Международная Академия Бизнеса материалы VI международной студенческой научно-практической конференции «Молодые акулы бизнеса»

235
Интернета в проникновении глобализации во 
все  структуры  общества.  Группе  людей  были 
представлены следующие вопросы:
1.  Ваш возраст?
2.  Работаете или учитесь ВУЗе /школе?
3.  Пользуетесь ли Вы Интернетом?
4.  С какой целью Вы пользуетесь Интерне-
том ( учеба, работа, развлечение)
5.  Знаете ли Вы иностранные языки?
6.  Какой язык Вы считаете языком межна-
ционального общения?
7.  Помогает / помог ли Вам Интернет в из-
учении иностранного языка?
8.  Считаете ли Вы, что знание английского 
языка увеличивает возможности  в Ин-
тернете?
9.  Присутствуют  ли  в  вашей  речи  заим-
ствованные из других языков слова?
10.  Согласны  ли  Вы  с  утверждением,  что 
Интернет сокращает расстояние  между 
людьми и помогает узнавать  больше о 
культуре, языке и быте других стран? 
Результаты опроса представлены ниже:
Возраст опрошенных от 17 до 53 лет. Отве-
ты  опрошенных  были  поделены  по  возрасту 
на две группы: 1) от 17 до 30; 2) от 30 до 53.
Вопрос
Процентное соотношение ответов
Работаете или учитесь ВУЗе /школе?
 Учащиеся -70%; работающие -30%
Пользуетесь ли Вы Интернетом?
Да - 100%
С какой целью Вы пользуетесь Интернетом 
( учеба, работа, развлечение)
Учеба и развлечение – 80%; 
работа- 20%
Знаете ли Вы иностранные языки?
Да – 50%; нет – 50%
Какой язык Вы считаете языком межнационального общения?
Русский язык – 33%; 
Английский язык – 67%
Помогает / помог ли Вам Интернет в изучении иностранного языка?
Да – 34%
Нет – 66%
Считаете ли Вы, что знание английского языка увеличивает 
возможности  в Интернете?
Да – 100%
Присутствуют ли в вашей речи заимствованные из других языков 
слова?
Да – 100%
Согласны ли Вы с утверждением, что Интернет сокращает расстояние  
между людьми и помогает узнавать  больше о культуре, языке и быте 
других стран? 
Да – 90%
Нет – 10%
Вопрос
Процентное соотношение ответов
Работаете или учитесь ВУЗе /школе?
 Работающие -100%
Пользуетесь ли Вы Интернетом?
 Да - 100%
С какой целью Вы пользуетесь Интернетом 
( учеба, работа, развлечение)
Работа и развлечение – 60%; работа- 40%
Знаете ли Вы иностранные языки?
Да – 30%; нет – 70%
Какой язык Вы считаете языком межнационального общения?
Русский язык – 40%; 
Английский язык – 60%
Помогает / помог ли Вам Интернет в изучении иностранного языка?
Да – 15%
Нет – 85%
Считаете ли Вы, что знание английского языка увеличивает 
возможности  в Интернете?
Да – 90%
Нет – 10%
Присутствуют ли в вашей речи заимствованные из других языков 
слова?
Да – 100%
Согласны ли Вы с утверждением, что Интернет сокращает расстояние  
между людьми и помогает узнавать  больше о культуре, языке и быте 
других стран? 
Да – 90%
Нет – 10%
Результаты опроса первой группы (возраст от 17 до 30 лет)
Результаты опроса второй группы: (возраст от 30 до 53)

236
Итак, из результатов опроса видно, что Ин-
тернет – неотъемлемая часть жизни общества, 
независимо  от  возраста.  Утверждение  о  том, 
что в интернете можно найти ответ на любой 
вопрос является верным, так как исходя из от-
ветов видно, что люди пользуются интернетом 
в разных целях. Определенно английский язык 
является универсальным и подходит для обще-
ния  людей  разных  национальностей,  то  что 
30-40%  опрошенных  людей  считают  языком 
межнационального общения русский язык, об-
условлено тем что в нашей стране высока роль 
русского языка. Большое количество информа-
ции в Интернете на английском языке, поэтому 
знание английского языка позволяет получить 
больше информации, в этом опрошенные со-
лидарны. Присутствие в речи заимствованных 
слов, говорит о взаимопроникновении языков, 
вследствие этого происходит и процесс обме-
на культурой. 
В  понятии  межкультурной  коммуникации 
заложено  равноправное  культурное  взаимо-
действие  представителей  различных  лингво-
культурных общностей с учётом их самобытно-
сти  и  своеобразия,  Интернет  полностью  обе-
спечивает это равноправие. Он стимулирует к 
изучению иностранных языков, а любой язык, 
в  свою  очередь,  несёт  отпечаток  культуры  и 
менталитета. Интернет, благодаря доступности 
информации, обеспечивает и обучение культу-
ре  страны  изучаемого  языка,  он,  как  одно  из 
проявлений глобализационных тенденций со-
временной культуры, представляет собой уни-
версальную коммуникативную среду, является 
одним из факторов социального и культурного 
прогресса. Благодаря простой системе поиска 
и  навигации,  Интернет-сайты  предоставляют 
доступ к обширным информационным базам. 
Каждый  участник  межкультурной  коммуни-
кации  имеет  возможность  познакомиться  с 
различными материалами не только в рамках 
своей культуры, но и получить доступ к доку-
ментам, относящимся к чужой культуре, что в 
большой степени облегчает процесс межкуль-
турной коммуникации.
Возвращаясь  к  вопросу  межкультурной 
коммуникации в условиях глобализации, мож-
но сделать следующие выводы:
 ▪ Глобализация  в  XXI  веке  –  уникальное 
явление,  благодаря  новейшим  техноло-
гическим средствам;
 ▪ Суть  сети  Интернет,  как  основного  ин-
струмента  глобализации,  заключается 
в  возможности  сокращения  расстоя-
ния  между  разными  межкультурными 
группами  и  оперативно  обмениваться 
информацией  в  реальном  режиме  вре-
мени,  находясь  за  тысячи  километров, 
друг  от  друга.  Это  свойство  делает  Ин-
тернет  удобным  и  распространенным 
средством  межкультурной  коммуника-
ции;
 ▪ Знание  английского  языка  дает  неоспо-
римые преимущества, и облегчает меж-
национальное  и  межкультурное  обще-
ние.
Источники: 
1.  Хорин И. С. Глобализация общественной жизни: история и современность // Знание. Пони-
мание.
Умение, 2005, № 2. 
2.  Тер-Минасова С./Язык и межкультурная коммуникация, §4,5,с.25-30

237
Қазақ жарнама мәтіндерінің прагматикалық әсері
Жарнама  (жар+нама;  жар  –  «Жария  етті, 
мәлімдеді;  хабар  таратты,  жариялады»  (Қазақ 
тілінің  түсіндірме  сѳздігі  (бұдан  әрі  қарай  – 
ҚТТС), 3 том, 671 б.); нама – араб-парсы «жа-
зылған хат, шығарылған бәйіт, дастан» (7 том, 
315 б.) – қазақ мәдениетінде кең қолданылған 
ұғым,  дефинициясы  айқын  термин.  Жарнама 
терминіне тѳмендегідей анықтамалар беріледі:
 «Жарнама – спектакль, концерт, жиналыс, 
лекция,  спорттық  жарыстар,  ойын-сауықтар 
туралы хабарлама» [1.698].
Энциклопедиялық, 
лексикологиялық, 
мағлұматнамалық,  терминологиялық  еңбек-
терде  берілген  анықтамалардан  шығатын  қо-
рытынды  –  «Жарнама  –  спектакль,  концерт 
немесе  кѳрермендерге  арналған  басқа  да  мә-
дени  шаралар,  спорттық  жарыстар,  ойын-
сауықтар туралы хабарландырудың бір түрі» 
[2.314].
1990  жылдың  бас  кезіне  дейін  қазақ  қоға-
мында, қазақ мәдениетінде жарнама осындай 
мағынада  түсіндіріліп  келді.  Жоғарыда  кѳр-
сетілген  анықтамалардан  шығатын  қорытын-
ды  –  осы  уақытқа  дейін    жарнама  дегеніміз: 
мәдени  шаралар  туралы  хабарландырулар, 
шақырулар, плакаттар дегенді ғана білдіретін. 
