Международный гуманитарный технический


Христиан діні — екінші әлемдік дін



Pdf көрінісі
бет39/43
Дата19.02.2023
өлшемі0,97 Mb.
#69228
түріЛекция
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   43
Байланысты:
Философия

3.Христиан діні — екінші әлемдік дін. Ол I ғасырда Рим империясының шығыс 
өлкесінде, дәлірек айтсақ, Израильде (Палестинада) б.д.д. 30-100 ж. еврей және басқа 
үлттардың арасында пайда болды. Алғашқы христиан қауымы «қудаланушы» дін 
болғандықтан, христиандар христиан дінінен басқа діндердің салтына қатыспады. Олар 
қоғам өміріне де қатыспады, жалпы мемлекеттік мейрамдар принциптерімен өмір сүрді. 
Мұның бәріне халықтың жоғары топтары қарсы түрды. 313жылы Миланда Константин 
император Христиан дінін ерікті түрде кабылдады, міне, осы уақыттан бастап Христиан 
діні ресми түрде үстемдік етуші дінге айналды. Ал, 324 жылы христиандықтар ресми 
түрде Рим империясының мемлекеттік діні деп жарияланды. 325 жылы оның бас-
шылығымен Никке қаласында 1-ші Бүкіләлемдік христианшіркеулерінің соборы (съезі) 
шақырылды. 
1054 жылы шығыс және батыс христиан шіркеулері болып бөлінеді. Шығыс бөлігі 
Православиялық, ал батыс бөлігі Католик болып дербес шіркеу болып шықты. 
4. Ислам (араб тілінде бас июшілік, құлшылык) — үшінші әлемдік, ең жас дін. 
Мұсылман қауымдары 120 мемлекетке тарап, 35 мемлекетте мүсылмандар саны басым 
болып, 28 мемлекетте мемлекеттік дін болып есептеледі. Ислам дінінің негізін салушы 
Ислам дінінің негізгі ағымдары суннизм және шиизм. 
Дін - әлемдік өркениеттегі барлық қоғамдық құрылыстарға тән тарихи, саяси-
әлеуметтік, дүниетанымдық және психологиялық құбылыс. Ол ықылым замандардан бері 
адамзатпен бірге жасасып келеді. Оны ең тұжырымды түрде Құдай мен адамның 
арақатынасы, адамның танымынан тыс күштердің барлығын мойындау және соған илану 
деп анықтауға болады. 
Дін туралы арнайы ғылымды – дінтану дейміз. Дінтану ғылымы дінді теологиялық, 
философиялық-әлеуметтік, биологиялық, психологиялық және этнологиялық (грек тілінде 
ethnos-халық, logos-ілім) тұрғылардан бөліп қарастырады. Теология (көне грек тілінде 
teos-құдай, logos-ілім) немесе конфессионалдық ілім (көне грек тілінде konfessio – 
мойындау, ғибадат қылу; белгілі бір дінді мойындайтын діни бірлестік) адам мен 
Жаратушының, адам мен Абсолюттің, адам мен біздің түсінігімізден тыс күштердің 
қатынасын зерттейді, дінді оның қағидаларының өзіне сүйеніп негіздейді. 
Дінді философиялық-әлеуметтік тұрғыдан түсіну дегеніміз – оны қоғамдық сана мен 
дүнитанымның нысаны (формасы), діни мәдениет түрінде көрінуі, белгілі әлеуметтік 
қызмет атқаратын құбылыс, діни идеология, діни мораль тұрғысынан қарастыру, дін және 
саясат мәселелерін зерттеу. 
Ғылым дінді табиғи инстинкт, өмір үшін күрестің құралы деп санайды және 
“діндарлық генінің” болуы ықтимал деген болжам жасайды. Осы мәселелерді зерттеуден 
діннің биологиялық анықтамасы шығады. Қандай дінді алмасақ та оның негізінде 
адамның сезім дүниесі жатыр. Мұны психология ғылымы зерттейді. Осыдан діннің 
психологиялық айқындамасы шығады. 


Дін этностардың оқшаулану факторларының бірі болып табылады және этнос 
мәдениетінің қалыптасуында айтулы роль атқарады. Діннің осы қырын зерттеуден, оның 
этнологиялық анықтамалары шығады.
Жоғарыда айтылғандар – дінді ғылыми тұрғыдан танудың тәсілдері. Бірақ, жеке-
жеке алғанда дін деген не, ол қалай пайда болды, хақ дін деп қайсысын айтамыз, деген 
тәрізді сұрақтарға толық жауап бере алмайды. Теология мен философияның өзі 
көзқарастар қайшылығы болып табылады. Сондықтан дінді әлемдегі құбылыстарды 
қабылдау мен түсіндірудің, әлемді тану мен меңгерудің өзіндік жолы, жеке адамдардың 
және қоғамның маңызды құрамдас бөлігі немесе мәдени феномен тұрғысында қарстыру 
бізді діннің шын табиғатына бір қадам жуықтата түседі. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   43




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет