Толуолды ең алғаш рет француз химигі Пельтье ойлап тапқан, үш жалдан соң осы химиялық затты Девиль ашқан. Ол Оңтүстік Америкадағы Толу Колумбия қаласынан сатып алған бальзамнан бөліп алған, сондықтан толуол деп аталған.
Жалпы адамға әсері
Толуолдың адамға уыттылығын зерттеу үшін толуолдың аздаған концентрациясы бар бу күйінде деммен жұтқызу арқылы адамға сынақ жүргізген. Сынақ нәтижесінде толуол ең алдымен орталық жүйке жүйесіне әсер ететіндігі анықталған. Себебі толуолдың құрамында нейротоксиндер бар-метилэтилкетон,Толуол адамға әсер еткенде депрессия, индукция фазасындағы эйфореямен көрініс тапқан. Осының нәтижесінде адамда тепе-теңдік бұзылады, дірілдеу, АҚҚ түсуі, дене температурасының төмендеуі,пульстың байқалмауы, өзгермелі көңіл-күй және адам құлағында әр түрлі шуылдар естілуі мүмкін. Сонымен қатар галлюцинация, дизартрия, атакция белгілері байқалып, нәтижесінде адамда клоника тоникалық ұстама, қарашықтың ұлғаюы, рефлекстердің жоғалуы, есінен тану, коллапс дамиды, нәтижесінде комаға алып келеді. Яғни өлім тыныс алу орталығының салдануынан дамиды.
Толуолдың жоғары концентрациялы буы адамның ең алдымен орталық жүйке жүйесіне зиянды әсер етеді. Сонымен қатар ол адам организміне токсикалық әсер ететін у болып табылады. Нәтижсінде адамның терісіне, көздің шырышты қабатына және де қан айналым қызметіне әсер етеді. Адамда қан айналым қызметі бұзылғанда цианоз, гипоксия сиақты өзгерістер көрініс табады. Сонымен қатар толуолдық токсикомания деген бар, яғни бір мезетте улы және канцерогенді әсер етуі. Булы толуол жоғарғы тыныс алу ағзалары арқылы өтуі барысында немесе бүтін тері арқылы ағзаға енуі арқылы орталық жүйке жүйке жүйесінің тежелуіне және адамда вестибулярлық аппараттың қызметінің бұзылуына әкеліп соғады. Бұл бұзылыстардың соңы қайтымсыз өзгерістерге әкеліп соғады.
Ғалымдар Вачелор мен Кэмерон Толуолды тері астына 1,1-1,25 г.кг мөлшерде тышқандарға енгізгенде өліп қалған. Ал қояндарға 3,46 г.кг мөлшерде енгізгенде екінші күні өліп қалған. Яғни сынақ барысында тышкан мен қоянда қимыл қазғалыс, тепе-теңдік бұзылған, тремор, прострация, есінен айырылу белгілері байқалып, нәтижесі өліммен аяқталған.
Ғалымдар Вачелор мен Кэмерон Толуолды тері астына 1,1-1,25 г.кг мөлшерде тышқандарға енгізгенде өліп қалған. Ал қояндарға 3,46 г.кг мөлшерде енгізгенде екінші күні өліп қалған. Яғни сынақ барысында тышкан мен қоянда қимыл қазғалыс, тепе-теңдік бұзылған, тремор, прострация, есінен айырылу белгілері байқалып, нәтижесі өліммен аяқталған.
Қорытынды
Әдебиеттерде жазылған ақпарттар легіне сүйене отырып, соңғы он жылда толуолдың адам ағзасына белгілі жағдайда, нақты жерде адам ағзасына улы әсер ететіндігі және арнайы алдын алу шараларды қажет ететіндігі анықталды.
