Kalit so’zlar: elektron test, krossvord, viktorina, jadval, doska.
Informatika axborot texnologiyalari yordamida imkoniyati cheklangan talabalar bilan
talabalarning faoliyatini tashkil etish darsning har qanday bosqichida ishlatilishida
talabalarning o‘quv materiallarini yodlashni yaxshilashga qiziqishi va g‘ayratini
oshirishga, mavzu materialini o‘rganish tezligini tanlash, muvaffaqiyatli vaziyatni
yaratish, maqsadga erishishda mustaqillikni rivojlantirish, talabalarning kasbiy
malakalarini rivojlantirishga ko‘maklashishga yordam beradi.
O‘zbekiston Respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining ijtimoiy va ta’lim
siyosatining strategik yo‘nalishlaridan biri imkoniyati cheklangan o‘quvchilar va
yoshlarga ta’lim berishdir. O‘qituvchining muhim vazifalaridan biri-sog‘lig‘i
cheklangan o‘quvchi-talabalar, nogiron talabalar, qiyin hayot sharoitida muvaffaqiyatli
ijtimoiylashuvini ta’minlashdir.
Xozirgi kunda umumiy o‘rta ta’lim maktablarida, imkoniyati cheklangan shaxslar
uchun
ixtisoslashtirilgan
Respublika
kasb-hunar
kollejlarida,
oliy ta’lim
muassasalarida nogironligi bo‘lgan imkoniyati cheklangan talaba yoshlar bilim olib
kelmoqdalar. Axborot kommunikatsiya texnologiyalari davrida talabalarning bilim
olishlarida, ayniqsa imkoniyati cheklangan talabalarni bilimga chanqoqligi va boshqa
talabalar bilan raqobatbardoshligi ularning axborot madaniyati darajasi, ya’ni axborot
bilan ishlash qobiliyati va tizimli fikrlashning rivojlanish darajasi bilan belgilanadi,
922
chunki komp’yuter fanlari o‘qituvchisining vazifasi birinchi navbatda axborot
madaniyatiga ega bo‘lgan talabani tayyorlashdir. O‘z pedagogik faoliyatimda
imkoniyati cheklangan talabalarni
o‘qitish jarayonida
men kompyuter
texnologiyalarining barcha shakllaridan foydalanaman. Ular elektron darsliklar,
multimedia fayllar, prezentatsiyalar va tarmoqlardagi talabalar (mahalliy va Internet)
ma’lumotlarini qidirish bo‘yicha ish jarayoni. Bilimlarni nazorat qilish uchun
mavzuning barcha mavzularida ishlab chiqilgan elektron testlardan foydalanaman.
[2,
s.35].
Keling, axborot texnologiyalaridan qanday foydalanish mumkinligini ko‘rib chiqaylik.
Talabalarni imkoniyati cheklanganlar bilan qiziqish bildirish uchun motivatsiyani
tashkil qilish, ular bu bilimlarga muhtoj, men elektron shaklda (fayllar) saqlangan
ma’lumotlardan foydalanaman. Ma’lumotlar turli yo‘llar bilan taqdim etilishi mumkin:
bu vaziyatning ta’rifi, javoblar, video bo‘lishi mumkin, javoblarni topish kerak bo‘lgan
savollar bo‘lishi mumkin. Ko‘pgina talabalar qog‘ozda yozilgan ma’lumotlarni
o‘qishni xohlamaydilar va kompyuter ekranida ular buni quvonch bilan qiladilar. Misol
uchun, men aytaman: "Agar faylni ochsangiz (fayl nomini va uning qaerdaligini
ko‘rsating), qiziqarli narsalarni bilib olasiz."
Yangi mavzuni o‘rganishda men tuzatish va rivojlanish usulini qo‘llayman. Qo‘llab-
quvvatlovchi bilimlarni amalga oshirish orqali men kirish nazoratini amalga
oshiraman, bu esa talabalarni imkoniyati cheklangan talabalar bilan faol bilim
faoliyatiga jalb qilish imkonini beradi. Men turli xil vazifalarni ishlataman: elektron
test, krossvord, viktorina, bayonot-to‘g‘ri yoki yo‘q. Taklif etilgan vazifani
bajarayotganda, talabalar ba’zi savollarga javob berishlari mumkinligini va boshqa
qismga qiyinchilik tug‘dirishini bilib olishadi. Javob berish qiyin bo‘lgan savollar, ular
daftarga yozadilar va bu yangi materialni o‘rganish vazifasidir. Dars oxirida ularga
xuddi shu vazifani bajarish taklif etiladi va o‘quv faoliyatini o‘z-o‘zini tahlil qilish
imkoniyati beriladi.
Vazifalar natijalari darsning tahlil jadvalida keltirilgan (jadval.1), kompyuter tarmog‘i
orqali avtomatik ravishda hosil bo‘ladi. Ushbu jadval multimediya o‘rnatilishi orqali
ko‘rsatiladi. Ekranda ikkita jadval, biri dars boshida, ikkinchisi esa dars oxirida
shakllanadi. Jadvalda talabaning familiyasi va ismi, topshiriqning savol raqamlari,
savolga javobning natijasi, 0 agar bu savolga javob noto‘g‘ri bo‘lsa va 1 javob to‘g‘ri
bo‘lsa. 10 ta savolga javob bergandan so‘ng, talaba o‘z bilimlarini mustaqil ravishda
baholaydi, C (o‘z-o‘zini baxolash) ustunida o‘quvchilarning o‘z-o‘zini baxolash
ko‘rsatiladi va O ustunlarida obektiv baholash, g- yuqori bilim darajasi va natijada
o‘quvchining ushbu mavzuga bo‘lgan munosabati (refleks).
923
Достарыңызбен бөлісу: |