3-тəжірибелік сабақ. Химиялық реакциялар заңдылықтары мен олардың негізінде есептеулер.
1-тапсырма Түзілу реакциясында жылу эффектісін (∆Q) жəне (∆Gт) Гиббстың стандартты энергиясын есептеу.
1-үлгі. 1273К температурадағы реакцияда Гиббстың бос энергиясын (∆Gт) есептеу:
FeAsS(т) ¬ FeS(т)+0,25As4 (г)
Шешуі: Есептеу оңай болу үшін анықтама əдебиеттен реакцияның негізгі жəне соңғы өнімдерінің термодинамикалық параметрлерін алып, оларды кесте түрінде жазамыз.
Реакцияның
сонғы жəне
негізгі
өнімдері
|
Агрегаттық
күйі
|
∆H0298,
к ДЖ/моль
|
∆ S0 298,
Дж/(моль/К)
|
D Ср=а+вТ+сТ-2
|
емпературалық
интервал, К
|
|
|
|
FeAsS
|
т
|
-105,44
|
108,72
|
-62,8
|
40,55
|
-1,42
|
298-975
|
|
т
|
|
|
|
|
|
|
|
т
|
|
|
|
|
|
|
Реакцияға қатысушылардың термодинамикалық өлшемі.
D Ср=а+вТ+сТ-2
Дж/(моль·К)
Реакцияның сонғы жəне негізгі өнімдері
Агрегаттық күйі DH0 298, к Дж/моль D S0 298, Дж/(моль К) a в с
Температуралық интервал, К
FeAsS т -105,44 108,72 62,8 40,55 -1,42 298-975
FeS т -100,42 60,29 51,04 9,95 - 598-1468
As4 г +143,68 329,7 83,01 - -5,02 298-1073
Реакциядағы Гиббс энергиясының мəнін есептеуді формула бойынша жүргіземіз:
DG0 т= D H0 298- D S0 298,×Т -( DС0 М0+ D С1М1+ D С2М2) Т,
мұнда
М0 , М1 жəне М2- температуралық коэффиценттер
Реакциядағы энтальпии мəнін есептейміз:
D H0 298= D H0 298(FeS)+1/4 D H0 298(As)- D H0 298(FeAsS)= (-100420+143680·0,25)- (-105440)=-64500+105440=40940 Дж/моль
Реакциядағы энтропии мəнін есептейміз:
D S0 298=D S0 298(FeS)+ 1/4 D S0 298(As4)- D S0 298(FeAsS)=60,29+0,25·329,7-108,72=+34,0Дж/(моль · К)
Жылу сыйымдылық D Ср коэффиценттерінің өзгеруін есептейміз:
D Ср0298=D Ср0298(FeS)+1/4 D Ср0298(As4)- D Ср0298(FeAsS)=51,04+0,25·83,01-62,8=+9,0Дж/(моль·К)
D Ср1298= D Ср1298(FeS)+ 1/4 D Ср1298(As4)- D Ср1298(FeAsS)=9,95-40,55=-30,6 Дж/(моль·К)
D Ср2298= D Ср2298(FeS)+ 1/4 D Ср2298(As4)- D Ср2298(FeAsS)= 0,25·(- 5,02)- (-1,42)= +0,17Дж/(моль·К)
Табылған мəндері формулаға қойып, Т=1973К температурадағы реакцияның Гиббсэнергиясын табамыз:
DG01273=40940-34,0·1273-(9,0·0,6858-0,6·0,3733+0,17·0,2326)·1273=+4290Дж
Табылған Гиббс энергиясының мəні, берілген реакцияның 1273 температурада өтуі мүмкін еместігін дəлелдейді.
Əдістемелік ұсыныстар: Экзо жəне эндотермикалық процесте энтальпии
жүйесінің өзгеру сипатын айыра білу қажет. Реакцияның өнімдері мен бастапқы заттарындағы химиялық байланыстың мықтылығың реакцияның жылу эффектісіне əсерін түсін үшін берілген температурада D H, DS , D Ср белгілі мəндері арқылы Гиббс энергиясының стандартты мəнін есептеу керек.
Бақылау сұрақтары:
1. Термохимиялық есептеу негізіне қандай заң жатады, оны жазыңдар.
2. Реакцияның термохимиялық теңдігінің химиялықтан қандай айырмашылығы бар.
3. Жүйенің ішкі энергиясы қалай анықталады.
Достарыңызбен бөлісу: |