Мүгедектігі бар балалардың жағдайына талдау: Қазақстан республикасында инклюзивті қоғамды дамыту балалар үшін бірігейік
жүктеу/скачать 3,63 Mb. Pdf көрінісі
|
| 2.5.7. жоғары оқу орындарындағы
мүгедектігі бар балаларға арналған білім беру гранттары Мүгедектігі бар балаларға білім беру тегін болғанына қарамастан, олар жоғары оқу орын- дарына түскен кезде жеңілдіктерді пайдалана- ды, квота бойынша білім беру гранттарын алуға мүгедектігі бар балалардың барлығы бірдей өтініш берген жоқ, ал бергендері іс жүзінде оны алды. 34-суретте жоғары оқу орындарында оқуға грант алған мүгедектігі бар балалардың пайыздық үлесі көрсетілген (өтініш бергендер пайызбен). Квота бойынша білім беру грант- тарын алуға өтініш берген мүгедектігі бар балалардың тек 85%-ы оны 2012 жылы алды. Қазақстан бойынша мүгедектігі бар балалардың бөлінуі халықтың бөлінуінің жалпы құрылымына сәйкес келеді, мұнда мүгедектігі бар балалардың неғұрлым абсолютті саны неғұрлым тығыз қоныстанған облыстарда (Қарағанды, Алматы, Жамбыл және Оңтүстік Қазақстан) тіркелген. Тіркелу деңгейінің жоғары болуы мемлекеттік қызметтер мен жәрдемақыларды пайдаланудың неғұрлым жоғары деңгейлеріне сәйкес келеді: денсаулық сақтау саласындағы деректер 16 жасқа дейінгі барлық мүгедектігі бар балалардың 88,2%-ы алғашқы медициналық-санитарлық көмек емханаларында тіркелген және 96%- дан аса мүгедектігі бар балалар мемлекеттік жәрдемақы алады. Төлемдердің бұл деңгейлері әсер қалдыратындай болып табылады және соңғы жылдарды оның айтарлықтай жақсарғанын көрсетеді, олар балалардың белгілі бір бөлігінің өздеріне заңмен кепілдік берілген жәрдемақылар мен қызметтерге қол жеткізе алмайтынын көрсетеді. Сондықтан мемлекеттік жәрдемақы алмайтын мүгедектігі бар балалар санына үздіксіз мониторинг жүргізу және мұндай жәрдемақыларды алмауға әкеп соғатын себептерді уақытылы анықтау маңызды. Балаларды білім беру үдерісіне араластыру Қазақстанның бірнеше мәрте нәтижелерге қол жеткізген тағы бір са- ласы болып табылады. Мүгедектік дәрежесіне сүйене отырып, мүгедектігі бар балалар мамандандырылмаған, инклюзивті немесе ар- найы мектепке дейінгі мекемелерге, бастауыш мектептерге немесе әлеуметтік мекемелерге бара алады. Солай бола тұрса да, орта және орта арнаулы білім беру саласында бірқатар нақты жақсарулар байқалады. 2002 жылдан 2012 жылға дейін дамуында мүмкіндіктері шектеулі және кәсіптік-техникалық білім беретін оқу орындарына баратын мүгедектігі бар ба- лалар саны артты. Мүгедектігі бар балаларға арналған білім тегін болса да, соңғы деректер квота бойынша мемлекеттік білім беру грантын алуға өтініш берген мүгедектігі бар балалардың тек 85%-ы ғана квотаны 2012 жылы алғанын көрсетті. Бұл жоғары білім беру саласына енгізу деңгейін арттырғанына қарамастан, мүгедектігі бар балаларды білім беру үдерісіне енгізуге жәрдемдесу бойынша әрі қарай күш салуға бо- латынынан хабар береді. 100% 80% 60% 40% 20% 0 2004-2005 2005-2006 2006 -2007 2007 -2008 2008 -2009 2009 -2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 34-сурет. 2004-2012 жылдар кезеңінде жоғары оқу орнында оқуға мемлекеттік білім беру гран- тын алған мүгедектігі бар балалардың пайыздық үлесі Дереккөз: ҚР Білім және ғылым министрлігі деректерінің негізінде, 2012 ж. 54 |