Мемлекет және қуқықі теориясы Оцу ццралы
Мемлекетке дейінгі кезеңдегі нормаларга жалпы сипат-
жүктеу/скачать 7,78 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 2. Қүқықтың пайда болуының ерекшеліктсрі.
| 1. Мемлекетке дейінгі кезеңдегі нормаларга жалпы сипат-
тама. Мемлекетке дейінгі әлеуметтік нормалардың ерекшелігі болып олардың адамдардың күнделікті өміріне сіңе отырып ру- дың, тайпаның әлеуметтік-экономикалық біртұтастығын көрсетуі жэне қамтамасыз етуі табылды. Бүл еңбек құралдарының жетілме- гендігімен, оның өндіру деңгейінің төмендігімен байланысты бол- ды. Осыдан барып бірлесіп өмір сүру, қоғамдық меншікті қалып- тастыру, өнімдерді теңдік негізінде бөлу қажеттігі туыидады, ал бұл жағдай, өз кезегінде, алғашқы қауымдық қоғам нормаларының табиғатына әсерін тигізді. Мемлекетке дейінгі кезеңде болған нормалардың белгілері: 1) алгашқы қауымдық қоғамдағы қарым-қатынастар ең алды- мен әдет-ғұрып нормапарымен, яғни, ұзақ уақыт бойы қолдану иәтижесінде әдетке айналған, тарихи қалыптасқан жүріс-тұрыс ережелерімен реттелген; 2) жазбаша нысандағы көрінісі болмастан, адамдардың жүріс- тұрысы мен санасында өмір сүрген; 3) әдеттің, сонымен қатар, сендіру және мәжбүрлеу (рудан қуу) шараларымен қамтамасыз етілген; 4) оларда негізгі реттеу тәсілі болып тыйым (табулар жүйесі, құқықтар мен міндеттердің болмауы) табылған; 5) олар ру мен тайпаның барлық мүшелерінің мүдделерін біл- дірген. 2. Қүқықтың пайда болуының ерекшеліктсрі. Қүқық әлеу- меттік институт ретінде мемлекетпен бірге пайда болады, себебі, көп жагдайда олар бір-біріиің тиімділігІн қамтамасыз етуге багыт- талған. Мемлекеттің қүдықсыз өмір сүре алмайтыны секілді, қү- қық та мемлекетсіз өмір сүре алмайды: құкық мемлекетгегі саяси билікті ұйымдастырса, мемлекет заң нормаларын орнықтырады, қолданады және оларға кепілдік береді. Қүқық тарихи тұрғыда таптық қүбылыс ретінде пайда болып, ең алдымен, экономикалық үстемдік құрушы таптардың еркі мен мүдделерін білдірді. Егер әдет-ғүрыптар адамдардың санасы мен жүріс-тұрысында бекітілсе, құқықтық нормалар жалпыға мэлім болу мақсатында жазбаша рәсімделе басталды. Қүқықтың пайда болуы - әлеуметтік байланыстардың күрделенуінің, қоғамдағы қарама-қайшылықтардың таралуын әлеуметтік нормалардың рет- тей алмауының салдары. Құкықтық нормалар негізгі үш жолмен қалыптасты: 1) мононормалардың (алғашқы қауымдық эдет-ғұрыптардың) эдет қүкыгының нормаларына айналуы және осыған байланысты оларды мемлекеттін санкциялауы; жүктеу/скачать 7,78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|