Басқаша  айтқанда,  бұл  терминнің  қолданылу 
аясы, мазмұны тар болды. Екіншіден оның қо-
ғамдық  қызметі,  қоғамдық-саяси  рѳлі  мүлде 
болған жоқ.
Жарнаманың  мәтін  және  жанр  ретіндегі 
басты қызметі – ықпал ету қызметі (прагмати-
калық  функция).  Жарнаманың  прагматикалық 
әсерінің  жоғары  болуы  оның  негізгі    сипаты-
ның  бірі болып табылады, сондай-ақ прагма-
тика  жарнаманың  атқаратын  функциясының 
ең быстысы болып саналады. Кез келген жар-
нама мәтіні осы функцияны толығынан атқару-
ға міндетті.
Прагматика  –  семиотиканың  бір  бѳлімі, 
сѳйлеушінің тілдік таңбаларға қатынасын зерт-
тейтін сала; тілді қолдану теориясы; сѳйлеуші-
лердің  тілді  қолданылуын  айқындайтын  фак-
торлардың жиынтығы [3.503].
Қазақ  жарнамаларының  ықпал  ету  қыз-
метіне  кеңірек  тоқталмас  бұрын  мынадай 
жағдайларды  атап  ѳту  қажет.  Жоғарыда  айт-
қанымыздай,  қазақ  мәдениетінде  жарнама 
ұғымы шектеулі, қарапайымдалынған мазмұн-
да  жұмсалып  келгені  белгілі.  Қазірге  дейін  де 
қоғам  мүшесінің  қабылдау  стереотиптерінде 
жарнама – жазылған мәтін, түрлі-түсті бояулы 
сурет ұғымында қалыптасқан. Сонымен қатар 
әлемдік  мәдениетте  қазір  мынадай  бағыттар 
қалыптасқан:  жарнама  мәтіні  жасалу  үшін 
оның  алдында  белгілі  бір  кезең  (этап)  болу 
керек.  Бұл  кезең  әлемдік  мәдениетте,  жарна-
ма  ісі  мейлінше  дамыған  ѳркениетті  елдерде 
«Public  Relations»  (PR  –  Паблик  Рилейшнз) 
(орыс  тілінде  бұл  атау  «Пи-ар»  деген  сѳзбен 
беріледі,  біз  де  осы  лексеманы  қолданамыз) 
деп аталады. «Паблик рилейшнз» (яғни Пи-ар) 
туралы орыс тіл білімінде зерттеулер аз. Бірақ 
қазіргі нарықтық қарым-қатынастарға кѳшкен 
елдердің  қай-қайсысында  да  Пи-ар-дың  кез-
десіп отырғандығы, бар екендігі – ақиқат факт. 
Бұл  жѳнінде  нақты  талданған  практикалық 
немесе  теориялық  еңбектер  болмағандықтан, 
жинақталған материалдарға қарағанда Пи-ар-
дың жалпы сипаты тѳмендегідей ерекшеліктер 
арқылы танылады.
Қазіргі  кезде  отандық  ѳндірісте,  нарықтық 
еңбек қарым-қатынасында:
бір типтес тауарларды ѳндірудің, мазмұны, 
функциясы  жағынан  бірдей  қызмет  кѳрсету 
түрлерінің  бәсекесі  ұлғайып  келеді.  Мысалы 
шәй,  қант  сияқты  тағам  түрлерін  тұтынушы-
ға  ұсынатын  фирмалар  ұлғайып  келе  жатыр; 
әрбір  фирманың  ѳндіріс  орталығының  ара-
сында (бірдей ѳнім шығаратын) тұтынушылар-
ды, сатып алушыларды, клиенттерді ѳзіне тар-
ту жѳнінде бәсеке пайда болды;
қазіргі тұтынушы басқаша сапада, яғни ала-
тын  адамның  сұранысы  сұрыпталып,  дербес-
теліп келеді.
