АСТРОНОМИЯНЫ ОҚЫТУДА АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯНЫ

8 
табылады. Сонымен қатар, оқытудың негізгі дидактикалық принциптерін 
ескермеу мүмкін емес, мұнда қарапайымнан күрделіге тӛмендейді, жабық және 
пәнаралық байланыстарды оқу материалында ұсынуда кеңінен пайдалану және 
т.б. Осы талаптар гипермәтіннің технологиясы бойынша қанағаттандырылады, 
осы кезде мәтіндік материал, суреттер, дыбыстар және бейнелер нысаны 
ыңғайлы және интуитивті түсінікті интерфейспен (гиперсілтемелер арқылы) 
ӛзара байланысты жүйені қалыптастырады [1].
Астрономия, оның ішінде жүйенің кез келген пәні бойынша оқыту үшін 
маңызды критерийі, оқушы немесе студент тобының жеке қажеттіліктерін 
ескере отырып, әрбір мұғалімнің қайталанбас стилі ӛнімді бейімделу қабілеті 
болып табылады, яғни оқытушыларды ӛзін-ӛзі дайындайтын бағдарламалық 
ӛнім құралдарымен қамтамасыз ету. 
Электрондық оқу-әдістемелік құралдар арасында бағдарламалардың 
бірнеше түрлерін ажыратуға болады, яғни электрондық компьютерлік 
оқулықтар, мультимедиялық энциклопедиялар, планетарий-бағдарламалар, 
қашықтықтан білім беру жүйесі (білім беретін веб-сайттар). Барлық осы 
бағдарламалар дамыту және құру күрделілігі дәрежесін жаңғыртумен, бейімдеу 
мүмкіндігімен және кӛрсету мүмкіндіктерімен ерекшеленеді. 
Электрондық оқулық құрылымы кем дегенде үш компоненттерді ажырата 
алады: теориялық блоктар, модельдерді, білімді бақылау блоктарын. 
Жалпы оқу үрдісінде компьютерлік электрондық кітап электрондық 
презентациялар немесе мамандандырылған бағдарламалау ортасында құрылған 
(мысалы, Delphi) және компьютерлік бағдарламада жүзеге асырылуы мүмкін. 
Презентациялар - жеңілдіктер жасау тұрғысында ең қарапайым, монитор 
экранында немесе арнайы проекторлар арқылы жұмысқа орналасу барысында 
оқу материалын суреттеуге арналған. Әдетте, презентация динамикалық 
құбылыстарды визуализациялауда қолданылады, мысалы, аспан денелері 
қозғалысында (айлар, планеталар, жұлдыздар), Күн мен Айдың тұтылуында 
және т.б. Презентациялар құру үшін тұрақты бағдарламалық қамтамасыз ету 
бар, мысалы, Microsoft PowerPoint, белгіленген технология ретінде. 
Презентациялардың даусыз артықшылықтарына оларды тікелей оқытушылар 
жасау мүмкіндігі қамтиды, сондай-ақ ол осындай бағдарламалық қамтамасыз 
ету оқу материалының контексіне сай болатыны анық. жалпы физика және 
астрономияны оқытуда презентация түрінде жасалған электрондық оқулықты 
RedShift электронды оқыту жүйесін қолдануға баолады. (1-сурет). Оқулық 
кӛптеген дыбыс түсініктемелерімен, анимациялық суреттермен, бейне 
клиптермен бірге беріледі. Оқулықтың бӛлімдері шарлау гиперсілтемелер 
арқылы жүзеге асырылады [2]. 

9 
1-сурет. Электрондық оқулықты 
Электрондық оқыту құралдарының маңызды құрамдас сілтемесі 
компьютерлік мультимедиялық энциклопедия болып табылады, оның ішіне 
басым массивті кӛмек және пән бойынша иллюстрациялық ақпарат кең алапта 
қосылады. Астрономиялық электрондық энциклопедиялардың ерекшелігі 
кіріктірілген планетарий болып табылады, астрономиялық үдерістер мен 
құбылыстар, жұлдызды аспан кӛрісінің түрлі параметрлері негізінде 
модельдеуге мүмкіндік береді. Мұндай бағдарламалық қамтамасыз етуге мысал 
белгілі RedShift болып табылады (заңды иеленуші - Maris Multimedia 
компаниясы).
2-сурет. RedShift планетариі 
Бұл жағдайда басты мәселе білім беру үдерісінің мультимедиялық 
энциклопедиялар пайдалану бойынша тиімді нұсқаулардың болмауы (2-сурет). 

10 
Оқу процесінде жұлдызды аспанның кескін карталардағы орнын онлайн кӛруге 
болады [3]. 
Оқытудың бірінші сатысы. Жұлдызды аспанның астында ӛмір сүріп 
жатқан жұлдыздар туралы оқытушының мәліметі, аспан жұлдыздары 
объектілері, телескоп арқылы осы объектілерді кӛрсету - студент 
қызығушылығын тудырады. 
Оқытудың екінші сатысы. Астрономия бойынша студенттің базалық білім 
алуы. Планетарийда күмбез астында жұмыс, компьютерлік бағдарламалар мен 
тренажерлармен жұмыс, практикалық бақылаулар - оқытудың динамикалық 
нысандары болып табылады. Аспанның кескін картасымен жұмыс істеу - 
бүгінгі оқыту нысанында айтарлықтай қолданылады.
Оқытудың үшінші сатысы. Зерттелген материалды бекіту үшін 
байқаушыларға конкурс, олимпиада, рӛлдік ойындарын, білім беру жұмысының 
экспедицияларға кетуі және т.б.
Оқыту тӛртінші сатысы. Әр түрлі деңгейдегі ғылыми-зерттеу 
конференциялар мен конкурстарда жинақталған білім мен алынған тәжірибені 
пайдалану (жергілікті, аймақтық, республикалық, халықаралық). 
Контурлы карталарда аспан объектілерінің шоғыры мен жұлдызын зерттеу 
- ол астрономияда тәжірибелік оқытудың ажырамас бӛлігі екені анық. Бұрын 
бұл процесс студент үшін жоспарлы және кейде ұйықтатын болды. Жұлдыздар 
конфигурациясын есте сақтау үшін, жарқын жұлдыздардың атауы, 
объектілердің орналасқан жері, ақылы, қырағылық кӛзі ғана емес, сондай-ақ 
қолының «ептілігі» қажет. Карталарды кӛшірмелеу үшін орама қадағалау 
қағазы, бір қорап қарындаштар, асыл уақыты кетеді [4]. 
Пайдаланған әдебиеттер тізімі: 
1. Абросимов А. Г. Информационно-образовательная среда учебного процесса 
в вузе. - М.: Образование и информатика, 2004. — 256 с. 
2. Актуальные проблемы преподавания физики в школе и вузе: Материалы 
межвузовской научно-практической конференции / Под ред. С.Е. Зюзина. -
Борисоглебск: Изд-во БГПИ, 2007. 142 с. 
3. Анцупов И.А. Компьютерное моделирование // Физика в школе. 2008. — 
№2. - С.29. 
4. Астрономия: век XXI / Под ред. В.Г. Сурдина. Фрязино: Век-2, 2008. - 605 с. 

жүктеу/скачать 2,86 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: