4.
Саяси режим
- бүл мемлекеттік билікті жүзеге асыруға жәр-
демдесетін тәсілдер мен әдістер. Мемлекеттік биліктегі тэсілдер
мен әдістердің жиынтығына қараи екі түрлі режимді бөліп атауға
болады-демократиялық және антидемократиялық режимдер.
27
Демократиялық режимнің белгілері:
1) халық мемлекеттік билікті жүзеге асыруға тікелей (азамат-
тардың референдумга қатысуы) және өкілдік (халықтың билікті
өзі сайлаған өкілдік органдар арқылы жүзеге асыруы) демократия
арқылы қатысады;
2) шешімді көпшілік азшылықтың мүдделерін ескере отырып
қабылдайды;
3) мемлекеттік биліктің орталық және жергілікті органдарының
сайланбалылығы жэне ауыспалылығы, олардың сайлаушыларға
есеп беруі, жариялылық;
4) сендіру, келісу, келісімге келу әдістері жиі қолданылады;
5) қоғамдық өмірдің барлық салаларындағы заңның үстемдігі;
6) адам мен азаматтың қүқықтары мен бостандықтары жария-
ланады және шын мэнінде қамтамасыз етіледі;
7) саяси плюрализм, соның ішінде көппартиялылық;
8) биліктің тармақтарға бөлінуі және т.б.
Антидемократиялық режимнің бірнеше түрі болады: тирания,
деспотизм, фашизм, тоталитарлық жэне авторитарлық режимдер.
Антидемократиялық режимге мына белгілер тэн:
1) бір саяси партияның үстемдігі;
2) бір ресми идеологияның болуы;
3) бір меншік түрінің болуы,
4) саяси құқықтар мен бостандықтарды жоққа шығару;
5) қогамның сословиелік, касталық және т.б. белгілер бойынша
бөлінуі;
6) халықтың томен экономикалық деңгейі,
7) мәжбүрлеу мен жазалау шараларының үстемдігі;
8) сыртқы саясаттағы агрессиялық сипаттағы әрекеттер жэне т.б.
28
№ 12 кесте
Мемлекет нысаны
Баскару нысаны -
Достарыңызбен бөлісу: |