Мәңгілік Ел ортақ шаңырағымыздың ұлттық идеясы, бабаларымыздың
жүктеу/скачать 3,96 Mb. Pdf көрінісі
|
оқу сауаттылығы
- Бұл бет үшін навигация:
- 5.Араның «панда-құмырсқа» аталу себебі
- 6.Панда-құмырсқаның қорғану тәсілі A. Шағу аркылы B. Жасырыну C. У шашу D. Түсін өзгерту E.
| 3.Панда-құмырсқа илеуі
A. Шөбі мол жерде B. Ағаш маңайында C. Орманды жерде D. Ағаш тамырында E. Өзіне ін салмайды 4.Мәтін бойынша панда-құмырсқаның Отаны A. Латын Америкасы B. Оңтүстік Америка C. ¥лыбритания D. Африка E. Солтүстік Америка 5.Араның «панда-құмырсқа» аталу себебі A. Ақ-қара сызықты болғандықтан B. Қанаты жоқ болғандықтан C. Өте сирек кездескендіктен D. Аса қауіпті болғандықтан E. Аюға ұқсас болғандықтан 6.Панда-құмырсқаның қорғану тәсілі A. Шағу аркылы B. Жасырыну C. У шашу D. Түсін өзгерту E. Қарсы шабу 1497-нұсқа 2-мәтін Шекер Шекер ертеде «Шекер қамысы» деп аталатын тропикалық өсімдіктен алынатын. Биіктігі 10 метрге дейін жететін қамыстың 20-25 пайызын шекер құрайды. Шекердің ең алғаш Полинезиядан Үндістанға өткендігі болжанады. Б.з.д. 510 жылы Үндістанды басып алған парсы билеушісі Дара еліне шекер жаңалығын алып келеді. Арасыз бал беретін шекер қамысы тез таралып, көптеп қарқын алады. Кейініректе Иранды басып алған арабтар да шекердің дәміне құнығып, өсіріп, ауқымды өндіріс түріне айналдырды. Батыстықтар да шекерді арабтардан алды. Елдеріне қайтқан крес жорықшылары шығыстағы шекердің дәмін ұзақ айтып жүрді. Шекер Мысыр, Кипр, Сицилия, Андалусия арқылы Еуропа елдеріне, кейін бұл жақтан Канар аралдары арқылы Америкаға жетті. XVI ғасырда толыққанды сауда құралына айналды. Шекер сөзінің түбі санскрит тілінде «чаркара» (ұсақ тас) деген мағынаны береді. Ал Еуропаға бұл атау арабшадағы “суккәр” сөзінен өтеді. Көп елдерде осы сөзден таралған атаулар қолданылады. (Орысша “сахар”, ағылшынша “sugar”, немісше “zucker” т.б.) Парсылардың «қанд» сөзі де біршама елдерде шекер орнына баланады. Ағылшында “саndу”, бізде де «қант» сөзі бар. Шекер саудасымен айналысқандардың жұмысы шыңға өрлегені соншалық, шекерді «ақ алтын» деп атай бастады. Алыс жерлерден келетіндіктен және тапшы болғандықтан ол арзан болмады. Тек өнеркәсіп төңкерісі кезеңінен кейін ғана арзандады. Франция императоры 1 Наполеон Еуропа құрлығын қоршауға алып, шекер жолдарын жапқанында, адамдар жаңа шекер көзін іздей бастады. Маргграф атты неміс ғалымының ашқан жаңалығы бұл мәселенің шешіміне айналды. Ақ қызылшадағы (қант қызылшасы) тәтті заттарды кристалдандыру жолын тауып және оның дәмі шекер қамысына тең келетінін анықтады. Шәкірті Ачард мұның өндірісін жолға қойды. Алғашқы шекер фабрикасын 1802 жылы Силезияда ашты. жүктеу/скачать 3,96 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|