Р.К. Сандыбаева - Қостанай облысы, Ұзынкөл білім беру бөлімінің бас маманы
О.И. Шипунова- Қостанай қаласы, №14 балабақшасының тәрбиешісі Берілген әдістемелік нұсқау ҚР МЖМБС-2008 бағдарламалық-әдістемелік кешенінің бөлігі болып табылады және 3-5 жастағы балалармен «Зерек бала» бағдарламасы бойынша жұмыс жасайтын педагогтерге арналған.
ТҮСІНДІРМЕ ЖАЗБА Қазақстан Республикасындағы мектепке дейінгі білім берудің мазмұнын нормативті-құқықтық (Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың ҚР мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты, бағдарламалар) жетілдіру жағдайында педагогикалық үрдісті ғылыми-әдістемелік жағынан жаңарту көкейкесті мәселе болып отыр.
Педагогтерде бала қайталанбас жеке тұлға ретінде оның құзіретті дамуына ықпал ететін, ұжымды қажет ететін, өзін педагогтермен «ынтымақтастық педагогикасы» ұстанымына сәйкес ұйымдастырылған және бағытталған әртүрлі іс-әрекет арқылы байытуды қажет ететін, педагогикалық үрдістің біртұтастығы жөніндегі түсініктерін қалыптастыру мақсатында «Зерек бала» бағдарламасының әдістемелік нұсқаулығы әзірленді.
Мақсаты: мектепке дейінгі балалар ұйымның кәсіби құзыретті, 3 жастан бастап 5 жасқа дейінгі балаларды оқыту мен тәрбиелеудің қазіргі әдістемесін меңгерген, жаңашылдық мүмкіндікке ие, шығармашылығын, өзін әрдайым жетілдіріп отыратын педагогтің жеке тұлғасын қалыптастыру.
Міндеттер:
- педагогтің өз педагогикалық қызметін қайта ойластыруы;
- мектеп жасына дейінгі балалар мен педагогтердің жаңашыл педагогикалық іс-әрекетін ынталандыру және бағыттау;
- 3 жастан бастап 5 жасқа дейінгі балаларды тиімді оқыту мен тәрбиелеуге, үйлесімді дамытуға мүмкіндік беретін мектепке дейінгі балалар ұйымында сапалы білім беру ортасын құру;
- мектепке дейінгі балалар ұйымындағы білім беру процесін дидактикалық мақсат пен міндеттерді қолайлы шешуге мүмкіндік беретін жаңа технологиялық режимге көшіру;
- 3 жастан бастап 5 жасқа дейінгі балаларды оқыту мен тәрбиелеудегі нәтиженің сапалы болуына қол жеткізу.
Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартын жүзеге асыру механизмінің маңызды бөлімі екі бағытта: балалардың тіршілік әрекеті мен оқу іс-әрекетін ұйымдастыру, кіріктірілген бес білім беру саласынан тұратын педагогикалық үрдіс болып табылады.
Әдістемелік нұсқаулықтың құрылым құрамдас бөлігі әдістемелік тәсілдер мен педагогикалық үрдістерді әдістемемен қамтамасыз ету болып табылады.
1. Әдістемелік тәсілдер педагогикалық үрдісте ұйымдастыру есебінен болатын бес білім беру саласында әзірленген.
Мектепке дейінгі балалар ұйымының жұмысын жаңа Мемлекеттік стандарт пен бағдарламалар негізінде ұйымдастыру іс-әрекет ұстанымдарын жаңартуды қажет етеді. Әдістемелік нұсқаулар төмендегі ұстанымдарға негізделеді:
- эксперимент жасау, ұжымдық әрекет түрлерін кеңінен қолдана отырып, оқыту мен тәрбиелеуді ұйымдастырудың әр түрін қолдану;
- баланың іс-әрекет түрлерін және мақсатқа жету жолдарын өз бетімен таңдауы;
- педагогтер үшін балаларды оқыту мен тәрбиелеу үрдісін ұйымдастыруда әдістемелік тәсілдерді қолдану.
Педагогикалық процесті ұйымдастыру принциптерін өзгерту баланы ақпараттты селқос қабылдаушы рөлінен біліктер мен дағдыларды белсенді меңгерушіге, оқыту және тәрбиелеу процесінің тең құқықты қатысушысына айналдырады.
Педагогикалық процесті ұйымдастыруға жаңаша тұрғыда қарау жолдары:
- мектеп жасына дейінгі баланың физиологиялық ерекшеліктеріне және негізгі іс-әрекетіне сай келмейтін жаппай ұйымдастырылған оқу іс-әрекетін өткізуден шеттеу;
- баланың даму деңгейіне ұдайы бақылау жүргізу, қорытынды жасау, әрі қарай жетілуін болжау.
Жаңа әдістер педагогикалық процесті ұйымдастырудың 3 негізгі дидактикалық принципінің жүзеге асыруын қарайды: бала ойыны, қарым-қатынасы, еңбегі, эксперимент жасау мен іздену іс-әрекеттері барысында іске асатын кіріктіру, саралау, дараландыру.
Әдістемелік нұсқаулар бес білім беру саласының барлық саласы бойынша перспективалық жоспарлармен бекітілген.
Жаңа календарлық-тақырыптық жоспарлау бірнеше қадамдарды қарастырады:
- білім, білік, дағдыларын мерзімге бөлу;
- берілген тақырып бойынша білім, білік, дағдыларының мазмұнын анықтау.
Жоспарлау төмендегідей белгілі бір нәтижеге қол жеткізуді қарастырады:
- балаларға білімді жеткізудің ақпараттық бөлімінің мазмұнын азайту;
- бала іс-әрекетінің процесінде біліктер мен дағдыларды меңгеруге бөлінетін уақыт мөлшерін көбейту.
Мұның барлығы мектепке дейінгі білім берудің сапасын жоғарылатуда технологиялық жағынан тиімді және дәстүрлі жолмен салыстырғанда оқыту сапасын жоғарылату және баланы дамытудың қолайлы жағдайын құрайды.
Жоспарлау шеңберінде оқыту сапасын басқару шарттарының бірі болып табылатын педагог іс-әрекетінің шығармашылық пен дербестік нышандары бар.