Мысалы:Кѳптеген  тілдерде  (ағылшын, 
неміс,  француз,  орыс),  жарнамалаудың    бар-
лық  құралдары арқылы (кѳшедегі плакаттар, 
теледидардан,  аудио-медиалды  құралдар, 
атақты адамдардың қатысуы арқылы, бұқа-
ралық ақпарат құралдары, түрлі-түсті бояу-
лар арқылы берілуі) жарнамаланған «Сникерс» 
тағамы  Қазақстанда  нарықтық  қарым-қа-
тынастың басталған алғашқы кезінде, үлкен 
сұранысқа  ие  болды,  оны  тұтынушылардың 
барлығы дерлік сатып алды. Ал қазір тауар-
дың осы түрі жоғары сұраныста емес.
Яғни  тұтынушының  сұранысында,  қа-
жеттілігінде дифференциация, дербестелу (ин-
дивидуализациялану) бар.
Міне  осындай  факторларға  байланысты 
тауар  ѳндіретін,  қызмет  кѳрсететін  кәсіпо-
рындар мен фирмалар арасында бәсекелестік 
пайда болады, ал Пи-ар-дың мақсаты – әрбір 
Талғат С.
ХБА, «Менеджмент», 1 курс, лматы қ.
Ғылыми жетекші:
Солтанбекова Ғ.Ә., ф.ғ.к., доцент

238
кәсіпорын, фирма және т.б. имиджін қалыптас-
тыру; әрбір фирманың, мекеменің, кәсіпорын-
ның репутациясын, кәсіпорын, фирма ретіндегі 
ерекшелігін,  ѳзгелерден  қандай  артықшалақ-
тары бар екендігін кѳрсетіп жариялап отыру.
Мысалы: Қазақ бизнесмендерінің бір тобы 
арнайы Қазақстан Меценаттар клубын құрып 
тәуелсіз «Тарлан» сыйлығын тағайындады.
Бұл,  бір  жағынан  Қазақстандағы  меценат-
тықтың бастапқы үлгісі, екінші жағынан, біздің 
ойымызша  бизнесмендер  үшін  қажетті  Пи-ар 
тәсілдері. Қазақ бизнесмендері осындай іс-қи-
мыл арқылы әрбір қоғам мүшесінің де, ѳз фир-
масымен бірігіп жұмыс істейтін әріптестерінің 
де,  ѳкімет  басындағылардың  да  назарын  ѳз-
деріне аудартып, имидж жасап отыр. 
Пи-ар – тұтас бір жүйеге құрылады. Ол кез-
дейсоқ  болмауы  керек  және  ол  тауарды  алу 
мүмкіндігіне,  бар  потенциалды  тұтынушыға, 
фирма  әріптестеріне  және  ѳкіметке  бағыт-
талып  отыру  керек.  Демек,  Пи-ар-дың  негізі 
мақсаты:
 ▪ ѳндірісте болатын дағдарыстарды алдын-
ала болжап отыру;
 ▪ ѳз 
бәсекелестердің, 
яғни 
басқа 
фирмалардың,  кәсіпорындардың  тауар 
ѳндіру, қызмет кѳрсету жағдайына талдау 
жасап отыру;
 ▪ қоғам мүшелерінің пікірін талдау, зерттеу;
 ▪ фирма,  кәсіпорын  ѳндіретін  тауардың, 
қызмет  түрінің  бірыңғай  ѳзгермейтін 
қалыптасқан  стилін  (фирменный  стиль) 
қалыптастыру;
 ▪ тұрақты  клиенттердің,  тұтынушылардың 
ѳз  фирмасына  деген  қызығушылығын 
арттыру, бір рет тауар сатып алған адамды 
«ұстап қалуға» тырысу, тағы да келіп зат 
алатындай ынтасын тудыру;
 ▪ тауарды,  қызмет  түрлерін  жарнамалап 
отыруға үлес қосу.
Жалпы  айтқанда  имидж  мәселесі  ѳте  күр-
делі, бұл қабылдаушының жағымды қабылдау 
және  жағымсыз  қабылдау  стереотиптеріне 
қатысты.
Осыған байланысты Пи-ар тәсілдерін зерт-
теушілердің  пікірлеріне  қарағанда  Пи-ар-дың 
басты мәндеттерінің бірі: әрбір тұтынушының 
тауарға,  қызмет  түріне  кѳзқарасын,  яғни  қа-
былдау  стереотипін  зерттеп  отыру,  егер  тұ-
тынушыда  белгілі  бір  тауарға  жағымсыз  пікір 
қалыптасса, оны жѳндеудің, реттеудің амалда-
рын қалыптастыру болып табылады.
Пи-ар  мәселесі  қазіргі  қазақ  қоғамында 
стихиялы  түрде,  аздап  кѳрініс  беріп  келе  жа-
тыр. Нарықтық қоғамда осындай сипаттың қа-
лыптасқандығы мүлде зерттелмеген.
Пи-ар  мәселесіне  аздап  тоқталып,  оны  үл-
кен проблеманың бірі ретінде алға шығаруы-
мыздың басты себебі – жарнаманың ықпал ету 
қызметіне байланысты екендігі.
Өз  тарапымыздан  Пи-ар  бойынша  тѳмен-
дегідей  анықтама  және  қорытынды  жасауға 
ұмтылдық:  PR  –  тұтынушыға,  қоғам  мүшесіне 
бағытталған ѳзара келісілген акциялардың жү-
йесі; PR жүйесі дегеніміз – жарнама мәтінінің 
алдында жүргізілетін шара; жарнамалық ком-
муникацияның потенциалын кѳрсететін, реци-
пиенттің қабылдау стереотиптерін реттеп оты-
ратын тәсілдер жүйесі.  
PR  бірнеше  мақсатты  кѳздейді:  имиджді 
кѳтеру;  қарсы  жарнама  жасау;  реципиенттің 
қабылдау  стереотиптерін  қалыптастыру.  Бұл 
мақсаттар  бір-бірімен  ѳзара  байланысып  жа-
тады. Имиджді кѳтеру де, қарсы жарнама жа-
сау  да  қоғамдағы  адамның  ойлау  жүйесінде 
қалыптасқан  жағымды  және  жағымсыз  сте-
реотиптерге байланысты болып отырады.
PR – жарнама жұмысының алдында жүргізі-
луге  тиіс  ѳркениетті  елдердің  кѳбінде  орнық-
қан кәсіби шаралардың бірі. 
Жарнама  мәтінінің  басты  мақсаты:  тұты-
нушының  назарын  аудару.  Ал  тұтынушының 
назары  қандай  жағдайда  болады?  Жарнама-
ны  кѳргенде,  жарнама  проспектісін,  катало-
гын  оқыған  кезде  адамның  іс-әрекеті  қандай 
болады?
Тұтынушының  басты  мақсаты  ең  алдымен 
жаңа  тауарлар  туралы,  олардың  қасиеттері 
жайлы, функциялары туралы хабар алу.
Жарнамаланатын заттың немесе қызметтің 
ѳзіне  қаншалықты  қажет  екендігін  бағалай 
отырып, адам ойында: керек – керек емес, ба-
ғасы жағынан тиімді – тиімсіз, алсам ба – алма-
сам ба деген ойлар пайда болады. Сондықтан 
да жарнама да танымдық-бағалауыштық қыз-
метке ие болды. Ал тынымдық-бағалауыштық 
қызметтің  алғашқы  мақсаты  –  адамның  қа-
жеттілігін қанағаттандыру.
Ғалым  В.Г.  Зазыкин  жарнама  психология-
сына арналған еңбегінде адам қажеттілігі жа-
йында  былай  дейді:  «Потребности  человека 
всегда  предметны,  т.е.  направлены  на  нечто 
конкретное. Большинство своих потребностей 
человек удовлетворяет только с помощью ис-
пользования определенного круга предметов» 
[4.7]. Бұл пікірдің соңғысы жарнама жасаушы-
лар үшін ѳте қажетті. Онда психологиялық тұр-
ғыдан  дәлелденген  ереже  бар.  Адамның  қа-
жеттілігін  нақты  осы  тауар  қанағаттандырады 
деген, сендіретін жарнама жасау керек, неме-
се  тұтынушының  ойында  жаңа  қажеттілік  ту-
дыру керек. Сатып алушы адамның танымдық-
қызығушылық қызметінің негізгі мақсаты – бұл 
бар қажеттілікті қанағаттандыруға ұмтылыс.
Әрбір  жеке  адамның  қажеттілігін  қанағат-
тандыру үшін жарнама мәтіні, Пи-ар тәсілдері 

239
дұрыс,  тиімді  жүргізілсе  мынадай  сатыларды 
еске алу керек:
 ▪ тұтынушының назарын аударту;
 ▪ тұтынушының қызығушылығын тудыру;
 ▪ тұтынушының ынтасын қозғау;
 ▪ тұтынушы үшін тауарды немесе қызметті 
сипаттайтын дәлелдерді беру;
 ▪ тұтынушының  сатып  алу  немесе  қыз-
метті пайдалану шешімін тудыру.
Психология ғылымында назар аудару екіге 
бѳлініп  қарастырылады:  ерікті  және  еріксіз 
[5.114].
Ерікті (произвольное) назар аудару – адам-
ның ѳз қажетіне қатысты, ѳз қажетін қанағат-
тандыратын заттарға, тауарларға назар аудару 
дегенді білдіреді. Ал еріксіз (непроизвольное) 
назар  аудару  –  жеке  адамның,  тұтынушының 
ѳз  психикасынан,  қабылдауынан  тыс  сыртқы 
бір факторлардың әсерінен кѳңіл бѳлуі.
Жарнама  мәтіні  оған  қатысты  Пи-ар  тәсіл-
дері жеке адамның, тұтынушының ерікті назар 
аударуын қалыптастыруға тиіс.
Жоғарыда  айтылғандарды  қорытындылай-
тын  болсақ,  өз  қажетін  қанағаттандыру  үшін 
жарнамаға ерікті және еріксіз назар аударған 
адамның  тауарға,  қызмет  түріне  қызығушы-
лығы пайда болуға тиіс. Ең ақырында тауарды 
немесе қызметті сипаттайтын дәлелдер сенімді 
болғанда  тұтынушыда  сатып  алу  немесе  пай-
далану туралы шешім туады.
Деректер: 
1.  Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. Жалпы редакциясын басқарған А.Ысқақов. 1-10 том – Ал-
маты;
  Ғылым, 1974 – 1986.
2.  Қазақ совет энциклопедиясы. – Алматы, 1974. – Т.4 – 314 Б.
3.  Философский энциклопедический словарь. – М.: 1982. – С.503
4.  Зазыкин В.Г. Психология в рекламе. - М.: Издательство «Дата стром», 1992 – 64с.
5.  Тесля М.Е. По законам восприятия. – М.: Советская Россия, 1969. – 112 с.

240
Особенности формирования триязычия  
(на примере МАБ)
В настоящее время в нашей стране прово-
дится  политика  триязычия,  направленная  на 
освоение казахстанцами казахского, русского и 
английского языков. 
Всем  известно,  что  знание  родного  и  госу-
дарственного  языка,  изучение  иностранного 
языка расширяют кругозор личности и содей-
ствуют  ее  многогранному  развитию.  Важной 
задачей является изучение английского и дру-
гих иностранных языков как средства делового 
и международного общения. 
Прошло  двадцать  лет  независимого  разви-
тия Казахстана, и один из безусловных успехов 
страны  —  выработанная  уникальная  модель 
мирного  сосуществования  множества  различ-
ных  этносов  и  культур,  которая  способствует 
взаимодействию и взаимообогащению нацио-
нальных  культур.  В  стране  создан  уникальный 
институт  культурного  и  религиозного  взаимо-
действия — Ассамблея народа Казахстана, по-
лучившая,  как  известно,  возможность  непо-
средственно  участвовать  в  законотворческой 
деятельности Парламента РК. 
В  Республике  всегда  с  особой  заботой  и 
вниманием  относились  к  развитию  языкового 
богатства народов государства, понималась его 
роль  в  развитии  современного  общества.  Это 
можно  понять,  изучив  один  из  первых  при-
нятых в суверенном Казахстане законов — «О 
языках  в  Республике  Казахстан»  (от  11.07.1997 
г.),  который  объявляет  все  языки  народов  Ка-
захстана  национальным  достоянием,  истори-
ко-культурным  наследием  страны.  Вопросы 
развития языков в Казахстане постоянно нахо-
дились под контролем и опекой Президента Ре-
спублики Казахстан Н.А. Назарбаева, который в 
ежегодных посланиях народу Казахстана всегда 
старался акцентировать внимание на развитии 
образования,  культуры,  знание  языков.  В  По-
слании Президента прямо указывается: «Народ 
будет мудр в воспитании потомства, заботясь о 
его здоровье, образовании и мировоззрении.… 
Будет  одинаково  хорошо  владеть  казахским, 
русским и английским языками… Он будет па-
триотом  своей  страны,  известным  и  уважае-
мым во всем мире».
Все  вышесказанное  определило  выбор  те-
мы нашей статьи. 
Среди студентов 1 курса МАБа было прове-
дено анонимное анкетирование. Результаты ан-
кетирование представлены в этой статье. Всего 
было опрошено 127 студентов (рисунок 1). 
Терещенко В., Лач И., Иванкина Л.
МАБ, «Финансы», 1 курс, г. Алматы
Научный руководитель:
Садыр Г.А., к.ф.н., доцент
«Мы принимаем активные меры по развитию 
триязычия,  Казахстан  создал  все  условия, 
чтобы каждый этнос сохранял свой язык, куль-
туру и традиции»
Н.А.Назарбаев
 
Сравнительно соотношение 
опрошенных студентов МАБа 
(по языку обучения)
45%
20%
35%
Английский
Русский
Казахский
Рисунок 1.

241
Как видим из диаграммы, соотношение сту-
дентов  участвовавших    в  анкетировании  рас-
пределился  следующим  образом,    57  человек 
или  45%  составили  студенты  английского  от-
деления,  45  или  35%-  студенты  казахского  от-
деления  и    25  или  20%  -  студенты  русского 
отделения. 
Первый  вопрос  был  об  уровне  знания  ан-
глийского  языка:  43%  студентов  ответили,  что 
они  хорошо  знаю  язык,  т.е.  пишут,  читают  и 
могут разговаривать на английском языке; 36%  
студентов  ответили,  знают  язык    на  среднем 
уровне,  умеют  читать,  знают  некоторые  сло-
ва  и  21%  студентов  ответили,  что  они  могут  
читать, понимают, но говорить не могут (рису-
нок 2).
Вопрос с такими же ответами был поставлен 
по отношению и к казахскому языку. Мы полу-
чили  следующий  результат:  55%  студентов  от-
ветили, что они хорошо знаю язык, т.е. пишут, 
читают  и  могут  разговаривать  на  английском 
языке; 17%  студентов  ответили, знают язык  на 
среднем  уровне,  умеют  читать,  знают  некото-
рые  слова  и  28%  студентов  ответили,  что  они 
могут читать, понимают, но говорить не могут 
(рисунок 3).
На  вопрос  «хотели  бы  вы  хорошо  владеть 
тремя  языками  (казахский,  русский,  англий-
ский)»  97%  студентов  ответили,  что  хотели  бы 
владеть тремя языками, 2,0% студентов ответи-
ли, что не знают и 1,0% ответили, что это им не 
нужно (рисунок 4).
Вывод:  Можно  с  твердостью  сказать,  что 
студенты МАБа имеют огромное желание знать 
три языка. Хотя есть студенты, которые придер-
живаются и другой позиции.
На следующий вопрос анкеты,  об использо-
вании книг, газет и журналов на казахском или 
английском  языках,  74%  студентов  ответили, 
что это необходимо для учебы, 17% студентов 
ответили, что в этом нет  необходимости и 9% 
студентов – хотели бы использовать литературу 
Рисунок 2.
Рисунок 3
 
43%
21%
36%
да, хорошо знаю. Умею
писать, читать и
разговаривать
читаю, понимаю, но
говорить не могу
знаю на среднем уровне.
Умею читать, знаю
некоторые слова
Уровень знания английского языка 
студентами МАБа 
 
55%
28%
17%
да, хорошо знаю.
Умею писать, читать и
разговаривать
читаю, понимаю, но
говорить не могу
знаю на среднем
уровне. Умею читать,
знаю некоторые слова
Уровень знания казахского языка 
студентами МАБа 

242
на английском и казахском языках, но не знают 
языка (рисунок 5). 
Вывод:  Как  мы  видим  из  рисунка,  большая 

жүктеу/скачать 4,22 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: