Патогенезі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Патогенезі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

• 
  қоздырғыштың ауыз қуысынан, асқазанның қышқылды барьерімен өтіп, ащы ішектің пейер бляшкаларына және сопитарлы фолликуларына еніп көбеюі (бірінші көбею)
  
• 
  қанға өтіп, бактеремия токсинемия шақырады
  
• 
  паренхиматозды диссеминация (сүзектифозды граниулемалар түзілуі)
  
• 
  қоздырғыштың сыртқы ортаға шығуы (нәжіспен, зәрмен, қақырықпен, термен т.б.)
  
• 
  өт жолдары арқылы қоздырғыштың ащы ішекке қайталап келуі
  
• 
  аллергиялық реакциялар
  
• 
  иммунитет қалыптасуы мен аурудың соңы
  
• 
  сауығу
  

Патанатомиясы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

1. 
   ми тәрізді ісіну (инкубациялық кезеңнің аяғынан басталып сырқаттың 1 аптасында қалыптасады)
   
2. 
   некроздану (сырқаттың 1 аптасының аяғын 2 апта бойы)
   
3. 
   ойық жаралардың қалыптасуы (сырқаттың 3-ші аптасында)
   
4. 
   ойық жаралардың тазалануы (4-ші аптада)
   
5. 
   ойық жаралардың жазылуы (тыртық қалдырмай,сырқаттың 5-6 аптасында)
   

Клиникалық жіктелуі[өңдеу | қайнарын өңдеу]

• 
  типті (жеңіл. Орташа, ауыр)
  
• 
  А типті
  
• 
  Жеңіл түрі:
  
  • 
    жасырын
    
  • 
    абортивті
    
  • 
    амбулаторлы
    
• 
  Ауыр түрі:
  
  • 
    пневмосүзек
    
  • 
    менингосүзек
    
  • 
    невросүзек
    
  • 
    колоносүзек
    

• 
  Қызба 39-40С-ке дейін көтеріледі, көбінесе тұрақты түрде (кейде дұрыс емес немесе ремиттирленген), ұзақтығы 2-3 аптаға дейін
  

• 
  
  • 
    Вундирлик қызба сызығы (трапеция тәрізді, тұрақты түрі)
    
  • 
    Боткин қызба сызығы (толқын тәрізді)
    
  • 
    Кюльдишевский қызба сызығы (баспағыш тәрізді)
    
• 
  Интоксикация: басының нақты ауруы, ұйқысының бұзылуы, адинамия, апатия, сананың тұмандануы, енжарлық. Орталық нерв жүйесі жағынан әртүрлі дәрежедегі тифозды статус белгілері (тежелу, көңілсіздік, мимикасының азаюы, кейде сандырақтау, елестету, ориентациялық бұзылуы)
  
• 
  Тері өзгерістері:
  

• 
  Ас қорыту жүйе бұзылыстары:
  
  • 
    тәбетінің төмендеуі
    
  • 
    тілдің ісінуі (шеттерінде тіс іздері айқын байқалады), ортасы қалың жабындымен басылуы
    
  • 
    бауыр мен көкбауырдың ұлғаюы
    
  • 
    пальпация кезінде іштің оң жақ мықынында ішектің шұрылдауы
    
  • 
    Падалка белгінің оң болуы (оң жақ мықын аймағында дыбыстың тұйықталуы)
    
  • 
    нәжісі қалыпты, кейде ботқа тәрізді (тәулігіне 2-3 реттен аспайды)
    
• 
  Жүрек-тамыр жүйесінің бұзылыстары:
  
  • 
    салыстырмалы брадикардия
    
  • 
    АҚ төмендеуі (гипотония)
    
  • 
    пульстің дикротиясы (реттік жұптап соғу)
    
• 
  Перифериялық қанның өзгерістері: 1-ай аптада шамалы лейкоцитоз, одан кейін лейкопения қалыптасады. Салыстырмалы лимфомоноцитоз, анэзлофилин тән
  

Асқынулары[өңдеу | қайнарын өңдеу]

• 
  спецификалық
  
  • 
    ішектен қан кету (0,5-8,9%)
    
  • 
    ішек перфорациясы (1,0-8,0%)
    
  • 
    инфекциялы-токсикалық шок (0,5-0,7%)
    
• 
  спецификалық емес
  
  • 
    пневмония
    
  • 
    паротит
    
  • 
    холецистит
    
  • 
    отит т.б. қабынулар