Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы

-параграф. "Коммуникация" білім беру саласы

жүктеу/скачать 0,86 Mb. бет 122/130 Дата 25.11.2022 өлшемі 0,86 Mb. #52502

Бұл бет үшін навигация:

• 5-параграф. 1-жартыжылдық

4-параграф. "Коммуникация" білім беру саласы 144. "Коммуникация" білім беру саласының базалық мазмұны ұйымдастырылған оқу қызметінде ыммен, дактильды-қатынастық сөйлеу тілін (көру және есіту қабілеттерінің қатар бұзылыстары болған кезде) қалыптастыру; заттық белгілерді (сөйлемейтін балалар үшін) қолданумен байланысты дағдыларын; сөйлеу тілін қалыптастыруды жүзеге асырады. 145. Мақсаты ауытқушылықтың түріне қарай (ым-ишараттық сөйлеу, дактильді-қатынас сөйлеу, зат-белгілердің көмегімен ауызша сөйлеу: қалдық естуі бар бала үшін) әртүрлі формада коммуникативті дағдыларын дамыту және қалыптастыру; вербальды және вербальды емес құралдар арқылы қоршаған ортамен қарым-қатынас жасау қабілетін қалыптастыруболып табылады. 146. Міндеттері: 1) коммуникативті мінез-құлықтың салдарын, коммуникацияның қажеттілігін түсінуін қалыптастыру; 2) өзіне, басқа адамдардың көңілін аударту үшін әртүрлі қарым-қатынас жағдайларында қолдана алу қабілеттілігін және коммуникативті дағдыларын қалыптастыру. 5-параграф. 1-жартыжылдық 147. Көру және есту қабілеттерінің қатар бұзылыстары болған кездегі ым-ишараттық, дактильді-қатынас сөйлеуді қалыптастыру: 1) заттық-жағдаятты қарым-қатынастың жаңа формасын енгізу; 2) дактильді-қатынас формасындағы сөздер қорын кеңейту, оның мәнін түсіну, өздігімен қолдануды үйретуге жалғастыру; 3) балалардың көзқарасын кеңейте отырып айналасындағы адамдармен және қоршаған ортамен жанасу өзара әрекеттерін ұйымдастыру. 4) нақты ұғымдағы (мысалы, әрекет, күнтәртібіндегі оқиғалар) тактильды қабылданатын белгілерді сәйкестендіруге үйретуді жалғастыру; 5) жағымды іс-әрекеттер көлемін шектеуді ұсыну, қалаған нәтижесіне қол жеткізу барысында тосқаулдар туғызу (сүйікті ойыншығын таңдап алу және баланың сөйлеу қарым-қатынасына қол жеткізу үшін оны қолдау); 6) ересек адам қолына ұстап тұрған ойыншықққа баланың көңіл бөліп қалайтын ойыншығын алғанға дейін ұстап тұру; 7) тактильды қабылданатын затқа, оның кішігірім көшірмесіне баланың көру қабілетін тұрақтандыру; 8) дұрыс және бұрыс таңдаудың шынайы салдарын түсінуге мүмкіндік беру; 9) тактильды қабылданатын белгілерді, сонын ішінде "сөйлеуші батырма" бекітілген қолжетімді амалмен "көрсету" үйретуді жалғастыру; 10) "үстел үстінде" нақты жағдаяттарда белгілерді затқа алмастыру білігін; қарама-қарсы отырған ересек адаммен көру байланысын құруға үйрету, өзі қалайтын затты өздігімен немесе түрту, қағып алу, ыммен сұрау біліктілігін қалыптастыру; 11) тактильді қабылданатын белгілердің көпсалалығын түсінуін қалыптастыру; 12) нақты әрекет шеңберінде реттілікке "бірінші-кейін" үйрету; 13) "үстел басында" жағдайында коммуникативті серіктесіне сәйкес объектіге қолды немесе сұқ саусақпен көрсету жолы арқылы ым-ишараттық қарым-қатынасқа жауап ретінде "Не қалайсың?"