Мектепке дейінгі педагогика
жүктеу/скачать 2,37 Mb.
|
МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ПЕДАГОГИКА Жумабекова (1) (1)
Егер балалар бірдемені тпцсінбейтін болса, онда оқытушы оларды кіналауга тиісті емес, оларга тцсіндіре алмай отырган өзін кінэлауга тиіс.
Ы. Алтынсарин Мектепалды даярлық - үзіліссіз білім берудің алғашқы буыны Мақсаты: Оңушы-студенттерді мектепалды даярльщ тобы жас ерекшеліктерімен таныстыру, баланы мектепке дайындаудың маңызды мөселелерін наңты шеше білуге үйрету. Негізгі ұғымдар: Мектепалды даярлық, баланы мектепке даярлау, жалпы дайындық, арнайы дайындық, психологиялық дайындық, дамытушылық орта, т.б. Жоспар
Балаларды мектепалды даярлау мәселелері. Балаларды мектепке даярлау іс-әрекетінің түрлері. Мектепке дейінгі ұйымдар мен бастауыш сынып- тың сабақтастығы. Төрбиешінің «Балбвбек» бағдарламасын басшы- лыққа алып жұмыс жүргізуі. Мазмұны. Баеыттаушы дәріс. Мектепалды даярлық бойынша қарастырылатын мәселелер: мектепалды жа- сындағы оқыту процесі, балабақшадағы дидактика ілімінің қалыптасуы (П.Ф. Каптерев, Е.И. Тихеева, Р.С. Буре, В.Г. Нечаева, Г.Н. Година, З.И. Истомина, Н.К. Крупская, Е.А. Флерина, Т. Подьякова, т.б.). Мектепалды топтары мен сыныптарында балаларды оқыту ерекшеліктері, оқыту мазмұны, әдістері, принциптері. Оқытудың негізгі формасы - сабаң. Оқыту технология- ларын қолдану жолдары. Аталған топтардағы оқыту мен тәрбиелеу бағдарламаларына көңіл бөлу. Баланың мектепке жалпы дайындығы - бүл физиологиялық, психо- логиялық тұрғыдан адамгершілік, ерік-жігерінің жөне денсаулығының қалыпты жағдайда болуы. Баланың жалпы дайындығы дұрыс болмаса оқуға құлқы болмай- ды, жеке тұлға ретінде ңалыптасуына кедергі келтірі- леді. Баланың психологиялық дайындығы - оқу түрткЬ Сінің (мотивінің) ңалыптасуына байланысты болмақ. Негізгі түрткілер ішінде оқу түрткісі, яғни менің көп білгім келеді, оқуды, жазуды, есеп шығаруды үйренгім келеді деген ең маңызды мәселелер қалыс ңалып қояды. Мұндай түрткілер бала психологиялық түрғыдан дайын болған кедде ғана көрініс береді. Бүл түрткілер бірден пайда болмайды, біртіндеп қалыптасады. Олар таным- Дьіқ ңызығушылығы берік бола бастағанда, жаңа білім негіздерін қабылдағанда пайда болыл, үлкендердің ма- Даңтау, бағалауы нөтижесінде бекітіліп отырады. Бала- нын, арнайы дайындығы - бүл, алғашқы білім-білік дағ- дыларымен ңарулануы, яғни бірінші сыныпта берілетін білім мазмұныыың (математика, ана тілі, жазуға үйре- ту, айналамен таныстыру, т.б.) қарапайым білім негізде- рімен ңамтамасьіз етілуі болып табылады. Бұл жерде осы мәселелерге сәйкес балабаңша мен бастауыш сынып- тардағы білім мазмұны сабақтастығы-мәселесіне баса на- зар аударылады. ҒалымдардыД зерттеулерін зерделей келе (Н.И. Алексеева, С*И. Волкова, Т. Чепель, А.М. Счаст- ный, Н.А. Федосова, Т. Яковенко, т.б.) сабактастың мәсе- лесін жаңаша тұрғыда қазіргі экономикалың, әлеу- меттік жағдайларға байланысты шешудің бірқатар жол- дарын ңарастырғанын байңаймыз. Олар біріншіден, аталған сатыдағы білім берудің өзіндік маңсаттарының айңындалуын, білім мазмұнының бірыңғай жүйелі ңұры- луын, баланың тиімді дамуьг арқылы білім берудің ке- лесі сатысына көшуін қамтамасыз етілуін қарастырады, Екіншіден, білім беру жүйесінің өрбір әдістемелік ком- шненттерінің байланысы мен үйлесімділігінің болуын қамтамасыз етеді, яғни мақсаты, міндеттері, мазмүны, әдіетемесі, ұйымдастыру түрлері. Аталған сабаңтастык сақталу үшін мектепке дейінгі кезеңдегі іргелі жаңа- лыңтар ретінде жетекші әрекеттерінің дамуы қарасты- рылса, бастауыш сатыда ңарңынды дамуы мен жағда- йында жеке жүмыстарды, мектепке дейінгі кезеңде қальштасып болмаған ңасиеттерін түзетуге арнайы көмек керсетуді, жетекші әрекеттер арңылы ңоршаған ортамен өзара қарым-қатынас формаларын дамытуды қамтамасыз ететіндігі байқалады. Отбасында баланы мектепке даярлауда: ҚР Конституциясында отбасын нығайту, аналар мен балаларды ңорғау және төрбиелеу- де отбасы жауапкершілігін арттыру, отбасында балаларды мектепке даярлау, олардың отбасындағы өмірі мен төрбиесін ұйымдастыру, өр түрлі типті отбасында бала- лардық жеке басын ңалыитастыру, ата-ана төрбиесі және олардың міндеттері, халық төжірибесіндегі отбасының балаларды тәрбиелеудегі мектепке даярлаудағьх орны (А. Сейсембаев, Б. Баймүратова, Д. Муталиева, М. Се- тімбекова, т.б.),.отбасында мектепке даярлаудын, мак- еат-міндеттері, озың іс-тожірибелер, ата-аналармен жұмыс және ата-анадарға педагогикалық білімді наси- хаттау мәселелерімен тереқірек танысуы қажет. Багдарлама - отбасында, мектепалды топтары мен сыныптарында балаларды оду мен тербиелеу маңсат- міндеттерін, мазмұнын айқындайтын негізгі қүжат. Мектепке дейінгі оңу, тәрбиелеу багдарламаларының ңаяьттасутарихы(1932,1984,1938,1953,1962,1964,1970, 1989, 1999 жылдар), мектепалды даярлық, 2000 жылғы Балбөбек бардарламасы. Бағдарламалар мазмұны не- гізінде тәрбиешілер балалардың жан-жаңты дамуына жаг- дай жасайды, олардың талап-тілегін, ңажетін ескеріп, мазмұнды, дызыңты іс-өрекетін (ойын, еңбек, оду) ұйымдаетырады. Мұнда баланың даму, жас ерекшелігі, жеке басыньщ өзхндік ерекшелігі, психологияльщ ерек- шелігі ееке алынады. Оқу-тәрбие мазмұны тәрбиенің мақсат-міндеттеріне сай айқындалған. Өрбір топта ба- * лалардың кунделікті тұрмыеын ұйымдастыру және тәр- биелеу, сабаңтарда оқыту мәседесіне баеты көңіл бө- лінген. Бүгінгі ңогам мүддесіне лайықты, жан-жаңты жетіл- ген, бойында ұлттық сана мен психология қалыптасқан парасатты азамат төрбиелеп өсіру *- отбасының, балабад- шаның, барша халықтың міндеті. Замана алга қойған бұл міндеттерді өз мәнінде шешу үшін мектепке дейінгі тербие мен білім берумазмұяын түбегейлі жаңарту көзделуде. Қазіргі өмірдің өзінен туындап отырған та- лаптарды орындау, жаңалыққа жаршы болу үзіліссіз^ тәрбие негхзінің бастау бұлағы - мектепке дейінгі үйыц- дардан баеталғаны орынды. Осы орайда, еркін елдің ер- теңін баянды ету бағытында жүзеге асырылыл жатдан * саяеи-әлеуметтік жағдайларды ескере отырып дайын- далған білім, ғылым саласындағы ресми ңұжаттар тәжі- рибедб ңолданылуда. Вагдарламалар өр басылымында жаңартылып, маз- мұны байытылып, үлттыц ерекшеліктер ескеріліп, өң- деліп, толықтырылып отырған. Мысалы «Валбөбек» баг- дар ламасына тоңталайыд. Бағдарламаның мақсаты: Балабақшадағы тәрбиелеу мен білім беру мазмұнын жаңарту, сәбилік шадтан бас- тап жеке тұлға ретінде қалыптасуына ьщдал ету, мейі- рімділік, ізеттілік, өдептілік, бауырмалдыққа, үлкекге қүрмет, кішіге қамқорлықңа баулып, адамдық қасиет- терді ңалылтастыру, баланың жеке-дара дамуын қамта- масыз ету және өмірлік дағдыларды ңалыптастыру. Тәр- биелеу мен білім беруді кіріктіре кешенді жүргізудің тиімді төсілдерін айңындау. Бағдарлама негізіне осы салада еңбек етіп жүрген отандың жөне шетел ғалымдарыньщ мектеп жасына дейінгі балалардың жас және пеихологиялық-физиоло- гиялық ерекшеліктерін ескере отырып, іріктеп, бейім- деумен үсынған адамзаттъщ доғамдық-тарихи тәжіри- бесін қамтитын компоненттері - білім, іскерлік пен дағ- дылар, шығармашылық өрекет жөне өмірлік эмоционал- дық қатынас тәжірибелерін алу көзделді. Көзделіп отырған аудымда білім, іскерлхк пен дағды- ларды қалыптастыру баланың жан-жаңтыдамуын ңам- тамасыз етуге мүмкіндік береді. Бағдарлама ең алдымен баланың дене және эмодионалдық саулығын нығайту, дара ерекшелігін дамыту, өз бетімен білім алудың жол- дарын игеру үшін жағдай туғызуға бағытталған. Бағдарлама төмендегідей ұстанымдарға негізделеді. ■ адам тұлғасы дамуының маңызды кезеңі ретіндегі мектепке дейінгі балалықтың өзіндік құндылығын сад- тау; бала түлғасын қал ыптастыру мен дамытуда олардьщ жетекші әрекеттерін негізге алу; тәрбиелеу, оқыту жөне дамытудың өзара байланыс- тылырын саңтау, балалардың дене, ақыл-ой, сезім, тілдік, көркемдік, адамгершілік, еңбек тәрбиесіне жағ- дай туғызып, дамытуды ңамтамасыз ету; педагогикалық ықпалдың тиімділігін арттыру жөне бала мен төрбиешінің уақытын үнемдеу маңсатын- да балалардьщ алуан түрлі іс-әрекеттерін кіріктіру. Бүл балаларда заттар мен қүбылыстар арасындағы байланыс- тар мен өзара тәуелділік туралы түеінікті, қоршаған әлемнің біртүтас бейнесін ңалыптастыруға ыңпал етеді, ясетекші әрекет - ойынта жөне өз бетімен дербес әрекет етуге, шығармашылыққа уақыт көбірек беріледі. оқыту мен тәрбиенің узіліссіздігін, бір топ пен екінші топ арасындағы сабацтастыңты сақтау үшін, ба- лаға игерту көзделетін қарапайым білім негіздерінің біртіндел кеңейтілуі. жүктеу/скачать 2,37 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|