Microsoft Word аталық модуль толық
Ен қызметтерінің реттелуі
жүктеу/скачать 1,04 Mb. Pdf көрінісі
|
| Ен қызметтерінің реттелуі
Еннің эндокриндік қызметтері мен сперматогенез процесін реттеу бірнеше деңгейде жүзеге асады, жəне оның адам жасына сай көрініс беретін ерекшеліктері де бар. Олар еннің қызметтеріне байланысты туындайды. • Жүйе ішілік деңгей, бірнеше механизмдер арқылы жүзеге асырылады. Біріншіден енде түзілетін андрогендер ондағы сперматогенезді активтейді. Оған Сертоли жасушаларынан бөлінетін жəне андрогендердің иректелген түтікшелерде қоюлануын арттыратын АСБ септестігін тигізеді. Екіншіден, Сератоли жасушалары сперматогенез процесін төмендететін жəне белсенділігін арттыратын ингибин мен активинді синтездейді. Сертоли жасушалары трансферринді де өндіріп шығарады, трансферриннің митогендік əсері бар. Сустентоциттер Лейдиг жасушаларының қызметіне əсер ететін заттарды синтездейді. • Гипофиздік деңгей, аденогипофизге фоллитропин жəне лютропин сияқты гонадотропиндер түзіліп шығады. Фоллитропин сперматогенезді, ал лютропин еннің эндокриндік қызметін арттырады жəне Лейдиг жасушаларының андрогендерді түзуіне ықпал етеді, ал андрогендер болса өз кезегінде сперматогенез процессінің жүруін реттейді. • Гипоталамикалық деңгей, гипоталамуста арқуатты-медиобазальді ядроларында онымен қатар, паравентрикулярлы ядролардың ұсақ жасушалы бөліктерінде гонадолибериндер мен гонадостатиндер синтезделеді. Бұл гормондар гипофиздің гонадотропиндерді түзуін реттейді. • Лимбикалық деңгей, Лимбика жүйесі еннің қызметтерін реттеуге қатысады. Онда гипоталамустың гонадолибериндердің синтезіне ықпал ететін факторлар түзіледі. • Эпифизарлық деңгей, эпифиз еннің қызметтерін жоятын антигонадотропиндер түзіледі. Эпифизден синтезделінетін бұл гормонның балалар үшін маңызы зор. Себебі бұл баланың жыныстық жетілуі мерзімнен ерте болуына жол бермейді. Бұл құбылыстың мəні зор, өйткені осы қызметі арқылы адам баласы жыныстық жағынан бұрын жалпы денесі өсіп, физиологиялық тұрғыдан қатайып, дамып келе жатқан ағзаның мықты күйде |