тактильды қабылданатын белгілер арқылы қалайтын және қаламайтын заттарды таңдауды жүзеге асыру біліктілігін қалыптастыру; 14) 3-5 объект ішінен таңдауды жүзеге асыруға қатысу; 15) тактильды қабылданатын белгілерді қолжетімді амалдармен таңдауды үйрету (қолына алу және әңгімелесушіге беру; қолмен көрсету немесе саусағымен ұстау; коммуникатордың сәйкес басқышын басу); 16) қиын жағдайда ересек адамнан көмек сұрауға үйрету. 148. Күтілетін нәтижелер (көру және есту қабілеттерінің қатар бұзылыстары болған кездегі): 1) қарым-қатынаста ым/немесе сөздер тіркесін белсенді қолданады; 2) кейбір объектілердің мәні дактильды формада берілетін түсінеді; 3) қарым-қатынаста дактильды-байланыстыру формасын қолданады; дактильды сөздер алғашқы ыммен жұп қолданады; 4) дактильды қабылданатын белгілердің мазмұнын (мысалы, "кесе" бұл зат және су ішуді қалау) түсінеді; 5) нақты әрекет шеңберінде (мысалы, "Жуыну" үшін "сабын"-"тіс щеткасы", "стақан"-"бет орамал") реттілікті "бірінші-кейін" біледі; 6) қиын жағдайда ересек адамнан көмек сұрайды. 149. Зат-белгілерін, суреттерді пайдаланумен байланысты дағдыларды қалыптастыру: 1) коммункацияға деген бала қажеттілігін құруды жалғастыру; 2) зат-белгілер, сурет сиволдар көлемін кеңейту; 3) графикалық суреттерге (фота, картинка, пиктограмма, коммункациялық сурет белгілер) көз тоқтатуын іске асыру; 4) графикалық сиволдарды тануға мүмкіндік беру; 5) қарапайым сюжеті бар, заттық бейнелерді, кітап, фотоальбом, "сөйлейтін фотоальбом", "Жағдайлар күнделігі" қарауға қызығушылығын ояту; 6) суреттегі бейне мен шынайы ортадағы заттарды сәйкестендіруге үйрету; 7) суреттегі бейнені өзіне тән белгісі бойынша заттарды ерекшелеуге үйрету; 8) қызметтік белгілеріне сәйкес заттар ішінен 4-6 затты таңдауға үйрету; 9) қарапайым сюжеттік суреттер бойынша екі әрекет ішінен біреуін таңдауға үйрету; 10) суреттегі 15 және одан да көп таныс заттарды атаулары бойынша іздеуді жүзеге асыруды үйрету; 11) "Ойыншық", "Киім", "Тамақ" жалпылау түсініктерін қалыптастыру; 12) коммуникативті кітап, тақта ішінен графикалық белгілерді ерекшелеп, коммуникативті серіктесіне жақындау және графикалық белгіні беруге үйрету; 13) графикалық белгіге сәйкес нұсқаумен "Бер", "Ал" қолжетімді формада ымның көмегімен ойыншық, затты ұсыну/сұрау біліктілігін қалыптастыру; 14) "Кешіктірілген көмек" стратегиясымен ым арқылы адамға немесе басқа біреуге көмек көрсетуді сұрау біліктілігін қалыптастыру; 15) әрекетті орындау туралы өтінішке жауап қайтару біліктілігін қалыптастыру; сұрақ, ұсынылатын жауап "Иә"/ "Жоқ"; 16) бірлесіп кітапты көру барысында ересек адаммен ақпарат алмасу біліктілігін қалыптастыру; 17) өзінің "күн тәртібін", "Мен-графикалық бейнемін", "Менің қалауларымның бейнесі", "сөйлейтін фотоальбомды" ересек адаммен бірлесіп құруға қатысудыбелсендіру; 18) "Бұл не?", "Бұл кім?" сұрағына жауап беру ретінде затты немесе адамды атау біліктілігін қалыптастыру; "Не істеп жатыр?" сұрағына жауап беру ретінде хабарлау; "Қайда?" сұрағына жауап беру ретінде зат немесе адамның орналасқан орнын сипаттау; 19) адам, әрекет, орналасқан орны (көзбен ересек адамға немесе күтілетін жауап орнына қарау) туралы сұрау біліктілігін қалыптастыру; 20) "сөйлеуші батырманың" көмегімен сөздік хабарлама, сөз немесе ым арқылы бөлме ішіндегі отбасы мүшелері, жақын таныстарымен сәлемдесуге, қоштасуға үйрету; 21) баланың қоршаған ортадағы адамдарға уайымдайтынын, мейірімділік танытуын көрсететін мінез-құлықты белсендіру: ересек адамның қамын ойлайды, оған көмектеседі, мінедетті түрде кезектілігі бар әрекетті жасайды. 