцияларыныц белсендш гш арттыруга жэне аминкышкылдарын, канттарды, 
липидтерд! тасымалдауга катысады.


70
о ц у л ы ц
Нуклеотидтердщ пентоздык бол1мшщ бастапкы косындылары, ПФ-жолда-рында курылатын рибоза- 
5-фосфат болып келедк
П и р и м и д и н д е р д щ к е м !р т е к т ж к ац касы у ш к а р б о н д а р ц и к л ш д е ку р алаты н а с п а р т а т т а н
курастырылады.
Азот атомдары, пуриндж аминтоптары жэне амищц пиримидиндер аспартат пен глутаминнен 
туындайды.
Майлар 6uocimme3i.
М айлар немесе липидтер ЦПМ -ныц ж эне rpaMTepic бактериялар жасуш а 
кабыргасыныц мацызды компонент! бола отырып, коректж зат ретшде де кызмет етедг Бактериялык 
майларда непзш ен узын Ti36eicri (С 14-С 18) каныккан май кышкылдары мен 6ip косарланган байланысы 
бар каныкпаган май кышкылдары кездесесдь Курдел1 липидтер фосфатидилинозит, фосфатидилглецерин 
жэне фосфатидилэтаноламин туршде кездесесд
1
.
Квм1рсулар биосинтеза
Бактерия жасушасындагы кем1рсулар моно-, ди- жэне полисахаридтер 
кушнде кездесед1. Полисахаридтер кейб1р капсулалар курамына к1ред1, крахмал мен гликоген коректж зат 
коры болып табылады.
Глюказаныцтуз1лу1 пируваттан Kepi реакция нэтижесшде жэне глюкозаныц ыдырау жолдары есебшен 
аткарылады. Bip багытга гана журетш реакцияларды айналып ©ту ушш глиоксилаттык цикл сиякты жанама 
жолдар болады.
Прокариоттарда зат алмасуыныц реттелу1.
Ж асуш ада ж у р етш реакцияларды ц барлы гы
ферменттермен катал изденетш болгандыктан, зат алмасудыц реттелу
1
ферменттж реакциялардыц каркынын 
реттеу аркылы жузеге асырылады. Ферменттж реакциялардыц жылдамдыгын Heri
3
ri eKi жолмен реттеуге 
болады: 
ферменттердщ санын
жэне олардыц 
белсендтгт взгерту
аркылы.
КонституитивН ферменттермен байланысты биосинтетикалык 
жолдар
6 i p i H u i i
ферменттщ белсен- 
д и и п н теж еумен (ингибирлеум ен) реттеледп Индуцибельд1 ферм енттермен байланы сты ры латы н 
биосинтетикалык жолдар, олардыц синтезш акыргы ошммен басып тастау (репрессиялау) аркылы реттеледк
Индуцибельд1 ферменттермен байланысты катаболикалык жолдар ферменттер синтезшш индук- 
циясы мен катаболикалык репрессия аркылы реттеледц ал конституитивН ферменттермен отю зш етЫ -
олардыц б елсен д ш п н е аллостерикалык эсер ету аркылы реттеледь Бул жагдайда АТФ 
Kepi 
эффектор 
болса, АДФ - оц эффектор болады.
3.1.5. Э н ер гети калы к метаболизм
Бактерия жасуш асындагы энергия АТФ турш де кездеседг Хемоор-ганотрофты бактерияларда 
энергияны АТФ туршде алу реакциялары, фосфорилдеу реакциясымен байланысты тотыгу-тотыксыздану 
реакциялары болып табылады. Осы реакцияларда тотыккан 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   209




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет