Мемлекет және қуқықі теориясы Оцу ццралы



Pdf көрінісі
бет37/75
Дата07.09.2023
өлшемі7,78 Mb.
#106478
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   75
Құқықтың тарихи типтері. 
К^үкықтың құлиеленушілік типі 
- бұл құлиеленушілердің толыққұқылығын және құлдардың 
құқықсыздыгын бекітетін, құлиеленуші таптың еркін білдіретін, 
құлиеленуші мемлекет қалыптастырған құқықтық нормалардың 
жүйесі. Бұл құқықтың мазмүны қүлиеленуші таптың өмірінің 
материалдық жағдайларына сэйкес анықталады.
Құқықтың феодалдық типі - бүл бір сословиелердің артық- 
шылығын және келесі бір сословиелердің кемсітілуін бекітетін, 
феодалдар табының еркін білдіретін сословиелік-құқықтық нор- 
малардың жүйесі. Бүл қүқықтьщ мазмұны феодалдар табының 
өмірінің материалдық жағдайларына сэйкес анықталады.
Құқықтың буржуазиялық типі - бүл капиталистердің еркін 
білдіретін және олардың мүдделеріне жауап беретін, мемлекетпен 
қалыптастырылған жэне қорғалатын 
жалпыға міндетті норма- 
лардыц, жүріс-түрыс ережелерінің жиынтығы.
Қүқықтың социалистік типі - бұл халықтың еркім білдіретін, 
мемлекетпен қалыптастырылғ және қамтамасыз етілетін жалпыған 
міндетті заң нормаларының жиынтығы.
16 тақырып.
Қ¥ҚЫҚТЫҢ ТИПТЕРІ
52


1. Әлеуметтік және техникальщ нормалар.
2. Қуқық пен моральдың арақатынасы.
3. Қуқық жйне діни нормалар.
4. Қуқық жане корпоративтік пормалар.
5. Қуқық және әдет-гурып.
1. Әлеуметтік және техникалық нормалар. 
Қоғам реттеуші- 
ліксіз өмір сүре апмайды, ол дегеніміз адамдардың өмір сүрудің 
эртүрлі салаларындағы жүріс-тұрысын ретке келтіру. Реттеу 
нормалардың көмегімен жүзеге асырылады, ал нормалар, өз 
кезегінде, техникалық жэне әлеуметтік болып бөлінеді.
Техникалық нормалар - бүл адамдардың еңбек құралдарын 
және табигат заттарын дүрыс қолдануының ережелері. Мысалы, 
техникалық нормаларға мыналар жатады: белгілі бір қүрылыс 
жүмыстарын орындау ережелері, шикізатты қолдану ережелері, 
мемлекеттік стандарттар, техникалық жағдайлар. Техникалық 
нормалар төмендегідей ерекшеліктерге ие: а) бүл жердегі реттеу 
пәні тек әлеуметтік сипатта емес; ә) «субъектілік» қүрамы тек 
адамдармен гана емес, сонымен қатар сыртқы әлеммен, табигат- 
пен, техникамен де байланысты.
Әлеуметтік нормалар - бүл қоғамдық қатынастарды реттеуде 
қолданылатын жүріс-түрыс ережелері. Оларға қүқықтық, мораль- 
дық, діни, саяси, эстетикалық, эдет, корпоративтік нормалары 
жатады. Әлеуметтік нормалар келесі ерекшеліктерге ие: а) бұл 
жердегі реттеу пәні тек әлеуметтік сипатта болады, ол - қоғамдық 
қатынастар; ә) «субъектілік» қүрамы элеуметтік саланың өкілдері 
ретіндегі адамдармен гана байланысты.
Техникалық жэне элеуметтік нормалар өзара тығыз байла- 
ныстылықта болады. Нақты айтқанда, қоғам үшін маңызды техни- 
капық нормаларды мемлекет пен құқық қолдайды, нәтижесінде 
олар белгілі бір заңды салдарды туындататын, жалпыға міндетті 
техникалық-заңды жүріс-тұрыс ережелеріне айналады. Мысалы, 
қылмыстық заңнама құрылыс жүмыстарын жүргізу кезінде қауіп- 
сіздік ережелерін бұзу әрекеттері үшін жауапкершілікті көздейді.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   75




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет