АТАҚТЫ КӨПЕСТЕР МЕН ПОМЕЩИКТЕР (3-бет) ■ Тара, Қазан, Төменгi Новгород, Орынбор, Орал мен Сiбiрдiң басқа да қоныстарынан Батыс Қытайға тауарлар жеткiзу үйреншiктi iске айналды. Саудамен машықтанған осы өңiрге жиi келетiн немесе тұрақты орын тепкен көпестердiң Қытаймен саудасы жылдан-жылға алға басты. Келесі көпестер шекаралық өлкедегi Қытаймен саудаға тартылған қазақ, орыс шаруаларымен тығыз байланыста болды:
1. Семей өлкесiнде белгiлi саудагерлер Степан Попов, Дмитрий Кузнецов, 2. Өскемендiк Андрей Попов, 3. Каин қаласының 2-гильдиялық көпесi Яков Лашков, 4. қазандықтар Башыр Аитов, Абдулла Утемышов ■ Семен Мадатов – грузин көпесi
1. Ресейлiк бұйымдарын Ақсу, Құлжа, Қашқар, қытайлық Жаркент қалаларында сатып, сол жылдары Ресей бодандығындағы бiрде-бiр адам аяғы баспаған “Үлкен Тибетке” жеттi.
2. Кашмирде болып, кейiннен Ресейде кең таралып кеткен 250 кашмир шәлiсiн тұңғыш рет Қазақстанға жеткiздi.
3. Мадатовтың жолымен қазақ даласы арқылы тағы да бiрқатар саудагерлер көпшiлiкке әлi де белгiсiз Тибетке сапар шектi.
■ Мехти Рафаил – кабулдық ауған көпесi
1. Батыс Қытай арқылы Тибетке жеткен.
2. Қазақ бұйымдарын Еуропа адамы әлi де аяқ баспаған Тибетке сатты.
3.Семейден Қашқарға тiкелей апаратын жаңа жолды ұсынды.
ҚАЗАҚСТАНДА ТЕМІР ЖОЛДАРЫНЫҢ САЛЫНУЫ
1893-1895 ж. Сібір темір жолы салынды. Сiбiр темiржолының
178 шақырымы қазiргi Қазақстан шекарасын басып өтетiн.
1894 жылғы тамыз айының 30-ы күнi Сiбiр темiржолының iске қосылуы Қазақстанның Қытаймен саудасын жаңа сатыға көтердi.
1893-1897 ж. Рязань - Орал темір жолы салынды. Темiр жолының
194 шақырымы Қазақстанның батыс аудандарын басып өттi.
1902-1904 ж. Орынбор - Ташкент темір жолы салынды. 30 мыңға
жуық адам жұмыс жасады.
1919 ж. желтоқсан Александр - Гай - Ембі темір жол салуды көздеді.
