• Ашық қызғылт түсті, металдық жылтыры бар,
• электр тогы мен жылуды жақсы өткізетін,
• жеңіл созылғыш металл.
• Тығыздығы 8,9 г/см3 ,
• балқу t ═1083 0С .
Пирометаллургический
Штейндер
Штейндер
Штейн – ауыр түсті металлдарының (мыс, никель, қорғасын, мырыш және т.б.) сульфидтерінің темір сульфидтерімен (құрамында қоспалар ериді) қорытпасы болып табылады.
Штейндер мыс, никель және жартылай қорғасын пирометаллургиясында алынатын құрамында металы бар жартылай өнім болып табылады.
Түсті металлургия тәжірибесінде мыс, мыс-никель, никель және полиметалдық штейндер алынады. Олар сұйық түрде түзілгендіктен , көбінде бір-бірімен байланысқа түспейді және тұңдыру әдісімен бөлуге болады.
Штейндер мен қождарды бөлу үшін тығыздықтарның айырмасы 1 –ден төмен болмау керек. Тығыздықтар айырмасы неғұрлым жоғары болса, тұңдыру соғұрлым тез өтеді. Егерде қождың тығыздығы 3000 кг/м3 тең болса, штейннің тығыздығы 4000 кг/м3 тең болу керек.
Мыс штейндердің негізгі компонеттері мыс және темір сульфидтері (Cu2S и FeS) болып табылады. Мыс-никель штейндерде Ni3S2, Cu2S, и FeS басым түседі.
Мыс және мыс-никель штейндердің ерекшеліктері ретінде құрамындағы күкірт мөлшері қалыпты түрде сақталады, оттегі еріген темір оксидтер (Fe3O4).
Металлургиялық есептеудерді жүргізген кезде штейндердегі күкірт мөлшері 25 (проф.Мостович ережесі). Оттегі концентрациясы штейн құрамындағы негізгі металл мөлшерінің жоғарлауымен (Cu және Ni+Cu), яғни штейн неғұрлым кедей болса (соғұрлым темір мөлшері жоғары), соғұрлым оттегі мөлшері жоғары болады.
Мыс және мыс-никель штейндері асыл металдардың жақсы еріткіштері (коллекторлары) болып табылады. Сонымен қатар құрамында теллур және т.б. қоспалар (күшәлә, висмут, кадмий және т.б.) міндетті түрде болады. Никель штейндерде күкірт мөлшері өзгереді. Күкірт мөлшері балқытуы кезіндегі ферроникельдің (металдық темір мен никель қорытпасы) түзілген мөлшеріне байланысты. Штейннің металдану дәрежесі неғұрлым жоғары болса, соғұрлым күкірт мөлшері төмен болады. Никель штейндерде оттегі мөлшері жоқ депайтуға болады.
Мыс және мыс-никель штейндері асыл металдардың жақсы еріткіштері (коллекторлары) болып табылады. Сонымен қатар құрамында теллур және т.б. қоспалар (күшәлә, висмут, кадмий және т.б.) міндетті түрде болады. Никель штейндерде күкірт мөлшері өзгереді. Күкірт мөлшері балқытуы кезіндегі ферроникельдің (металдық темір мен никель қорытпасы) түзілген мөлшеріне байланысты. Штейннің металдану дәрежесі неғұрлым жоғары болса, соғұрлым күкірт мөлшері төмен болады. Никель штейндерде оттегі мөлшері жоқ депайтуға болады.
Штейндік балықымалар төмен мөлшердегі тұтқырлықпен ерекшеленеді. Температурасы (1200-1300°С) шамасында штейндік балқымалардың тұтқырлығы 5·103Па·с аспайды.
Штейндердің тұтқырлығы және құрамындағы күкірт пен темір мөлшері температураның жоғарлауымен төмендейді. Өте кедей штейндер сұйық болады, сондықтар олар шегендеудің жарықшақтарына және майда кеуектеріне өтіп кетеді.
Балқытылған штейндердің тығыздығы мыс және мөлшерін 4000 кг/м3 –тан до 5700 кг/м3 жоғарлатқанда ұлғаяды. Штейндердің металдануы кезінде тығыздығы (7 т/м3) шамасына жетуі мүмкін.