150. Коммуникацияның белгілер жүйесін меңгеру бойынша күтілетін нәтижелер: 1) қоршаған ортаны графикалық белгілермен белгілеуге болатынын түсінеді; 2) қызметтік белгілеріне сәйкес заттар ішінен 4-6 затты таңдайды; 3) қарым-қатынас жасауда белгілік коммункацияларды белсенді қолданады; 4) графикалық белгілерді таниды; 5) коммуникативті кітап, тақта ішінен графикалық белгілерді ерекшелеп, коммуникативті серіктесіне жақындау және графикалық белгіні береді; 6) әрекетті орындау туралы өтінішке жауап қайтарады; сұрақ, ұсынылатын жауап "Иә"/ "Жоқ"; 7) бірлесіп кітапты көру барысында ересек адаммен ақпаратпен алмасады; 8) өзінің "күн тәртібін" құруға қатысады; 9) "Бұл не?", "Бұл кім?" сұрағына жауап беру ретінде затты немесе адамды атайды және көрсетеді; "Не істеп жатыр?" сұрағына жауап беру ретінде хабарлау; "Қайда?" сұрағына жауап беру ретінде зат немесе адамның орналасқан орнын сипаттайды; 10) адам, әрекет, орналасқан орны (көзбен ересек адамға немесе күтілетін жауап орнына қарау) туралы сұрайды; 11) "сөйлеуші батырманың" көмегімен сөздік хабарлама, сөз немесе ым арқылы бөлме ішіндегі отбасы мүшелері, жақын таныстарымен сәлемдеседі, қоштасады; 12) баланың қоршаған ортадағы адамдарға уайымдайды, мейірімділік танытады: ересек адамның қамын ойлайды, оған көмектеседі, міндетті түрде кезектілігі бар әрекетті жасайды. 151. Сөйлеуді дамыту (баланың ауызша (дыбыстық) сөйлеу тілін қалыптастыру және дамыту): 1) педагогтың сөйлеу және заттық әрекетіне еліктеуге үйрету: дыбысқа еліктеуді айту, дидактикалық ойын, заттармен әрекет жасау барысында толық сөздік қорын қолдана білу; 2) ойыншықтарды, заттарды, әрекеттерді атау (дидактикалық ойын жүргізу, пиктограмма қою арқылы ауызша айту жолы арқылы) талпынысын ынталандыру; 3) ауызша сөйлеу тіліне былдырлау, толық сөздер, қысқа сөз тізбектерді қолдануға рұқсат беріледі; 4) ересек адам мен балаға (педагогқа еліктеу бойынша) өтініш "бер,берші допты" білдіруге үйрету; 5) педагогқа еліктеу бойынша саусақтың (саусақ гимнастикасы) әртүрлі қалпын орындауға, бұлдырлау мен толық формада жануарлардың атауымен саусақ қалпын сәйкестендіруге үйрету. 152. Үлгі ретіндегі сабақ тақырыптары: үлкендер мен балалардың есімдері; отбасы; ойыншықтар;жемістер;көкіністер;киім және аяқ киім;азық-түлік;мейрам; жануарлар. 153. Сөйлеуді дамыту (баланың ауызша (дыбыстық) сөйлеу тілін қалыптастыру және дамыту) бойынша күтілетін нәтижелер: 1) сабақта және тұрмыстық жағдайда қолданылатын сөздер мен сөз тіркесінің мәнін түсінеді; 2) сабақта және тұрмыстық жағдайда қолданылатын сөз тіркесінің мәнін түсінеді. 154. Сөйлеу материалдары баланың мүмкіндігіне қарай таңдалынып алынады. жүктеу/скачать 0,86 Mb. Достарыңызбен бөлісу: