Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы
жүктеу/скачать 0,86 Mb.
|
| 9-параграф. 2 - жартыжылдық
187. Сенсорлық даму ішіне иіс және дәм түйсігі, тактильды қабылдауының дамуы, қалдық көру арқылы қабылдауын, есту арқылы қабылдауын, вестибулярлы аппаратының дамуы кіреді. 188. Дәм мен иістің дамуы: 1) қышқыл, тәтті дәмді ажыратуға үйрету; 2) қолданылатын тамақтың бірдей және әртүрлі дәмі болатыны туралы білімдерін бекіту; 3) күрделі иістерді дифференциациялауға үйрету; 4) қоршаған кеңістіктегі иісі бар заттарды сәйкестендіруге үйретуді жалғасытру; 5) иіс бойынша кеңістікте орналасу орнын (асхана, кір жуу бөлмесі, дәрігер бөлмесі) анықтауға үйрету. 189. Тактильды қабылдауының дамуы: 1) өзіне массаж жасауды қолдану арқылы тактильды қабылдауын дамыту; 2) форма мен көлемді ескере отырып, затты қолмен алу біліктілігін бекіту; 3) оң және сол қолын ауыстыру арқылы қысып көрумен таныс затты тануға үйрету; 4) қысып көру арқылы көлемді (шар, шаршы), тегіс (төртбұрыш, дөңгелек, үшбұрыш), геометриялық фигураларды атауға үйрету; 5) алақанның сыртқы және ішкі жағымен, саусағымен сұйық және басқа заттардың температурасын анықтауын дамытуын жалғастыру; 6) әртүрлі ауырлықтағы заттарды ажыратуға үйрету; 7) салмақты әрекет арқылы бағалауға үйрету: бір қолмен, екі қолмен көтеріп көру; бір немесе екі алақанда "өлшеп" көру; қолынан затты түсіріп, оның баяу және тез құлағанын бақылау; 8) көлдеңнен кеңістікте алақанмен "сурет салуға" үйрету. 190. Қалдық көру арқылы қабылдауының дамуы: 1) қоршаған ортадағы заттарға, олардың түстерін, формаларын байқауға көру реакйиясын дамыту, заттармен әрекет жасауын қалыптастыру, қоршаған ортаға қызығушылығын оятуға тәрбиелеу; 2) көру амалы арқылы заттарды зерттеуді қалыптастыру: геометриялық фигуралардың формаларын атауға және ажыратуға (дөңгелек, төртбұрыш, үшбұрыш) және тегіс бейнелердің формаларымен және геометриялық денемен сәйкестендіруге, шынайы көлемді заттардан формаларымен сәйкестендіру; 3) қоршаған ортадан геометриялық фигураның нақты көлем, түс, формасы бойынша заттарды табуға үйрету; 4) қозғалып бара жатқан объектіні табуға үйрету (доп домалап барады, құс ұшып барады; машина жүріп барады); 5) негізгі түстерді (қызыл, сары, жасыл, көк) атауға және ажыратуға, түстердің сенсорлық эталондарын шынайы заттардың түстерімен сәйкестендіру; 6) заттың көлемін салыстыру және ерекшелеу, ажырату (үлкен-кіші) қою және салу жолы арқылы заттардың көлемін көзбен салыстыру; үлкен және кіші заттарды табу; 7) геометриялық фигуралар бейнесі бар қиындыны (дөңгелек, төртбұрыш, үшбұрыш) өлшем, түсіне сәйкес толтыруға үйрету; 8) үстіне қою және салу амалы арқылы екі затты өлшеу біліктілігін бекіту; 9) көзбен өлшеуін дамыту; 10) заттар тобынан ең үлкен және ең кіші затты таңдауға, бір сенсорлық белгісі бойынша (форма, көлем, түс) бірдей заттарды топтастыруға үйрету; 11) суреттегі бейнелердегі заттарды атау және ажыратуға, реттілікпен негізгі белгілерін атауға үйрету; 12) еліктеу бойынша күрделі емес құрастыруларды құру біліктілігін бекіту; 13) қолмен жасалытн әрекетті көзбен бақылау жасауға үйрету; 14) түзу және көлдеңнен кеңістік және фронталды кеңістікте орналасу (алдында, артында, алыста, жақында) туралы түсініктерін қалыптастыру; 15) әрекетке бағдарлана отырып, уақыт тәулігі туралы түсініктерін қалыптастыру: танертен - жуынамыз, күндіз - түстенеміз, кешке -ұйықтаймыз; 16) табиғаттың мезгіл уақыттарымен танысу шамасына қарай жыл мезгілдері туралы түсініктерін қалыптастыру. 190. Есту арқылы қабылдауын дамыту: 1) бірден шыққан екі түрлі музыкалық аспаптың даусын ажыратуға үйрету (барабан, баян); 2) шулы ортада естілген дыбысты ажыратуға үйрету; 3) сөздік және сөздік емес дыбыстарды дифференциациялауға үйрету; 4) ырғақ сезімін қалыптастыруға жәрдемдесу; 5) дыбыстың жоқтығы мен бар болуына реакциясын көрсете отырып, сөздік емес дыбыстарды шығаруын дамыту; 6) әртүрлі аспаптардың дыбыстарының әртүрлігін азыратуға және әрекет жасауға, оның әртүрлілігіне (барабан-адымдау, топырлату; баян-секіру, шапалақтау) үйрету; 7) сөздік дыбыстарды тыңдауға, оларды заттармен сәйкестендіруге үйрету; 8) дыбысқа еліктеуге үйрету; 9) адамның даусын тыңдау, таныс адамның дауысын ажыратуға үйрету; 10) дыбыс күшін өлшеу арқылы баяу және қатты дауыстарды ажыратуға үйретуді жалғастыру. 191. Вестибулярлы аппартын дамыту: 1) отыру қалпында, кейінен тұру қалпында баяу тербелуге үйрету (алдыға-артқа, солдан оңға қарай); 2) үстел, барабанды алақанмен немесе екі қолымен соғуға үйрету; 3) еңкейтілген және көлдеңнен кеңістікте қол құралдарымен сурет салуға үйретуді жалғастыру; 4) көлдеңнен бағытта екі қолымен допты лақтыруға үйрету; 5) допты екі қолымен қағып алуға үйрету; 6) аяғымен допты ұруға үйрету; 7) нақты реттілікпен қимылды орындауға үйрету; 8) қимыл бағытын өзгертуге үйрету (солға қарай адымда, бұрылды, оңға қарай адымдады); 9) қарапайым әрекеттерді (кезектілікпен қимылдау) қол саусақтарымен, аяқ өкшесімен дұрыс қайталауға үйрету; 10) әртүрлі темпіде қимылдарды орындауға үйрету; 11) тосқауылды айналып өтуге үйрету; 12) нақты кеңістікте заттар бөліктерін бір-біріне сәйкестендіруге үйрету; 13) бауды байлауға үйрету. 192.Сенсорлық дамуы бойынша күтілетін нәтиже: 1) қышқыл, тәтті дәмді ажыратады; 2) қолданылатын тамақтың бірдей және әртүрлі дәмі болатыны туралы біледі; 3) күрделі иістерді дифференциациялайды; 4) қоршаған кеңістіктегі иісі бар заттарды сәйкестендіреді; 5) иіс бойынша кеңістікте орналасу орнын (асхана, кір жуу бөлмесі, дәрігер бөлмесі) анықтайды. 6) форма мен көлемін ескере отырып заттарды ұстайды; 7) оң және сол қолы ауыстыру арқылы ұстап көру арқылы таниды; 8) қысып көру арқылы көлемді (шар, шаршы), тегіс (төртбұрыш, дөңгелек, үшбұрыш), геометриялық фигураларды таниды; 9) алақаның сыртқы және ішкі жағымен, саусағымен сұйық және басқа заттардың температурасын анықтайды; 10) әртүрлі ауырлықтағы заттарды ажыратады (бастапқыды өте контрастылы: қанат, алма); 11) салмақты әрекет арқылы бағалайды: бір қолмен, екі қолмен көтеріп көру; бір немесе екі алақанда "өлшеп" көреді; қолынан затты түсіріп, оның баяу және тез құлағанын бақылайды; 12) көлдеңнен кеңістікте алақанмен "сурет салуға" салады. 13) қоршаған ортадағы заттарға, олардың түстерін, формаларын байқауға көру реакиясын дамытады, заттармен әрекет жасайды, қоршаған ортаға қызығушылығын оятады; 14) көру амалы арқылы заттарды зерттейді: геометриялық фигуралардың формаларын атауға және ажыратуға (дөңгелек, төртбұрыш, үшбұрыш) және тегіс бейнелердің формаларымен және геометриялық денемен сәйкестендіруге, шынайы көлемді заттардан формаларымен сәйкестендіру; 15) қоршаған ортадан геометриялық фигураның нақты көлем, түс, формасы бойынша заттарды табады; 16) қозғалып бара жатқан объектіні табады(доп домалап барады, құс ұшып барады; машина жүріп барады); 17) негізгі түстерді (қызыл, сары, жасыл, көк) атайды және ажыратады, түстердің сенсорлық эталондарын шынайы заттардың түстерімен сәйкестендіреді; 18) заттың көлемін салыстырады және ерекшелейді, ажыратады (үлкен-кіші) қою және салу жолы арқылы заттардың көлемін көзбен салыстырады; үлкен және кіші заттарды табады (ойыншықтар, жиһаздар, киімдер); 19) геометриялық фигуралар бейнесі бар қиындыны (дөңгелек, төртбұрыш, үшбұрыш) өлшем, түсіне сәйкес толтырады; 20) үстіне қою және салу амалы арқылы екі затты өлшейді; 21) заттар тобынан ең үлкен және ең кіші затты таңдайды, бір сенсорлық белгісі бойынша (форма, көлем, түс) бірдей заттарды топтастырады; 22) суреттегі бейнелердегі заттарды атау және ажыратуға, реттілікпен негізгі белгілерін атайды; 23) еліктеу бойынша күрделі емес құрастыруларды құрады; 24) қолмен жасалатын әрекетті көзбен бақылау жасайды; 25) түзу және көлдеңнен кеңістік және фронталды кеңістікте орналасу (алдында, артында, алыста, жақында) туралы түсініктері бар; 26) әрекетке бағдарланады, уақыт тәулігі туралы түсініктерін қалыптастыру: танертен - жуынамыз, күндіз - түстенеміз, кешке - ұйықтаймыз; 27) табиғаттың мезгіл уақыттарымен танысу шамасына қарай жыл мезгілдері туралы түсініктері бар; 28) бірден шыққан екі түрлі музыкалық аспаптың даусын ажыратады (барабан, баян); 29) шулы ортада естілген дыбысты ажыратады; 30) сөздік және сөздік емес дыбыстарды дифференциациялайды; 31) дыбыстың жоқтығы мен бар болуына реакциясын көрсете отырып, сөздік емес дыбыстарды айтады; 32) әртүрлі аспаптардың дыбыстарының әртүрлігін ажыратады және әрекет жасайды, оның әртүрлілігіне (барабан-адымдау, топырлату; баян-секіру, шапалақтау); 33) сөздік дыбыстарды тыңдайды, оларды заттармен сәйкестендіреді; 34) дыбысқа еліктеуге үйрету; 35) адамның даусын тыңдайды, таныс адамның дауысын ажыратады; 36) дыбыс күшін өлшеу арқылы баяу және қатты дауыстарды ажыратады; 37) отыру қалпында, кейінен тұру қалпында баяу тербеледі (алдыға-артқа, солдан оңға қарай); 38) үстел, барабанды алақанмен немесе екі қолымен соғады; 39) еңкейтілген және көлдеңнен кеңістікте қол құралдарымен сурет салады; 40) көлдеңнен бағытта екі қолымен допты лақтырады; 41) допты екі қолымен қағып алады; 42) аяғымен допты ұрады; 43) нақты реттілікпен қимылды орындайды; 44) қимыл бағытын өзгертеді (солға қарай адымда, бұрылды, оңға қарай адымдады); 45) қарапайым әрекеттерді (кезектілікпен қимылдау) қол саусақтарымен, аяқ өкшесімен дұрыс орындайды; 46) әртүрлі темпіде қимылдарды орындайды; 47) тосқауылды айналып өтуге үйрету; 48) нақты кеңістікте заттар бөліктерін бір-біріне сәйкестендіреді; 49) бауды байлайды. 193. Кеңістікте бағдарлай білу: 1) балабақша мен бөлмеде бағдарлана алу біліктілігін бекіту; 2) басқарушы қолымен оңға солға әріптерді, сандарды орналастыруға үйрету; 3) қимыл бағытын шартты белгілерді (сызық), заттардың орналасуын (пиктограмма) қолдану; 4) адамның схема түріндегі бейнеленген қалпын түсінуге үйрету (пиктограмма, сызба бойынша қалыпты орындау); 5) заттар-ойыншықтардың қарапайым схема-сызбада орналасуын қолдану (Қуыршаққа жиһазды орналастыру); 6) қағаз бетіндегі жоғарыда-төменде бағдарлана алуын түсінуге, бұл қатынасты көлемде (ойын, тұрмыста), жазықтықта (сурет салу, аппликация, жоспар-схемада) қолдануға үйрету; 7) әрекетті темпіде орындауын түсіну: баяу, тез; 8) ойыншықтар, заттар, басқа адамның (өзіне қарай жақын, әлде алыс) орналасқан орнын анықтау біліктілігін қалыптастыру; 9) қоршаған заттардың қызметі (жиһаздар, топтық бөлменің құралдары) туралы түсініктерін қалыптастыру; 10) баладан біртіндеп көру және сипап сезу арқылы таныс заттарды (3 және одан көп) табуды талап ету; 11) микрооратада бағдарлана алу дағдыларын қалыптастыру (қағаз бетінде). 194. Күтілетін нәтижелер: 1) балабақша мен бөлмеде бағдарлана алады; 2) басқарушы қолымен оңға солға әріптерді, сандарды орналастырады; 3) қимыл бағытын шартты белгілерді (сызық), заттардың орналасуын (пиктограмма) қолданады; 4) адамның схема түріндегі бейнеленген қалпын түсінеді (пиктограмма, сызба бойынша қалыпты орындау); 5) заттар-ойыншықтардың қарапайым схема-сызбада орналасуын қолданады (Қуыршаққа жиһазды орналстыр); 6) қағаз бетіндегі жоғарыда-төменде бағдарлана алуын түсінеді, бұл қатынасты көлемде (ойын, тұрмыста), жазықтықта (сурет салу, аппликация, жоспар-схемада) қолданады; 7) қоршаған заттардың қызметі (жиһаздар, топтық бөлменің құралдары) туралы түсініктері бар; 8) баладан біртіндеп көру және сипап сезу арқылы таныс заттарды (3 және одан көп) табады; 9) микрооратада бағдарлана алу алғашқы дағдылары бар (қағаз бетінде). 195. Жаратылыстану. 196. Мен және қоршаған орта. 1) топтағы педагогтардың, балалардың аттары туралы түсініктерін қалыптастыруды жалғастыру; 2) таныс және таныс емес адамдарды тануға үйретуді жалғастыру. 197. Мекен жайы: 1) мекен жайы ретінде үй туралы түсініктерін қалыпастыру; 2) үйдегі бөлменің қызметтері мен түрелі туралы білімдерін қалыптастыру; 3) үйдегі заттармен олардың функцианалды қызметтері туралы білімдерін қалыптастыру; 4) үйде орындалатын әрекеттер туралы түсініктерін қалыптастыру; 5) ересек адамның көмегімен баланы қоршаған заттарды қызметтері бойынша адекваты қолдану біліктілігін қалыптастыру. 198. Оқу орны: 1) балабақша бөлмелерінің қызметтері мен түрелі туралы білімдерін қалыптастыру; 2) алаң территориясы туралы білімдерін қалыптастыру; 3) ересек адамның көмегімен баланы қоршаған заттардың қызметтері бойынша адекваты қолдану біліктілігін қалыптастыру. 199. Тәулік бөліктері: 1) бала орындайтын тәжірибелік әрекет негізінде тәулік бөліктері (күн-түн) туралы білімдерін бекіту; 2) күн мен түннің белгілері туралы білімдерін(күндіз - жарық, күн жарқырайды, түнде-қараңғы) бекіту; 3) графикалық бейнелерді қолдану арқылы тәулік бөлігін (сөйлеу мүмкіндігі бар балаға сәйкес) атауға, күн мен түнді ажырату біліктілігін қалыптастыру. 200. Жыл мезгілдері: 1) бала орындайтын (жазда-құмда ойнаймыз, қыста-қармен ойнаймыз) тәжірибелік әрекет негізінде жыл мезгілдері (жаз-қыс)туралы білімдерін бекіту; 2) графикалық бейнелерді қолдану арқылы жыл мезгілдерін (қыс-жаз) ажыратуға, жыл мезгілдерін (сөйлеу мүмкіндігі бар балаға сәйкес) атау біліктілігін қалыптастыру. 201. Өлі табиғаттың объектілері: 1) құммен әрекет жасау (себу, салу, қазу, жапыстыру) біліктілігін қалыптастыруды жалғастыру; 2) өлі табиғатың объектілері туралы білімдерін қалыптастыру (су, қар); 3)сумен, оның қызметімен таныстыру (ішу, жуыну, өсімдікті суғару үшін); 4) судың температурасын анықтау біліктілігін қалыптастыру (жылы-суық); 5) тәжірибелік әрекетте қардың қасиеті мен ерекшеленетін белгісі туралы білімдерін қалыптастыру;қармен әрекет жасау (қарды тазалау, ақшақар жасау) біліктілігін қалыптастыру. 202. Өсімдіктер: 1) жақын ортадағы өсімдіктеріне (ағаш, шөп, бөлме гүлдері) қызығушылығын оятуды жалғастыру; 2) жемістер және көкіністер туралы білімдерін бекіту; 203. Күтілетін нәтиже: 1) жақын ортадағы адамды таниды; 2) өзі тұратын жерді біледі; 3) үй жағдайындағы заттардың қызметтерін біледі; 4) үйде орындалатын әрекеттер туралы түсініктері бар; 5) ересек адамның көмегімен баланы қоршаған заттарды қызметтері бойынша адекваты қолданады; 6) бала бақша бөлмелерінің мақсаты туралы түсініктері бар; 7) ересек адамның көмегімен баланы қоршаған заттардың қызметтері бойынша қолданады; 8) графикалық бейнелерді қолдану арқылы тәулік бөлігін (сөйлеу мүмкіндігі бар балаға сәйкес) атауға, күн мен түнді ажыратады; 9) бала орындайтын практикалық әрекеттер (жазда құммен, қыста қармен ойнаймыз)негізінде жыл мезгілдері (жаз-қыс) туралы біледі; 10) өлі табиғат объектілері (су, қар) туралы түсінігі бар; 11) судың қызметі туралы біледі (ішу, жуыну, шомылу, гүлдерді суару үшін); 12) практикалық әрекет процесінде қардың айқын, ерекше қасиеттері туралы біледі (қар - суық, таза); 13) қармен жұмыс істей алады (қар жинау, қар кесегін жасау); 14) жемістер мен көкөністер туралы біледі. 204. Қарапайым математикалық ұғымдарды қалыптастыру: 1) саусақ санына (үш шамасында) сәйкес қосу және алу амалымен сан жағынан кіретін заттарды топпен салыстыру; 2) "қанша", "тең" (бірдей), "көп", "аз" сөзін қолдануға үйрету; 3) сөз (ауызша және кестелік түрде), сан, үлгі, еліктеу, бойынша көптіктің ішінен 1,2,3 затты ерекшелеуге үйрету; 4) үш саны шамасында санау арқылы саусақ санына сәйкестендіру; 5) сан бұл түс, форма, көлем, кеңістікте орналасқан орнына тәуелді еместігін түсінуге үйрету; 6) заттардың тек біртүрлі емес, алуан түрлі топтары бойынша салыстыру; 7) 1 саны және цифрімен таныстыру (1 цифрі және "бір" сөзі жазылған кесте); 8) 2 саны және цифрімен таныстыру; 9) 3 саны және цифрімен таныстыру; 10) 2 және 3 санын құрамын түсінуге жеткізу; 11) 3 шамасындағы заттарды ашу және жабу арқылы заттарды қосу және алуға үйрету; 12) сан, нұсқау, еліктеу, форма, көлем, өлшем бойынша әртүрлі 2-3 заттан бірнешеу құруды үйрету; 13) көлемі бойынша бірдей және котрастылы заттарды салыстыруға үйрету; 14) ойында көлемді ескере оытырп, тәжірибелік әрекетте заттарды салыстыруға үйрету; 15) баланы "бірдей" сөзімен таныстыру; 16) көлемді және жазық формаларды сәйкестендіруге үйрету; 17) "дөңгелек", "төртбұрыш" сөзін қолдануға үйрету; 18) заттарды салыстыру кезінде үстіне қою, алу, көру және тактильды қимылдар арқылы зерттеу; 19) мерзім ұзартуды таңдаумен (5-7 сек.дейін) үлгі бойынша форманы есте сақтауға үйрету; 20) бір формадағы фигураның түсі, көлемі, жасалған материалы әртүрлі болатыны туралы түсініктерін қалыптастыру; 21) қоршаған ортадағы ойыншық пен заттың формасын ерекшелеуге үйрету; 22) қорап қиығына геометриялық фигураны кіргізуге үйрету. 205. Күтілетін нәтижелер: 1) саусақ санына (үш шамасында) сәйкес қосу және алу амалымен қол саусақтарының көмегімен заттарды топпен салыстырады; 2) "қанша", "тең" (бірдей), "көп", "аз" сөзін қолданады; 3) сөз (ауызша және кестелік түрде), сан, үлгі, еліктеу, бойынша көптіктің ішінен 1, 2, 3 затты ерекшелейді; 4) саусақпен санау арқылы үш санын сәйкестендіреді; 5) сан бұл түс, форма, көлем, кеңістікте орналасқан орнына тәуелді еместігін түсінеді; 6) сан құрамын түсінеді; 7) көлемі бойынша бірдей және котрастылы заттарды салыстыруады; 8) ойында көлемді ескере оытырп, тәжірибелік әрекетте заттарды салыстырады; 9) көлемді және жазық формаларды сәйкестендіреді; 10) "дөңгелек", "төртбұрыш" сөзін қолданады; 11) заттарды салыстыру кезінде үстіне қою, алу, көру және тактильды қимылдар арқылы зерттейді; 12) мерзім ұзартуды таңдаумен (5-7 сек.дейін) үлгі бойынша форманы есте сақтайды; 13) бір формадағы фигураның түсі, көлемі, жасалған материалы әртүрлі болатыны туралы түсініктері бар; 14) қоршаған ортадағы ойыншық пен заттың формасын ерекшелейді; 15) қорап қиығына геометриялық фигураны кіргізеді. 206. Құрастыру 1) объектілердің кеңістіктегі қатынасы мен өлшемі, формасын айту мен қабылдауын дамыту үшін арнайы жаттығулар мен ойындар жүргізу; 2) еліктеу және қарапайым үлгі бойынша құрылыс үстел жұмысының жинағын (қуыршаққа жиһаз, қақпасы бар үй, жануарларға арналған қоршаулар, сырғанақ, көпір) жасауға үйрету; 3) бір объектіні құрудың бірнеше амалдарымен таныстыру; 4) ересектің көмегімен үлгіні талдауға үйрету (бөліктерін ерекшелеу, орналасқан орнын анықтау, жұмыстың реттілігін белгілеу); 5) 5 элементке дейін үлгіні күрделендіру (дәл сол объектіні қолдану); 6) таныс тапсырмаларды орындау үшін алуантүрлі құрылыс материалдарын қолдану; 7) жазық үлгі бойынша құрастырғыштармен таныстыру (объектіні құрайтын элементері бар фронтальды тегіс бетін көрсететін); 8) нәтижені бағалау үшін заттар мен құрастырғышты сәйкестендіруге үйрету; 9) құрастыруды ойын әрекетіне қосу. 207. Күтілетін нәтижелер: 1) еліктеу және қарапайым үлгі бойынша құрылыс үстел жұмысының жинағын (қуыршаққа жиһаз, қақпасы бар үй, жануарларға арналған қоршаулар, сырғанақ, көпір) жасайды; 2) ересектің көмегімен үлгіні талдайды (бөліктерін ерекшелеу, орналасқан орнын анықтау, жұмыстың реттілігін белгілеу); 3) таныс тапсырмаларды орындау үшін алуантүрлі құрылыс материалдарын қолданады; 4) нәтижені бағалау үшін заттар мен құрастырғышты сәйкестендіреді; 5) құрастыруды ойын әрекетіне қосады. жүктеу/скачать 0,86 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|