Методические рекомендации по формированию инклюзивной культуры в организациях образования нұр-Сұлтан 2019
жүктеу/скачать 2,62 Mb. Pdf көрінісі
|
| толерантты әлем
, зорлық-зомбылықсыз және қатыгездіксіз әлем, басты құндылық қайталанбас және қол сұғылмайтын адамдық тұлға болып табылатын әлем туралы жиі әңгімелер туындайды. Бұл тақырыптың сөзсіз маңыздылығы толеранттылық күнінің болуын растайды. Төзімділік қағидаттарының декларациясы қарармен бекітілді 5.61 1995 жылғы 16 қарашадағы ЮНЕСКО-ның Бас конференциясы, 3-бап. Содан бері бұл күн Халықаралық толеранттылық күні болып саналады. ЮНЕСКО-ның толеранттылық қағидалары декларациясының идеяларымен толеранттылықты түсіну: 1.1. Толеранттылық біздің әлем мәдениетінің бай алуан түрлілігін, өзін- өзі көрсету нормаларын құрметтеуді, қабылдауды және дұрыс түсінуді және адам даралығын білдіруді білдіреді. Толеранттылық – бұл бейбітшілікке қол жеткізуге мүмкіндік беретін және соғыс мәдениетінен әлем мәдениетіне әкелетін нәрсе. 1.2. Толеранттылық – бұл кемшілік, құмарлық немесе қуаңшылық емес. Толеранттылық – бұл ең алдымен белсенді қарым-қатынас, адамның әмбебап құқықтары мен негізгі бостандықтарын тану негізінде қалыптастыру. Ешқандай жағдайда төзімділік осы негізгі құндылықтарға қол сұғушылықты ақтауға бола алмайды. Толеранттылықты жеке адамдар, топтар мен мемлекеттер танытуы тиіс. 1.3. Толеранттылық – бұл адам құқықтарын, плюрализм, демократия мен құқық салтанатын бекітуге ықпал ету міндеті. Қоғамның инклюзивтік мәдениеті – инклюзивті саясат пен практиканы іске асырудың нәтижесі. «Инклюзия» туралы әлеуметтік-мәдени феномен ретінде айта отырып, оны қоғамның жалпы даму контекстінде ғана қарастыру қажет екенін түсіну 23 маңызды. Британдық ғалымдар инклюзия индексі инклюзивті саясатты, инклюзивтік мәдениет пен практиканы кешенді жүзеге асыру болып табылады деп санайды. Мүгедектердің құқықтары туралы конвенцияда бекітілген, инклюзияның мүмкіндігі мен қажеттілігін негіздейтін мүгедектіктің әлеуметтік моделі негізінде жеке тұлғаның дербестігі, оны қоғамда сөзсіз қабылдау, ерекше білім беру қажеттілігі бар адамдарға (ЕБҚ) қоғамдық қызметке қатысудың толыққанды мүмкіндіктерін беру, олардың әлеуметтік байланыстарын күшейту идеялары жатыр. Бұл ретте, социум адамның қоп-дан барлық қоғамдық процестерге толыққанды қосылуына кедергі келтіретін физикалық және әлеуметтік кедергілерді жою керек деген ой тұжырымдалады. Білім беру практикасында инклюзияның әлеуметтік моделін іске асыру, ең алдымен, инклюзия қоғамда қалыпты даму орташа статистикалық норма болып табылмайды деген фактіні мойындауға, сондай-ақ ерекше балалардың ерекше білім беру және жеке қажеттіліктерін қанағаттандыру, оларға қолдау жүйесін құру, оның ішінде жалпы білім беретін мектеп ортасында болуы мүмкін барабар білім беру жағдайлары түрінде идеясына әкелуі мүмкін деп болжайды. Атап айтқанда, құжаттардағы және философия мен Инклюзия теориясы бойынша көптеген жарияланымдарда білім беру инклюзиясы оны дұрыс ұйымдастыру кезінде баланың қабілеттерін дамыту, оның толыққанды әлеуметтенуі сияқты жағымды әсерлерге, ал болашақта – қоғамдағы маңызды оң әлеуметтік және психологиялық өзгерістерге, мысалы, психологиялық қауіпсіздікті, әлеуметтік тұрақтылықты, әлеуметтік әл-ауқатты арттыру сияқты жағымды әсерлерге әкелуі мүмкін. [9]. Егер «инклюзивтік саясат – инклюзивтік мәдениет – инклюзивтік практика» триадасының әрбір компонентін қарастырсақ, одан кейін оларды интеграцияға ұсынуға тырысса, онда саясат пен білім мен мәдениетті қамтитын әлеуметтік-мәдени инклюзияның кейбір моделін алуға болады. Әлеуметтік- мәдени инклюзия мәселелерін ерекше қарастыру қажет. Ол жоғарыда айтылғандай, қоғам мен жекелеген қоғамдастықтардың жалпы мәдениетін, халықтың көпшілігінде басым болатын құндылықтар жүйесін, қоғамның адамгершілік-рухани жағдайын көрсететін интеграцияланған құбылыс болып табылады. Әлеуметтік-мәдени ортақтықты инклюзивтік ретінде қалыптастыру туралы мәселе инклюзия ұғымының өзін және оның идеологиясын талдауды көздейді. Осыған байланысты, бұл ұғым көп жағдайда басқа, ерте ұғымға қарама-қарсы пайда болғанын еске салу орынды, ол сондай-ақ бірлескен оқыту жағдайын сипаттау үшін қолданылған: бұл интеграция ұғымы (және кейде инклюзияның синонимі ретінде қолданылады). Алайда, инклюзия мүгедектігі бар балаларды бірлесіп оқыту тәсілі ретінде интеграцияның оппозициясы және соңғы тұжырымға сүйенген тұжырымдама, атап айтқанда – қалыпқа келтіру тұжырымдамасы ретінде пайда болды. Білім беру инклюзиясының әлеуметтік-мәдени аспектілерін жүзеге асыруда елеулі кедергілердің болуына қарамастан, «ерекше» адамдарға деген 24 ізгілікті қарым-қатынас жасау процесі әлі де толық қарқынмен жүріп жатыр. Инклюзияның қарама-қайшылықтарының бірі инклюзия жағдайында мүгедектігі бар адамдардың өз құқықтарын қорғау үшін тиімді топтық ынтымақтастығын қамтамасыз ету қиындығы, сондай-ақ инклюзивті қоғамдастықтағы осындай адамдардың жалғыздығын бастан кешіру шарасыздығы болып табылады. Яғни, бұл әдіс аясында әртүрлі ерекшеліктері бар адамдардың әлеуметтік-мәдени ортақтығын құру мәселесі туралы сөз болып отыр. Білім беру инклюзиясын енгізудің болашағы мен қиындықтарын анықтау оған қатысы бар әрбір адамнан көптеген онжылдықтар бойы тең білім алу құқығын жақтаушылар құрған әлеуметтік-мәдени контексті түсінуді талап етеді. Бұл білім беру тәжірибесін ұйымдастырушылармен ескерілуі тиіс даусыз факт. Гуманистік әлеуметтік-мәдени қоғамды құру процесі мемлекеттік басқару органдарының, саясаткерлердің қолдауымен білім беру және әлеуметтік-мәдени қызметтің барлық қатысушылары тарапынан ортақ іс-қимылды талап етеді. Қоғамның ерекше білім беру қажеттіліктері бар адамдарға қарым-қатынасын өзгерту мәселесі үлкен жұмысты талап етеді. Барлық адамдар әртүрлі екенін түсіну маңызды, әрі бала кезінен бастау керек. Балалар бірге өскен кезде, олардың арасында ешнәрсе жоқ, олар итермейді, керісінше, бір-бірін қабылдайды. ЕБҚ бар балалар өздерін қалыпты, қоғамға қажетті, дені сау сезінеді – шыдамды, қамқор, әлсіз адамдарға жауапты болуға үйренеді. Бұл қасиеттер очерк емес, әрі қарай немқұрайлы қалмауға көмектеседі. Осыған байланысты, ерекше білім беру қажеттілігі бар балалардың өз отбасыларында өмір сүруге; егер олардың ерекшелігі мүмкіндік берсе, кәдімгі мектептерде білім алуға; жалпы балалар «игіліктеріне» қол жеткізуге және кәсіби оқуға тең қол жеткізуге мүмкіндік алуға мүмкіндік беру үшін тұрғылықты жері бойынша көрсетілетін қызметтерді әзірлеу және енгізу туралы айту қажет. Әлеуметтік оқшаулау проблемаларын шешу үшін түрлі әлеуметтік құрылымдардың қатысуымен кешенді тәсілді пайдалану қажет [10]. Инклюзивті мәдениет жалпы қоғамдағы инклюзивті білім берудің тікелей жағдайы мен даму деңгейін көрсететін маңызды аспект болып табылады. Инклюзивті мәдениет жаһандық нәрсе, жалпы қоғам мәдениетінің бір бөлігі болып табылады. Бұл аспектіде мәні мен жүктеу/скачать 2,62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|